ภาษากายในการประชุมออนไลน์ | บวร ปภัสราทร

การประชุมออนไลน์กลายเป็นสภาพปกติใหม่ที่ยอมรับกันโดยทั่วไปในวันนี้ แต่ก่อนทุกคนต้องไปเจอกันในที่ประชุม ทำให้ท่าทางที่มีการแสดงออกในระหว่างการประชุมมีส่วนสื่อสารสาระสำคัญบางเรื่องให้ปรากฏในการประชุมนั้น เราแทบจะรู้ได้ในทันทีว่าคนในที่ประชุมนั้นสนใจเรื่องราวที่กำลังหารือกันมากน้อยแค่ไหนได้จากท่าทางที่แต่ละคนแสดงออกในระหว่างประชุม 

หน้าตาที่เห็นบอกได้โดยปราศจากคำพูดว่าในขณะนั้นเขากำลังใส่ใจกับการประชุม หรือกำลังเบื่อหน่ายเต็มที มนุษย์คุ้นเคยกับการสื่อสารระหว่างกันผ่านภาษากายเท่าๆ กับการพูดคุยกัน คนทะเลาะกันได้จากการมองเห็นท่าทางของกันและกันโดยไม่ทันที่จะได้พูดจาอะไรกันเลย 

ในการประชุมทางไกล ต่างคนต่างอยู่ในที่ส่วนตัวของตนเอง ประชุมจากห้องทำงานส่วนตัวบ้าง จากบ้านบ้าง ท่าทางที่ปรากฎออกไปผ่านกล้องที่ใช้ในการประชุมจึงมีการพลั่งเผลอขึ้นได้ง่ายกว่าที่จะเกิดขึ้นในการประชุมในห้องประชุมจริงร่วมกับคนอื่น 

ดังนั้น อย่าปล่อยตัวไปกับความคุ้นเคยสถานที่ที่เป็นส่วนตัว จนกระทั่งเผลอกระทำสิ่งที่ไม่ควรให้คนอื่นในที่ประชุมได้เห็นจากหน้าจอ เผลอรับโทรศัพท์ให้คนอื่นได้เห็น จนคนทั้งที่ประชุมนั้นรู้กันหมดว่าคุยโทรศัพท์เรื่องอะไรอยู่ แม้ว่าธรรมเนียมบ้านเราอาจจะคุ้นเคยกับการพูดคุยโทรศัพท์ไปพร้อมกับการประชุม 

แต่โดยมารยาทสากลแล้วเป็นสิ่งที่ไม่พึงกระทำ อยากประชุมออนไลน์ให้ประสบความสำเร็จ ต้องหลีกเลี่ยงท่าทางที่บ่งบอกว่ากำลังทำงานอื่นๆ ไปพร้อมกับการประชุมนั้น ภาพการเซนต์แฟ้มไปพร้อมกับการประชุมที่ปรากฎให้คนอื่นเห็น เป็นภาษากายที่บอกว่าเราให้เกียรติกับคนที่กำลังสนทนานั้นมากน้อยแค่ไหน

ถ้าไม่ลำบากเกินไป ให้จัดกล้องให้อยู่ในตำแหน่งที่คนอื่นเห็นเหมือนกับเรากำลังมองหน้าคนที่ร่วมประชุม ไม่ใช่กำลังก้มหน้าดูโต๊ะประชุม ท่าทางที่เป็นเรื่องเล็กน้อยในการประชุมในสถานที่เดียวกัน หากเป็นการประชุมออนไลน์ได้ ขนาดของภาพที่เห็นบนหน้าจอเน้นท่าทางที่เราคิดว่าเล็กน้อยนั้นให้ปรากฎชัดเจนยิ่งขึ้น 

สื่อภาษากายได้มากกว่าที่เราสังเกตเห็นเมื่ออยู่ในสถานที่เดียวกันที่เรามองเห็นส่วนต่างๆ ของร่างกายของเขามากกว่าที่เราเห็นบนจอภาพ กำลังประชุมเรื่องเคร่งเครียดแล้วเห็นภาพกุมขมับ เป็นภาษากายบอกว่าหมดทางออกสำหรับเรื่องนั้น

ภาพเท้าคางบนหน้าจอในระหว่างหารือเรื่องจริงจังเป็นภาษากายบอกว่าเรื่องนั้นไม่ใช่เรื่องที่ฉันจริงจังด้วย ภาพหัวเราะหรือยิ้มหน้ากล้องในจังหวะที่เหมาะสมช่วยให้บรรยากาศในการประชุมดีขึ้น 

แต่ถ้ากระทำผิดจังหวะอาจสร้างความเข้าใจผิดให้คนร่วมประชุมว่าเราดูแคลนความคิดความเห็นของเขา ในระหว่างที่กำลังต้องการรับทราบว่าเห็นด้วย ไม่เห็นด้วย แล้วภาพที่เห็นคือนั่งกอดอกบ้าง นั่งนิ่งเฉยบ้าง มองไปทางอื่นบ้าง บอกให้คนที่เห็นภาพนั้นบนหน้าจอทราบว่าไม่มีทางที่จะได้รับคำตอบใดๆ จากเรา

เห็นด้วย ไม่เห็นด้วยก็พยักหน้า ส่ายหน้าหรือตอบสนองด้วยท่าทางอื่นๆ ให้ทราบได้บ้างก็จะช่วยให้การประชุมไปต่อได้ เดี๋ยวเปิดกล้อง เดี๋ยวปิดกล้อง สลับไปมาอยู่เป็นประจำ บางครั้งก็พูดโดยลืมเปิดกล้อง สื่อสารว่าฉันมีเรื่องอื่นที่สำคัญกว่าการประชุมนี้ต้องทำ

งานวิจัยหนึ่งยังพบว่าพนักงานที่ทำแบบนี้เป็นประจำมักอยู่ร่วมงานกับหน่วยงานนั้นได้ไม่นาน ถ้าชอบใช้ Virtual Back-groud อย่าเลือกแบบที่เป็นภาพเคลื่อนไหว เพราะจะทำให้คนอื่นเสียสมาธิในการประชุมมาติดตามว่าภาพข้างหลังเราจะเปลี่ยนไปอย่างไร 

รวมทั้งควรเลือกภาพที่ไปกันได้กับเรื่องที่กำลังประชุมกันอยู่ ประชุมกันเรื่องกลยุทธ์ จะใช้ภาพชั้นหนังสือ หรือห้องทำงานน่าจะดีกว่าใช้ภาพชายทะเล หรือสวนสาธารณะ ภาพเบื้องหลังที่ขัดแย้งกับเรื่องที่กำลังประชุมบอกว่าเราไม่ประสงค์จะเป็นส่วนหนึ่งของการประชุมนั้น

ประชุมหรือทำสิ่งใดออนไลน์ ระลึกไว้เสมอว่าคนอื่นมองเห็นเราจากหน้าจอ รายละเอียดของท่าทางบางอย่างจะถูกขยายขึ้นมาก อย่าประมาทเผลอทำท่าทางที่คิดว่าเป็นเรื่องเล็กน้อยหน้าจออย่างเด็ดขาด

คอลัมน์ ก้าวไกลวิสัยทัศน์
รศ.บวร ปภัสราทร 
คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ 
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
email. [email protected]