แปลงใหญ่พืชผัก ส.ป.ก.แปดริ้ว กับความสำเร็จเกษตรกรคนเก่ง “ดวงจันทร์ ชาบรรทม”

ชีวิตลิขิตเองได้ หลังเบื่อชีวิตลูกจ้างโรงงานอุตสาหกรรมในเมืองหลวงก็หันหลังกลับสู่บ้านเกิดในตำบลท่ากระดาน อำเภอสนามชัย จังหวัดฉะเชิงเทรา หวังเริ่มต้นชีวิตใหม่ในฐานะเกษตรกรเต็มขั้นสำหรับ”ดวงจันทร์ ชาบรรทม” หนุ่มใหญ่วัย 50 เศษที่หันมาเอาดีการปลูกพืชผักพื้นบ้านในพื้นที่ ส.ป.ก. ที่ได้รับมรดกตกทอดมาจากบรรพบุรุษ

“เมื่อก่อนเคยทำงานโรงงานอยู่ที่กรุงเทพฯ  เราทำงานในเมืองพอถึงระยะหนึ่งเกิดอาการไม่มีความสุขเบื่อหน่ายด้วยความที่เรามีพื้นเพมาจากครอบครัวเกษตรกร มีอาชีพเกษตรกรรม จึงคิดอยากจะมาทำการเกษตรดูบ้างในพื้นที่ของเราเอง ซึ่งเป็นที่ ส.ป.ก. แต่เดิมใช้ปลูกมันสำปะหลังเป็นพืชเชิงเดี่ยว อยากจะลองปรับเปลี่ยนมาปลูกพืชผักสมุนไพรเพื่อให้มีความหลากหลายมากขึ้น” ดวงจันทร์เผย 

การปรับเปลี่ยนชนิดพืชปลูกจากมันสำปะหลังสู่พืชผักสมุนไพร จากพืชเชิงเดี่ยวสู่การปลูกแบบผสมผสาน นั้นไม่ง่ายเลย แม้รู้ว่าผลผลิตพืชผักเป็นที่ต้องการของตลาดและราคาเราสามารถกำหนดได้เอง แต่ปัญหาด่านแรกที่เจอคือสภาพดินเสื่อมโทรม เป็นดินดานแข้งกระด้าง เป็นผลมาจากการใช้ปุ๋ยเคมี ใช้สารเคมีมาอย่างยาวนาน 

“เมื่อก่อนแถวนี้ชาวบ้านส่วนใหญ่จะทำไร่มันสำปะหลัง ปลูกต้นยูคาลิปตัส ใช้ปุ๋ยเคมี ใช้สารเคมีกันเป็นว่าเล่น ทำให้ดินเสื่อมสภาพ แข็งกระด้าง ไม่ดูดซับน้ำ ปลูกอะไรก็ไม่ขึ้นเลย กว่าดินจะกลับคืนสู่สภาพเดิมได้ต้องใช้เวลานานนับปีเหมือนกัน” ดวงจันทร์ย้อนอดีตให้ฟัง  

จากนั้นในปี 2560 สำนักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดฉะเชิงเทรา (ส.ป.ก.ฉะเชิงเทรา) ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระดาน (อบต.ท่ากระดาน) และหน่วยราชการที่เกี่ยวข้อง  เช่น เกษตรอำเภอสนามชัย พัฒนาที่ดินจังหวัดฉะเชิงเทรา ก็ได้ส่งเจ้าหน้าที่เข้ามาดูแลแนะนำให้คำปรึกษา วิธีการปรับปรุงบำรุงดินด้วยสารชีวภัณฑ์ ทำปุ๋ยหมักชีวภาพ ตลอดจนส่งเสริมเมล็ดพันธุ์ดี พร้อมจัดตั้งเป็นกลุ่มแปลงใหญ่พืชผัก ภายใต้ชื่อ “กลุ่มวิสาหกิจชมุชนแปลงใหญ่พืชผักตำบลท่ากระดาน” โดยมีตนเองเป็นประธานกลุ่ม 

ปัจจุบันกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่พืชผักตำบลท่ากระดานมีสมาชิกทั้งสิ้น 31 ราย มีพื้นที่ปลูกพืชผักกว่า 151 ไร่ มีชนิดพืชผักที่ปลูกมากกว่า 60 ชนิด อาทิ แตงร้าน บวบเหลี่ยม บวบงู มะเขือ ถั่วฝักยาว มะละกอ ฟักเขียว และพืชสมุนไพร ข่าตะไคร้ ใบมะกรูด เป็นต้น โดยมีตลาดหลักได้แก่ห้างฯแมคโคร โลตัสและโรบินสัน  ซึ่งผลผลิตส่งจำหน่ายเฉลี่ยอยู่ที่ 65-70 ตันต่อเดือน  

“จากที่เราเคยวิเคราะห์เอาไว้ก็คือแตงร้าน ก่อนจะมีแปลงใหญ่ พื้นที่ 1 ไร่จะได้ผลผลิตประมาณ 4 ตัน แต่พอมารวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ มีการปรับปรุงบำรุงดินดีขึ้น เราได้ผลผลิตอยู่ที่ 8 ตันต่อไร่เพิ่มขึ้นเท่าตัวและทุกพืชผักจะมีผลผลิตเพิ่มขึ้นกว่าเท่าตัว”ประธานกลุ่มฯแปลงใหญ่พืชผักตำบลท่ากระดานเผย   

เขายอมรับว่าการปลูกพืชผักนั้นไม่ง่ายอย่างที่คิด หากไม่เข้าใจในบริบทของชนิดผัก เพราะพืชผักแต่ละชนิดมีโรคแมลงศัตรูพืชแตกต่างกัน การดูแลรักษาต่างกัน ตลอดจนระยะการเก็บเกี่ยวก็ต่างกัน อย่างเช่นพืชตระกูลพริกใช้เวลาปลูกประมาณ 2 เดือนก็สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้และมีอายุการเก็บเกี่ยวยาวนาน 3-4 เดือน ส่วนบวบและแตงร้านใช้เวลาประมาณ 30-45 วันก็สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ ในส่วนของตลาดตอนนี้ ทางกลุ่มฯจัดส่งให้กับทางห้างแมคโครฯทั้ง 2 แห่งคือศูนย์กระจายสินค้าที่วังน้อยและมหาชัย โดยจัดส่งสองวันต่อเที่ยว ๆ ละประมาณ 4.5-5 ตัน ส่วนของผักพื้นบ้านจะส่งอยู่ประมาณ 3-4 พันแพ็คต่อสัปดาห์   

“กระบวนการแพ็คผักของเราจะใช้วัสดุจากธรรมชาติร้อยเปอร์เซ็นต์ เพื่อที่จะนำส่งร้านค้าต่าง ๆ ในห้างฯแมคโคร โลตัส   และโรบินสัน  ตรงนี้จะเป็นผักพื้นบ้านทั่วไป เช่น ขิง ข่า ตระไคร้ ใบมะกรูด มะนาว ใบมะขามอ่อน เราจะให้ทางคนในชุมชน ลูกหลานของสมาชิกมาช่วยกันแพ็ค โดยจ่ายค่าแรงแพ็คละ 3 บาท ทุกวันนี้มีคนในชุมชนมีการมารวมตัวกันแพ็คผักประมาณ 30-40 ครัวเรือน เป็นแพ็คที่สวยงามในแบรนด์ของแปลงใหญ่นำไปชายในห้างได้ จุดนี้เองทำให้ชุมชนมีความพอใจมาก ทุกวันนี้สมาชิกในกลุ่มแปลงใหญ่เรามีรายได้เฉลี่ย 9,000-10,000 บาทต่อเดือน” 

ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่พืชผักตำบลท่ากระดานยังกล่าวถึงการทำงานของกลุ่มฯ ว่าเราจะให้เกียรติทุกคน โดยยึดหลักประชาธิปไตยที่ทุกคนมีความเท่าเทียมกันสามารถเสนอความคิดเห็นได้ทุกคน และการปลูกพืชผักที่นี่ปัจจุบันกลายเป็นอาชีพหลักของคนในชุมชนตำบลท่ากระดานไปแล้ว

 

 “แนวคิดทำการเกษตรอันดับแรกต้องทำด้วยใจที่เรารักและรักที่จะทำ มุ่งมั่น ยึดหลักสำคัญ คือ ความขยันหมั่นเพียรเป็นที่ตั้งแล้วมาศึกษาดูงานหาความรู้ใหม่ ๆ มาพัฒนาในอาชีพของเรา”ดวงจันทร์กล่าวย้ำ พร้อมขอบคุณทางสำนักงานปฏิรูปที่ดินจังหวัดฉะเชิงเทราที่ให้การดูแลเอาใจใส่ให้คำแนะนำปรึกษาในเรื่องต่าง ๆ ตลอดเวลา ตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน จนทำให้กลุ่มฯ ประสบความสำเร็จได้ในวันนี้