จับตา 5 ทางออกเบร็กซิท

นายกรัฐมนตรีบอริส จอห์นสัน เสนอญัตติขอเลือกตั้งก่อนกำหนดให้สภาสามัญชนพิจารณา เพื่อผ่าทางตันเบร็กซิท แต่ก็ต้องผิดหวังเป็นครั้งที่ 2 ในรอบไม่ถึงหนึ่งสัปดาห์ เมื่อวันอังคาร (10 ก.ย.) ตามเวลาท้องถิ่น ทำให้เขาแทบไม่มีทางเลือก ก่อนมุ่งหน้าเข้าประชุมกับผู้นำสหภาพยุโรป (อียู) ในวันที่ 17-18 ต.ค. หรือไม่กี่วันก่อนที่อังกฤษต้องออกจากสหภาพยุโรป (เบร็กซิท) ในวันที่ 31 ต.ค.

ช่วงเวลาต่อจากนี้จนถึงวันเบร็กซิท โลกจำต้องจับตามองอังกฤษว่าจะเกิดอะไรขึ้นได้บ้าง ซึ่งโอกาสก็มีอยู่หลายทาง เริ่มต้นจาก

1. เลื่อนเบร็กซิท

อังกฤษจะต้องออกจากอียูในวันที่ 31 ต.ค. แต่อาจเลื่อนได้ถ้าขอกับอียู และผู้นำ 27 ชาติยอมรับ ซึ่งจริงๆ แล้วนายกฯ จอห์นสันต้องการเบร็กซิทตามกำหนดแต่ ส.ส.หลายคนกลัวคำขู่ของเขาที่ว่า เบร็กซิทแน่ๆ ไม่ว่าจะมีข้อตกลงกับอียูหรือไม่ก็ตาม จะทำให้เกิดความโกลาหลครั้งใหญ่

สัปดาห์ที่ผ่านมา สภาสามัญชนจึงผ่านร่างกฎหมายบีบให้จอห์นสันต้องขอเลื่อนเบร็กซิทไปอีก 3 เดือนถึงวันที่ 31 ม.ค.2563 พร้อมมีทางเลือกให้เลื่อนออกไปได้อีก ถ้านายกรัฐมนตรีไม่สามารถทำข้อตกลงเบร็กซิท หรือได้เงื่อนไขจูงใจ ส.ส.ให้สนับสนุนเบร็กซิทแบบโนดีลได้ภายในวันที่ 19 ต.ค.

2. ได้ข้อตกลงเบร็กซิท

ถ้าจอห์นสันทำข้อตกลงกับอียูได้ และได้รับความเห็นชอบจาก ส.ส.ส่วนใหญ่ เขาก็นำอังกฤษออกจากอียูได้ตามกำหนดในวันที่ 31 ต.ค. แต่นั่นถือเป็นงานที่หนักหนาสากรรจ์ทีเดียว ปีที่แล้วอดีตนายกรัฐมนตรีเทเรซา เมย์ ทำข้อตกลงกับรัฐบาลบรัสเซลส์ไว้แล้ว แต่ถูก ส.ส.ปฏิเสธถึง 3 ครั้ง

ถึงทุกวันนี้ผู้นำอียูก็ไม่ยอมให้เจรจาใหม่ พร้อมกล่าวหาว่ารัฐบาลจอห์นสันไม่มีแผนทางเลือกที่เป็นรูปธรรม

ด้านจอห์นสันหวังว่า คำขู่ว่าเบร็กซิทแน่แม้ไร้ข้อตกลง (โนดีล) อาจทำให้ผู้นำอียูหวนกลับมาเจรจาใหม่ แต่การกระทำของ ส.ส.กลับบ่อนทำลายยุทธศาสตร์ของเขา

อย่างไรก็ตาม จอห์นสันยังเชื่อว่า ข้อตกลงใหม่ยังเป็นไปได้ ก่อนที่เขาต้องร่วมประชุมผู้นำอียูที่กรุงบรัสเซลส์ เบลเยียม ระหว่างวันที่ 17-18 ต.ค. ทันเวลาที่ต้องออกจากอียูในวันที่ 31 ต.ค.

3. เบร็กซิทโนดีล

จอห์นสันเคยกล่าวว่า ขอสู้สุดชีวิตดีกว่ายอมเลื่อนเบร็กซิท รัฐบาลของเขาประกาศว่า จะมองหาช่องว่างทางกฎหมายเปิดให้ออกไปแบบไร้ข้อตกลง แม้รัฐบาลยืนกรานว่า เคารพกฎหมายเสมอมา จึงเก็งกันว่าจอห์นสันอาจลาออกมากกว่าขอเลื่อน แต่ก็อาจมีข้าราชการพลเรือนหรือ ส.ส.ฝ่ายค้านสักคนที่ยื่นคำขอเลื่อน เปิดโอกาสให้ผู้นำอียูหมดความอดทนกับการกลับไปกลับมาของอังกฤษ แล้วปฏิเสธไม่ให้เลื่อนเบร็กซิท แม้ว่าอียูจะไม่ต้องการถูกกล่าวโทษเรื่องเบร็กซิทโกลาหลก็ตาม

4. เลือกตั้งก่อนกำหนด

หลังจากขับ 21 ส.ส.พรรคอนุรักษนิยม ผู้ไม่เห็นด้วยกับกฎหมายเบร็กซิทออกไปเมื่อสัปดาห์ก่อน จอห์นสันก็ไม่มีเสียงข้างมากในสภาสามัญชน 650 คนอีกต่อไป ทำให้เขาตกอยู่ในสถานะยากลำบาก บริหารประเทศต่อไปก็ไม่ได้ การเลือกตั้งน่าจะเป็นสิ่งที่แทบจะหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เวลาในการจัดเลือกตั้งก็ยังเป็นข้อกังขา

จอห์นสันอยากให้เลือกตั้งในวันที่ 15 ต.ค. ด้วยหวังว่าเขาจะได้ ส.ส.มากพอผลักดันแผนเบร็กซิท แต่ฝ่ายค้านใหญ่อย่างพรรคแรงงานกล่าวว่า พรรคจะสนับสนุนการเลือกตั้งก็ต่อเมื่อไม่มีเงื่อนไขโนดีล

การจะจัดเลือกตั้งใหม่ได้นั้นต้องอาศัยเสียงสนับสนุน ส.ส. 2 ใน 3 แต่ตอนนี้สภาปิดไปจนถึงวันที่ 14 ต.ค. ถ้าจะเลือกตั้งใหม่ก็ต้องทำในเดือน พ.ย.

5. ไม่มีเบร็กซิทอีกเลย

ถ้าจอห์นสันชนะเลือกตั้งครั้งต่อไป หรือรวมพลังกับพรรคเบร็กซิทที่ไม่เอาอียูได้ เขาสามารถผลักดันเบร็กซิทแบบไร้ข้อตกลงได้ต่อไป แต่ถ้าพรรคแรงงานชนะ พรรคให้คำมั่นว่าจะจัดลงประชามติครั้งใหม่ พร้อมตัวเลือกให้อังกฤษยังอยู่กับอียูต่อไป เท่ากับว่ายกเลิกเบร็กซิทไปเลย