ทำความรู้จัก 'โซดาไฟ' คืออะไร ใช้ถูกวิธีมีประโยชน์ หากใช้ผิด อันตรายถึงตาย

ทำความรู้จัก 'โซดาไฟ' คืออะไร มีประโยชน์อะไรบ้าง ข้อควรระวังการใช้ ห้ามใช้โซดาไฟกับอะไร เพื่อหากใช้ผิดวิธี อาจจะส่งผลอันตรายถึงตายได้ และวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

โซดาไฟ คืออะไร

โซดาไฟ หรือ โซเดียมไฮดรอกไซด์ (Sodium Hydroxide) เป็นสารเคมีที่มีสูตรทางเคมีว่า NaOH มีลักษณะเป็นของแข็งสีขาวหรือใส ไม่มีสี มักอยู่ในรูปของเกล็ดหรือเม็ด

โซดาไฟมีคุณสมบัติเป็นด่างที่แรงและสามารถละลายในน้ำได้ดี ซึ่งจะทำให้เกิดสารละลายที่มีค่า pH สูง โซดาไฟเป็นสารเคมีที่มีประโยชน์ในหลายอุตสาหกรรม

โซดาไฟ มีประโยชน์อะไรบ้าง

• ทำความสะอาดท่อระบายน้ำหรือเครื่องครัว โดยสามารถละลายไขมันและคราบสกปรกได้
• ผลิตสบู่และผงซักฟอก รวมถึงในการผลิตสารเคมีอื่นๆ เช่น โซเดียมฟอสเฟตและโซเดียมคาร์บอเนต
• ปรับค่า pH ของน้ำเสียให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม
• กำจัดลิกนินออกจากไม้เพื่อให้ได้เส้นใยเซลลูโลสที่ใช้ในการผลิตกระดาษ
   

ห้ามใช้โซดาไฟกับสิ่งต่อไปนี้

1. สารฟอกขาว (Bleach) โซดาไฟสามารถทำปฏิกิริยากับสารฟอกขาว (โซเดียมไฮโปคลอไรท์) ทำให้เกิดก๊าซคลอรีนที่เป็นพิษ โดยการใช้โซดาไฟล้างห้องน้ำอาจเป็นอันตราย อาจปล่อยก๊าซพิษออกมา เมื่อสูดดมไอระเหยทำให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ อาจทำให้เสียชีวิตได้
2. พื้นผิวไม้ การใช้โซดาไฟบนพื้นผิวไม้สามารถทำลายเนื้อไม้และทำให้สีหรือเคลือบผิวเสื่อมสภาพได้
3. พื้นผิวโลหะบางชนิด นอกจากอลูมิเนียมแล้ว โซดาไฟยังสามารถกัดกร่อนโลหะบางชนิด เช่น สังกะสีและดีบุก
4. ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดอื่น หลีกเลี่ยงการผสมโซดาไฟกับผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดอื่น ๆ ที่ไม่ได้ระบุไว้โดยเฉพาะ เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาที่ไม่คาดคิด
5. กรด การผสมโซดาไฟกับกรด เช่น กรดซัลฟูริกหรือกรดไฮโดรคลอริก จะทำให้เกิดปฏิกิริยาที่รุนแรงและปล่อยความร้อนสูง ซึ่งอาจทำให้เกิดการกระเด็นและอันตรายต่อผิวหนังและดวงตา
6. อลูมิเนียม โซดาไฟสามารถทำปฏิกิริยากับอลูมิเนียมได้ โดยจะทำให้เกิดก๊าซไฮโดรเจนซึ่งติดไฟได้

ข้อควรระวังการใช้โซดาไฟ

โซดาไฟเป็นสารที่มีความกัดกร่อนสูง และสามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนังและดวงตาได้ ควรเปิดหน้าต่างหรือใช้พัดลมดูดอากาศเพื่อช่วยระบายไอระเหย สวมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น ถุงมือและแว่นตาป้องกัน และควรเก็บโซดาไฟในภาชนะที่ปิดสนิทและเก็บไว้ในที่แห้ง เพื่อป้องกันการดูดความชื้นจากอากาศ

การปฐมพยาบาลเมื่อสัมผัสโซดาไฟ

• หากสูดดม ย้ายผู้ป่วยไปยังที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก และปล่อยให้หายใจเองตามธรรมชาติ
• หากโดนผิวหนัง รีบล้างด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากและต่อเนื่องอย่างน้อย 15 นาที เพื่อชะล้างสารเคมีออกให้หมด
• หากเข้าตา รีบล้างตาด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากและต่อเนื่องอย่างน้อย 15 นาที โดยหลับตาและค่อย ๆ เคลื่อนลูกตาไปมา
• ถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนโซดาไฟออกทันที เพื่อป้องกันไม่ให้สารเคมีสัมผัสกับผิวหนังบริเวณอื่น
• ห้ามใช้ยาหรือสารใด ๆ ทาบริเวณที่ถูกโซดาไฟ อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรงขึ้น