เจาะลึก 11 โครงการแหล่งน้ำขนาดใหญ่

การประชุมคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (กนช.) ครั้งล่าสุด (3/2561) เมื่อวันที่ 14 กันยายน ที่ผ่านมา ที่มีนายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นประธาน ในฐานะประธาน กนช. ก็ได้มีการกำหนดแผนยุทธศาสตร์น้ำ 20 ปีใหม่ โดยปรับให้เป็นแผนแม่บทบริหารจัดการน้ำเพื่อให้สอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี พร้อมเร่งเดินหน้า 11 โครงการขนาดใหญ่และขับเคลื่อนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริอีก 162 โครงการให้แล้วเสร็จโดยเร็วที่สุด

โดย “แผนแม่บท” บริหารจัดการน้ำ 20 ปีนั้น ประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์ ได้แก่ ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนาและขยายเขตระบบประปา เพิ่มประสิทธิภาพประปา 20,034 หมู่บ้าน และพัฒนาน้ำประปา น้ำดื่ม ให้ได้มาตรฐานและราคาที่เหมาะสมให้ครบทุกหมู่บ้าน ยุทธศาสตร์ที่ 2 เพิ่มผลิตภาพการใช้น้ำ สร้างมูลค่าเพิ่มให้น้ำอีก 10 เท่าจากปัจจุบัน และเพิ่มน้ำต้นทุนโดยปฏิบัติการฝนหลวง เพื่อลดความเสี่ยงภัยแล้ง ยุทธศาสตร์ที่ 3 บรรเทาอุทกภัยระดับลุ่มน้ำอย่างเป็นระบบทุกลุ่มน้ำ เพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำ ปรับปรุงสิ่งกีดขวางทางน้ำจำนวน 562 แห่ง ลำน้ำธรรมชาติสายหลักและสาขาระยะทาง 5,500 กิโลเมตร ป้องกันอุทกภัยในพื้นที่ชุมชนเมือง 764 แห่ง พื้นที่รับประโยชน์ 1.7 ล้านไร่
ยุทธศาสตร์ที่ 4 เพิ่มประสิทธิภาพในการบำบัดน้ำเสีย 105 แห่ง รักษาสมดุลของระบบนิเวศ 13 ลุ่มน้ำหลัก ยุทธศาสตร์ที่ 5 การป้องกันและลดการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ต้นน้ำ 0.45 ล้านไร่ และยุทธศาสตร์ที่ 6 การจัดทำแผนบริหารจัดการน้ำ (ปกติ/วิกฤติ)/ ตลอดจนเจรจาความร่วมมือด้านน้ำกับต่างประเทศ

ทั้งนี้ ความก้าวหน้าของการดำเนินการจัดทำแผนแม่บทภายใต้แผนยุทธศาสตร์ชาตินั้น ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนการจัดทำรายละเอียด การกำหนดผู้รับผิดชอบ เป้าหมายตัวชี้วัด และการจัดทำแผนโครงการ ซึ่งการดำเนินการในส่วนนี้มีรายละเอียดการดำเนินการมาก จึงต้องมีการขยายเวลาการเสนอร่างแผน จากเดิมจะเสนอในเดือนกันยายนเป็นเดือนตุลาคม 2561 และจะได้นำเสนอ กนช.พิจารณาให้ความเห็นชอบในการประชุมครั้งต่อไป

โดยมีโครงการขนาดใหญ่และโครงการสำคัญที่อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ(สทนช.) จำนวน 11 โครงการ รวมวงเงินทั้งสิ้นประมาณ 73,679 ล้านบาท โดย 4 โครงการได้ผ่านการพิจารณาของ กนช.แล้ว คือ โครงการประตูระบายน้ำศรีสองรัก อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.เลย โครงการพัฒนาลุ่มน้ำห้วยหลวงตอนล่าง จ.หนองคาย โครงการอ่างเก็บน้ำลำน้ำชี จ.ชัยภูมิ และโครงการบรรเทาอุทกภัย เมืองชัยภูมิ (ระยะที่ 1) คงเหลือที่จะเสนอเพิ่มเติมอีก 7 โครงการที่มีความจำเป็นเร่งด่วนและมีความพร้อมที่จะดำเนินการ คือ โครงการอุโมงค์ระบายน้ำใต้คลองแสนแสบ โครงการอุโมงค์ระบายน้ำใต้คลองทวีวัฒนา โครงการประตูระบายลำน้ำพุง-น้ำก่ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ โครงการประตูระบายน้ำบ้านก่อ พร้อมระบบส่งน้ำ จ.สกลนคร โครงการคลองระบายน้ำหลาก บางบาล-บางไทร จ.พระนครศรีอยุธยา และโครงการอ่างเก็บน้ำลำสะพุง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.ชัยภูมิ

ดร.สมเกียรติ ประจำวงษ์ เลขาธิการสทนช. ในฐานะกรรมการและเลขานุการ กนช. กล่าวถึงการขับเคลื่อนแผนงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านพัฒนาแหล่งน้ำ โดย สทนช.ได้จัดลำดับความสำคัญในการพิจารณาแผนงาน งบประมาณโครงการพระราชดำริที่มีความพร้อม ไม่ติดปัญหาอุปสรรคใด เป็นลำดับแรก ซึ่งสามารถจัดกลุ่มแนวทางการขับเคลื่อนโครงการที่อยู่ระหว่างดำเนินการและยังไม่ได้ดำเนินการ ประกอบด้วย 1. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 จำนวน 78 โครงการ 2.โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 จำนวน 25 โครงการ และ 3.โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จำนวน 62 โครงการ ซึ่งที่ประชุมได้มอบหมายให้ สำนักงาน กปร. ร่วมกับ สทนช. สรุปความก้าวหน้าในการจัดทำแผนการพัฒนาโครงการพระราชดำริทั้งหมดเพื่อให้สามารถดำเนินโครงการได้อย่างต่อเนื่องต่อไป

เปิด 25 โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ(ฎีกา)ในรัชกาลที่10

1.โครงการปรับปรุงอ่างเก็บน้ำห้วยต้นยาง พร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.พาน จ.เชียงราย
2.โครงการก่อสร้างฝายร่องขุย พร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา
3.โครงการก่อสร้างแก้มลิงห้วยใหญ่ ก่อสร้างสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้าบ้านห้วยแหนขุดสระเก็บน้ำ ม.5 และขุดลอกคลอง ม.15 อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
4.โครงการก่อสร้างอ่างเก็บห้วยเฮี้ย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.แม่สรวย จ.เชียงราย
5.โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยป่าสักพร้อมระบบส่งน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.เวียงเชียงรุ้ง จ.เชียงราย
6.โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ยะพร้อมระบบส่งน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.สามเงา จ.ตาก
7.โครงการก่อสร้างฝายวังกอกพร้อมระบบส่งน้ำ และฝายปางไคร้ พร้อมระบบส่งน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย
8.โครงการปรับปรุงก่อสร้างฝายนาม่วงพร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง
9.โครงการก่อสร้างสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้าพร้อมระบบส่งน้ำบ้านปากล้องลี่ อ.บ้านตาก จ.ตาก
10.โครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำซำตมขาวพร้อมท่อส่งน้ำบ้านห้วยหมากหล่ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.โนนสะอาด จ.อุดรธานี
11.โครงการพัฒนาแหล่งน้ำห้วยหินพร้อมอาคารประกอบ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.โซ่พิสัย จ.บึงกาฬ
12.โครงการขุดลอกอ่างเก็บน้ำหนองบ่ออองและขุดร่องชักน้ำพร้อมติดตั้งสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้า อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.โซ่พิสัย จ.บึงกาฬ

13.โครงการก่อสร้างฝายห้วยโสกรังพร้อมระบบส่งน้ำและขุดลอกหนองน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.แวงน้อย จ.ขอนแก่น
14.โครงการซ่อมแซมและขุดลอกอ่างเก็บน้ำห้วยแก้งม่วง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.โพนทอง จ.ร้อยเอ็ด
15.โครงการก่อสร้างฝายน้ำล้นลำห้วยยาง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.เมือง จ.อำนาจเจริญ
16.โครงการพัฒนาแหล่งน้ำและระบบท่อส่งน้ำบ้านโพนไฮ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ดงหลวง จ.มุกดาหาร
17.โครงการก่อสร้างฝายลำห้วยยางพร้อมขุดลอกลำห้วยยางฯ อ.เมืองมุกดาหาร จ.มุกดาหาร
18.โครงการขุดลอกแก้มลิงกุดเชียงบังพร้อมอาคารประกอบ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.จังหาร จ.ร้อยเอ็ด
19.โครงการฝายบ้านเขาแดงพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.สอยดาว จ.จันทบุรี
20.โครงการทำนบดินบ้านไทรนอง 2 อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี
21.โครงการก่อสร้างระบบประปาบ้านผัง 16 พร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.มะนัง จ.สตูล
22.โครงการจัดหาน้ำอุปโภคบริโภค ต.ลำสินธุ์ พร้อมระบบส่งน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ศรีนครินทร์ จ.พัทลุง
23.โครงการปรับปรุงระบบส่งน้ำฝายทดน้ำบ้านไร่เหนือ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ย่านตาขาว จ.ตรัง
24.โครงการฝายเก็บกักน้ำคลองท่ากระจาย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ท่าชนะ จ.สุราษฎร์ธานี
25.โครงการปรับปรุงคลองผันน้ำร่องสัก อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา

ที่มา:สำนักงานกปร.