ไม่มีหมอกควันพิษ ในแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี | สมรู้ร่วมคิด

จากนี้เป็นต้นไปประชาชนคนไทย คงต้องเตรียมรับสภาพความจริงจากการสูดหายใจที่คงปฏิเสธได้ยาก

หากไม่มีการแก้ไขปัญหาอย่างต่อเนื่องและจริงจัง

ช่วงปลายฝน ต้นหนาว จากเดือนพฤศจิกายนเรื่อยไปจนถึงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม พอไม่มีฝนตก หรือลมพัด ความกดอากาศสูงจากประเทศจีนที่แผ่คลุมลงมาทั่วประเทศ จะทำให้อากาศนิ่ง

ตื่นเช้าขึ้นมา จึงเห็นเป็นมหานครในหมอก แต่เป็นหมอกควันพิษจากท่อไอเสียรถยนต์ ฝุ่นจากการก่อสร้างอาคารสำนักงาน คอนโดมิเนียม และควันพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมจำนวนมาก ส่วนใหญ่ไม่ได้มาตรฐาน

ผู้คนในกรุงเทพมหานคร เขตปริมณฑล แถบภาคกลาง สูดดมหายใจอย่างมิอาจหลีกเลี่ยงได้

โดยเฉพาะฝุ่นขนาดเล็กจิ๋วที่เรียกว่า pm 2.5

ในขณะที่พี่น้องทางภาคเหนือ ก็ประสบปัญหาหมอกควันพิษอย่างรุนแรง จากการเผาซากพืชเกษตรกรรมในไร่ เพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูกทั้งในประเทศและประเทศเพื่อนบ้าน ตลอดจนถึงการเผาป่าเพื่อบุกรุกพื้นที่เพาะปลูก

โดยเฉพาะพี่น้องทางภาคเหนือ จะประสบปัญหารุนแรงมากกว่าทุกภาคในประเทศ ค่า pm2.5 มีความรุนแรงติดอันดับโลกทุกปี

ขณะที่ก่อนเข้าสู่ฤดูหนาว พี่น้องทางภาคใต้ ก็หนีไม่พ้นปัญหาหมอกควันพิษเช่นกัน แต่สาเหตุไม่ได้เกิดในประเทศ แต่เป็นหมอกควันพิษที่ลอยมาจากเกาะในประเทศอินโดนีเซีย จากการเผาป่าและเผาซากไร่ปาล์มน้ำมัน เพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูกเช่นกัน

ดูเหมือนป่าฝนเขตร้อนในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จะประสบชะตากรรมเดียวกับป่าฝนอเมซอนในทวีปอเมริกาใต้

ประชาชนจำนวนมากต่างช่วยเหลือตัวเองด้วยการซื้อหน้ากากป้องกันฝุ่น pm 2.5 และรวมถึงเครื่องฟอกอากาศประจำบ้าน อันเป็นภาระค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น

เหตุการณ์ประจำปีคงเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า โดยไม่มีวี่แววว่า รัฐบาลจะมีแผนป้องกันและแก้ปัญหาระยะยาวแต่อย่างใด

นอกจากคำพูดเลื่อนลอยที่ออกมาจากผู้มีอำนาจทุกปีว่า จะจัดการปรับปรุงคุณภาพน้ำมันดีเซล เคร่งครัดการก่อสร้างที่สร้างมลภาวะ หรือจัดการกับการปล่อยควันพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม และการเผาซากไร่พืชของเกษตรกร

มาตรการเหล่านี้หายไปพร้อมกับการจางหายไปของหมอกควันพิษ ทั้ง ๆ ที่เป็นปัญหาสำคัญมาก มีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนโดยรวม

แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ด้านสิ่งแวดล้อม กลับไม่มีข้อความระบุถึง การแก้ปัญหาหมอกควันพิษ และ pm2.5 แต่อย่างใด

ในขณะเดียวกัน เมื่อมาลองศึกษาแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ซึ่งเป็นแผนแม่บทกำหนดทิศทางของประเทศในอีก 20 ปีข้างหน้า จัดตั้งขึ้นโดยรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นประธาน มีคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ 29 คน ส่วนใหญ่เป็นนายทหาร และรัฐมนตรีในยุครัฐบาล คสช. กรรมการทุกคนเป็นผู้ชายและมีอายุเฉลี่ย 63 ปี อายุมากที่สุด คือ 90 ปี

แผนยุทธศาสตร์ชาตินี้ เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด หากไม่ปฏิบัติตาม จะมีความผิดตามกฎหมายและมีโทษถึงการไล่ออกจากราชการ และการให้พ้นจากตำแหน่ง

แต่เมื่อมาลองพลิกดู แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ด้านสิ่งแวดล้อม กลับไม่มีข้อความระบุถึง การแก้ปัญหา หมอกควันพิษ และ pm2.5 แต่อย่างใด

มีแต่ถ้อยคำสวยหรูเชิงนามธรรม เป็นถ้อยคำกว้าง ๆ จับต้องยาก อาทิ เช่น 

"สร้างการเติบโตอย่างยั่งยืนบนสังคมที่เป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศ มุ่งเน้นลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และสร้างสังคมคาร์บอนต่ำ ปรับปรุงการบริหารจัดการภัยพิบัติทั้งระบบ และการสร้างขีดความสามารถของประชาชนในการรับมือและปรับตัวเพื่อลดความสูญเสียและเสียหายจากภัยธรรมชาติ และผลกระทบที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ พร้อมทั้งสนับสนุนการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่เป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศ"

ไม่มีอะไรที่จับต้องได้ เป็นรูปธรรม แนวทางชัดเจนในการจัดการกับปัญหาหมอกควันพิษ และ pm2.5 แต่อย่างใด แม้กระทั่งปัญหาสิ่งแวดล้อมด้านอื่น ๆ ก็เขียนเป็นภาพรวม นามธรรม ไม่มีอะไรชัดเจน

"สร้างการเติบโตอย่างยั่งยืนบนสังคมเศรษฐกิจสีเขียว มุ่งเน้นการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจให้เติบโตและมีความเป็นธรรมบนความสมดุลของฐานทรัพยากรธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่ดีด้วยเศรษฐกิจฐานชีวภาพ นำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิต..."

"รักษาและเพิ่มพื้นที่สีเขียวที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยหยุดยั้งการบุกรุกทำลายพื้นที่ป่า ..."

นี่คือ หนึ่งในตัวอย่างของการเขียนแผนยุทธศาสตร์ที่ไม่ชัดเจน ไม่แหลมคมพอ เป็นแค่แนวคิดกว้าง ๆ คนเขียนแผนไม่เข้าใจปัญหาสิ่งแวดล้อมอย่างลึกซึ้งพอจะกำหนดเป็นแผนยุทธศาสตร์จริง ๆ ให้นำไปปฏิบัติได้ แผนยุทธศาสตร์จึงไม่สามารถชี้ทิศทางการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมของประเทศได้

สักวันใดวันหนึ่งในอนาคตแผนยุทธศาสตร์เหล่านี้คงล่องลอยไปพร้อมหมอกควันพิษ