ความน่าเชื่อถือ กับ 'สื่อมวลชน' เมื่อ 'โลกเปลี่ยน' ต้องตามให้ทัน

สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยในฐานะหน่วยงานกำกับดูแล ถือเป็นหน่วยงานสำคัญ ที่จะดึงความเชื่อมั่นในฐานะวงการสื่อมวลชน และสร้างความเข้าใจให้กับสังคมรวมถึงผู้สื่อข่าวรุ่นใหม่ที่จะก้าวเข้าสู่วงการ ให้เข้าใจความแตกต่างและสร้างผลงานที่มีคุณภาพ ภายใต้หลักจริยธรรม จรรยาบรรณ อย่างแท้จริง

วีระศักดิ์ พงศ์อักษร บรรณาธิการอำนวยการเครือเนชั่น และ บรรณาธิการบริหารกรุงเทพธุรกิจ ฉายภาพตลอด 30 ปี ที่อยู่วงการสื่อในเครือเนชั่น ว่าตอนนี้นิยามของคำว่า สื่อมวลชน ของสังคมต่างไปเยอะ คนที่โพสต์เฟซบุ๊ก ตั้งสำนักข่าวเล็กๆ ทุกคนพร้อมที่จะถูกเรียกเป็นสื่อตลอดเวลา คำว่า Reporter กับ Content Creator คนในสังคมมองว่าเป็นเรื่องเดียวกัน เป็นอาชีพเดียวกัน ทำหน้าที่เดียวกัน แต่ความเป็นจริง Reporter หรือ Journalist คนละเรื่องกับ Content Creator แต่ตอนนี้มี Content Creator เต็มบ้านเต็มเมือง

“ถามว่าอันตรายหรือไม่ ก็อันตรายกับคนทำสื่อและสังคม เพราะContent Creator เป้าหมาย คือตอบโจทย์ลูกค้า แต่ Reporter ตอบโจทย์สาธารณะ Reporter ถูกสอนว่าหากจะนำเสนออะไรออกสู่สังคม ต้องตั้งคำถามก่อนว่าคุณค่าของข่าวอยู่ตรงไหน ข่าวที่จะรายงานต่อสังคมมีประโยชน์กับเขาหรือไม่ ขณะที่ Content Creator ตอบโจทย์ลูกค้า คนที่จ่ายเงินโฆษณา แต่ตอนนี้รวมเป็นเรื่องเดียวกัน”

บริบทสังคมเปลี่ยน โลกเปลี่ยน สื่อเปลี่ยน สมาคมฯ ก็เปลี่ยน แต่ไม่รวดเร็วและเท่าทัน อาจเพราะมีความแตกต่างจากองค์กรธุรกิจ เป็นเรื่องของอาสาสมัครที่ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ความแรง การกระตุ้น จึงต่างกับองค์กรธุรกิจซึ่งเป็นเรื่องธรรมดา

ดังนั้น หน้าที่ของสมาคมฯ ต้องดึงกระชากความรู้สึก ความเชื่อของสังคมกลับมาว่า Content Creator ไม่ใช่นักข่าว อาชีพนี้มีได้แต่อยู่ในฝั่งของ Marketing ฝ่ายขาย ไม่ใช่อยู่ในฝั่งกองบรรณาธิการ นี่เป็นภารกิจแรกที่สำคัญ ที่สมาคมฯ จะช่วงดึงรั้งไม่ให้หลุดจากกรอบ เหมือนว่าวที่ต้องคอยกำกับดึงให้เข้าที่เข้าทาง แต่พอไม่เท่าทันว่าวบางตัวอาจจะหลุดลอยไป

สมาคมฯ ต้องดึงกระชากความรู้สึก ความเชื่อของสังคมกลับมาว่า Content Creator ไม่ใช่นักข่าว

ขณะเดียวกัน สมาคมฯ ต้องตั้งโจทย์และทำงานร่วมกับนิเทศศาสตร์มหาวิทยาลัยต่างๆ ในการสอนลูกศิษย์ว่าจงภูมิใจกับ Journalist ภูมิใจในความเป็น Reporter ต้องกระชากตรงนี้ออกมาก่อน ก่อนที่สังคมจะเชื่ออะไรผิดๆ ซึ่งอันตรายกว่าเรื่องอื่นๆ นับเป็นอีกหนึ่งความท้าทายของการสร้างนักข่าว เพราะเขาจะเติบโตไปเรื่อยๆ นี่คือเรื่องใหญ่ เป็นโจทย์ความท้าทายที่ต้องให้ความสำคัญและทำงานร่วมกับนิเทศศาสตร์มหาวิทยาลัยต่างๆ ในการสอนลูกศิษย์ว่าจงภูมิใจกับ Journalist ภูมิใจในความเป็น Reporter ก่อนที่สังคมจะเชื่ออะไรผิดๆ ซึ่งอันตรายกว่าเรื่องอื่นๆ นับเป็นอีกหนึ่งความท้าทายของการสร้างนักข่าว

“ในฐานะเนชั่น กรุ๊ป เรามีความห่วงใย จึงเป็นที่มาของการปรับปรุง Nation Way ส่วนหนึ่งก็มาจากเรื่องนี้ อย่างน้อยให้คนในเนชั่น 10 ยูนิต รู้ก่อนว่าหน้าที่คุณคืออะไร คุณคือ Reporter ห้ามแกว่งไปตามสังคมสื่อที่เปลี่ยนไป หรือสังคมที่อ้างว่าเป็นสำนักข่าวโดยไม่ได้ถามว่าคุณค่าของข่าวอยู่ตรงไหน นี่คือ สิ่งที่น่าห่วงใย”

นับเป็นอีกหนึ่งความท้าทายของการสร้างนักข่าว เพราะเขาจะเติบโตไปเรื่อยๆ นี่คือ เรื่องใหญ่ เป็นโจทย์ความท้าทายที่ต้องให้ความสําคัญ

“วีรศักดิ์” กล่าวว่า อยากให้คน รุ่นใหม่ๆ เข้ามาอยู่ในวงการนี้มากขึ้น เมื่อ ก่อนเด็กใหม่ๆ จบมามีความภูมิใจที่จะเป็น ผู้สื่อข่าว มันตอบโจทย์ทั้งความภูมิใจและ มองว่าเป็นอาชีพที่เลี้ยงครอบครัวได้ แต่ช่วงหลัง มีเรื่องของเทคโนโลยี การหารายได้ ไม่จําเป็นต้องมาเป็นนักข่าว แต่มีช่องทาง อาชีพอื่นๆ มากขึ้น ทําให้คนรุ่นใหม่ๆ เข้าสู่ อาชีพสื่อน้อยลง

“พฤติกรรม Nowlism บวกกับ Content is King ต้องใช้ทักษะแบบคนรุ่นใหม่ เพื่อให้ สิ่งที่เล่าเรื่องตอบโจทย์และเข้ากับยุค Nowtism โดยตรง ถัดมาคือ ต้องคิดถึงการ สื่อสาร เล่าเรื่องอิงกับฐานข้อมูลเพราะเราทํา ธุรกิจขายความน่าเชื่อถือ ดังนั้น Data Jour nalist เป็นอาชีพหนึ่งที่หากแต่ละสื่อมีคนที่ ทําด้านนี้มากขึ้น จะช่วยในแง่ของข้อมูลที่มี นํ้าหนัก เป็นข่าวสารเพื่อการตัดสินใจให้คน ได้มากกว่าแค่การ Report เพราะบางเรื่องเป็นฐานข้อมูลในการต่อยอด ทําธุรกิจอ้างอิงในการดําาเนินชีวิต”

“ฝากถึงคนรุ่นใหม่ อาชีพนี้เป็นอาชีพที่ ดีอาชีพหนึ่ง หากใครอยากมีส่วนร่วมใน การกําาหนดทิศทางอนาคตให้กับรุ่นตัวเอง และคนรุ่นหลังก็ถือเป็นอาชีพที่น่าภูมิใจ ปัจจุบันอาชีพสื่อมวลชน ถือเป็น Career Path ที่สามารถเลี้ยงตัวเองและครอบครัว ได้ และที่สําคัญ เป็นอาชีพที่น่าภูมิใจเพราะ มีกรอบจริยธรรม มีองค์กรกํากับดูแลอย่าง ชัดเจน” บรรณาธิการอำนวยการเครือเนชั่น และบรรณาธิการบริหารกรุงเทพธุรกิจ

หมายเหตุ : เนื้อหาบางส่วนมาจาก ดึงความเชื่อมั่นสังคมกับ “คนทำข่าว”เมื่อ“โลกเปลี่ยนสังคมเปลี่ยน" ต้องตามให้ทัน / หนังสือวันนักข่าว 2566 สามารถอ่านฉบับเต็มได้ คลิกที่นี่