สุพจน์ โล่ห์คุณสมบัติ นักสะสมหนังสือ'เจ้าชายน้อย'กว่า 100 ภาษา 500 เล่ม

หากใครได้อ่านหนังสือ เจ้าชายน้อย (Le Petit Prince) วรรณกรรมฝรั่งเศสที่เขียนโดย อ็องตวน เดอ แซ็งเต็กซูเปรี (Antoine de Saint-Exupéry)  เป็นต้องหลงรัก 

สุพจน์ โล่ห์คุณสมบัติ อดีตพนักงานสายการบิน Swiss Air ที่ผันตัวมาเป็นนักเดินทาง นักเขียน และคอลัมนิสต์ น่าจะเป็นคนที่สะสมหนังสือเจ้าชายน้อยมากที่สุดในเมืองไทยจำนวนกว่า 500 เล่ม (100 กว่าภาษา) มีเวอร์ชั่นภาษาไทย 20 กว่าปก จึงเป็นที่มาของการจัดนิทรรศการเจ้าชายน้อยหลายครั้ง 

และปีนี้วาระครบรอบ 80 ปีเจ้าชายน้อย สำนักพิมพ์อ่าน 101 ร่วมกับร้านหนังสือคิโนะคูนิยะ เชิญชวนคนรักเจ้าชายน้อยมาร่วมเสวนา “แม่-ภารกิจกลางเวลา-หมาจิ้งจอก ของอ๊องตวน เดอ แซ็งเต็กซูเปรี” ที่ร้านหนังสือดังกล่าว

ในฐานะคนรักเจ้าชายน้อยจะพลาดโอกาสได้อย่างไร เพราะงานนี้มีนักแปลชั้นครู ร่วมเสวนา ทั้งเล่าและวิเคราะห์หนังสือที่อ่านได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่อย่างออกรส อยู่ที่ว่าคนๆ นั้นอ่านในช่วงวัยไหน แต่ละคนจึงมีมุมคิดเกี่ยวกับเจ้าชายน้อยไม่เหมือนกัน

หนังสือเล่มนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกเป็นภาษาอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ. 2486 ที่สหรัฐอเมริกา และต่อมาอีก 3 ปีจัดพิมพ์เป็นภาษาฝรั่งเศสที่ประเทศฝรั่งเศส เนื้อเรื่องจะกล่าวถึง มิตรภาพ ความรัก และความเป็นมนุษย์

วลีเด็ดในหนังสือเจ้าชายน้อย จึงมีอยู่มากมาย อยู่ที่ว่าใครชอบประโยคไหน

“เราจะมองเห็นแจ่มชัดด้วยหัวใจเท่านั้น สิ่งสำคัญนั้นไม่อาจเห็นได้ด้วยดวงตา”

หลายประโยคที่ทำให้คนทั้งโลกใจละลาย หลงรักเจ้าชายน้อยอย่างไม่มีเงื่อนไข จึงมีการแปลออกมาเป็นภาษาต่างๆ กว่า 500 ภาษา

"เราเป็นคนชอบเดินทาง เวลาไปต่างประเทศก็เข้าร้านหนังสือ ก็ซื้อหนังสือเจ้าชายน้อยเก็บไว้ ตอนหลังมีการแลกเปลี่ยนในออนไลน์จากเพื่อนนักสะสมเจ้าชายน้อยทั่วโลก 

มิตรภาพที่ได้จากเจ้าชายน้อยเยอะมาก เคยมีครั้งหนึ่งเราโพสต์ไปว่าจะเดินทางไปเมืองหนึ่งในฝรั่งเศส ปรากฎว่า มีคนนิรนามเอาหนังสือเจ้าชายน้อยมาฝากไว้ที่โรงแรม" สุพจน์  เล่าถึง เจ้าชายน้อยในมุมของเขา 

ตอนอ่านเจ้าชายน้อยครั้งแรก สุพจน์คิดว่า เป็นนิทานเด็กที่หลอกด่าหรือเสียดสีผู้ใหญ่ เพราะเจ้าชายน้อยยุ่งอยู่กับหมวก กับช้าง แล้วว่าผู้ใหญ่ไม่เข้าใจ  

"ความหมายของหมวกและช้างเป็นปรัชญาชีวิต ไม่ใช่นิทานเด็กธรรมดา มีเรื่องแกะอีก เรื่องของนักบินคนหนึ่งขับเครื่องบินตกในทะเลทรายเจอกับเด็กคนหนึ่งที่เรียกว่า เจ้าชายน้อย ดูเหมือนเป็นแนวแฟนตาซี เด็กคนนั้นให้นักบินวาดภาพแกะให้ดู ทำไมต้องวาดรูปแกะ ทั้งๆ ที่มีเวลาแค่ 8 วันต้องหาบ่อน้ำ ไม่อย่างนั้นอาจเสียชีวิต 

นักบินวาดภาพอะไรออกมา เจ้าชายน้อยก็ไม่ชอบ จนวาดเป็นกล่องมีรู 3 รู เจ้าชายน้อยก็ชอบ เหมาะกับดาว B 612 ของเขา เพราะเป็นดาวเล็กเดินไม่กี่ก้าว แกะในกล่องพอเหมาะกับดาวของเขา"

เจ้าชายน้อย เป็นหนังสือที่ตั้งคำถาม และไม่ได้ให้คำตอบชัดเจน แต่ละคนที่อ่านจะตีความเจ้าชายน้อยต่างกัน 

"ถ้าวัยรุ่นอ่าน ก็จะคิดเรื่องความรักระหว่างหนุ่มสาว แต่พอผ่านช่วงเวลาไป เรื่องความรักไม่ใช่แค่หนุ่มสาว เป็นเรื่องครอบครัว มิตรภาพ มีอยู่ทุกๆ บท ไม่น่าแปลกใจที่เจ้าชายน้อยโดนใจคนทั่วโลกไม่ว่าจะชาติหรือศาสนาไหนก็ตาม นอกจากแปลออกมาหลายภาษา ยังมีแปลเป็นภาษาถิ่น อย่างในฝรั่งเศสมีแปลเป็นภาษาถิ่นกว่า10 ภาษา

“ผมอ่านเรื่องนี้ไม่ถึง 10 รอบ ตอนทำงานสายการบินช่วง 14 ปีนั้น ผมมีหมุดหมายว่า ไปเมืองไหนจะซื้อหนังสือเจ้าชายน้อยกลับมา เป็นบันทึกการเดินทางของเรา นำไปสู่การสะสม"

เหมือนเช่นที่กล่าว หนังสือเจ้าชายน้อยถูกแปลเป็นภาษาต่างๆ กว่า 500 ภาษาทั่วโลก รวมถึงภาษาถิ่น

ที่ผ่านมา สุพจน์เคยเดินทางไปกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เพื่อไปดูนิทรรศการเจ้าชายน้อย ครั้งนั้นคนจัดนิทรรศการ นำโต๊ะที่อ๊องตวน เดอ แซ็งเต็กซูเปรี วาดรูปเจ้าชายน้อยมาทั้งโต๊ะ หนังสือภาษาถิ่นเจ้าชายน้อยที่แปลเป็นภาษาต่างๆ ทั่วโลกก็นำมาโชว์ มีหนังสือเจ้าชายน้อยภาษาล้านนาด้วย

“เพราะหนังสือเจ้าชายน้อย อ่านแล้วโดนใจ บางคนบอกว่าเปลี่ยนชีวิตตัวเอง บางคนชอบเจ้าชายน้อยมาก ตอนจีบผู้หญิงก็ซื้อเจ้าชายน้อยให้แฟน เคยมีคนเอาหนังสือเจ้าชายน้อยเป็นของชำรวยวันแต่งงาน และส่งต่อให้ลูกๆ ได้อ่านด้วย”

 ย้อนไปเมื่อปี 2559 ตอนที่สุพจน์ทำงานในฐานะนักเรียนเก่าสวิส เดินทางไปจัดงาน 70 ปีการครองราชย์ของในหลวง รัชกาลที่ 9 ครั้งนั้นเขาได้เจอคนที่สะสมหนังสือเจ้าชายน้อยมากที่สุดในโลก และได้รับเชิญไปบ้านที่มีหนังสือเจ้าชายน้อยกว่า 7,000 เล่มเหมือนร้านหนังสือเลยทีเดียว 

นอกจากนี้ เขาเล่าว่า มีหนังสือเจ้าชายน้อยปกหนึ่ง เพื่อนที่รู้จักทางออนไลน์ ซึ่งเป็นนักแปลชาวตุรกี แทนที่เธอจะใช้ภาพเจ้าชายน้อยที่คนประพันธ์วาด เขาประกาศทางออนไลน์หาคนที่มีรอยสักเจ้าชายน้อยให้ส่งภาพเข้ามา ปรากฎว่า ปกภาษาตุรกีเป็นรอยสักเจ้าชายน้อยที่คัดสรรทำออกมาน่ารักมาก

“ผมมักพูดเสมอว่า การเดินทางออกจากบ้านทุกครั้ง ทำให้การกลับบ้านมีความหมายขึ้นเสมอ อย่างเจ้าชายน้อยอยู่ที่ดาว B 612 เห็นแต่ดอกกุหลาบของตัวเอง แล้วคิดว่า นั่นเป็นกุหลาบดอกเดียวในโลกที่เขามีอยู่  จนพบว่ามีดอกกุหลาบอีก 5 พันดอก ไม่ใช่มีดอกกุหลาบดอกเดียว 

ครั้งแรกเขาคิดว่า ดอกกุหลาบโกหกเขา หลังจากนั้นเขาพบว่าดอกกุหลาบห้าพันดอกไม่ได้มีความหมายสำหรับเขา แต่ดอกกุหลาบที่B 612 ที่เขาเฝ้ารดน้ำ พรวนดิน ดูแลครอบแก้ว มีความหมายสำหรับเขา"

............
หากใครต้องการดูที่นิทรรศการ 80 ปีเจ้าชายน้อยสัญจรที่สมาคมฝรั่งเศส จังหวัดเชียงใหม่ วันที่ 9-16 ธันวาคม 2566 (ติดตามที่เฟซบุ๊ค Supoj Lokunsombat)