กรมพัฒนาธุรกิจการค้า ผู้สูงวัยที่ทันสมัย

หน้าที่ในระยะแรกของ “กรมทะเบียนการค้า”  คืองานชั่งตวงวัด งานจดทะเบียนหุ้นส่วนบริษัท งานประกันภัย งานเครื่องหมายการค้า งานสิทธิบัตร

ต่อมามีการปรับปรุงแบ่งส่วนราชการและกำหนดอำนาจหน้าที่ในความรับผิดชอบใหม่หลายครั้ง มีหน้าที่เพิ่มขึ้น คือ งานด้านการกำกับควบคุมการทำบัญชี การสอบบัญชี การกำกับควบคุมดูแลการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว และการกำกับดูแลการค้าน้ำมันเชื้อเพลิง

ในปี 2532 มีการปรับปรุงส่วนราชการของกระทรวงพาณิชย์ โอนงานประกันภัยจากกรมทะเบียนการค้าไปจัดตั้งขึ้นเป็นสำนักงานประกันภัยเป็นส่วนราชการระดับกรม

ปี2535 จัดตั้งกรมทรัพย์สินทางปัญญาในกระทรวงพาณิชย์ โดยโอนงานด้านสิทธิบัตรและงานด้านเครื่องหมายการค้าจากกรมทะเบียนการค้าไปเป็นงานในหน้าที่ความรับผิดชอบของกรมทรัพย์สินทางปัญญา

  การให้บริการตรวจค้นข้อมูลทางทะเบียน

สำหรับงานหลักของกรมทะเบียนการค้า ที่สำคัญคืองานจดทะเบียนหุ้นส่วนบริษัท เมื่อจดทะเบียนหุ้นส่วนบริษัทแล้วคำขอการจดทะเบียนและเอกสารต่างๆ ที่ยื่นขอจดทะเบียนนายทะเบียนจะรวบรวมและเข้าแฟ้มเป็นเอกสารหลักฐานสำคัญของการจดทะเบียนหุ้นส่วนบริษัทรายนั้นๆ

หลังจากจดทะเบียนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนบริษัทแล้ว งานสำคัญที่ตามมาคือการให้บริการตรวจค้นข้อมูลทางทะเบียน และการออกหนังสือรับรองข้อมูลทะเบียนของห้างหุ้นส่วนบริษัทที่จดทะเบียน

เริ่มนำเทคโนโลยีมาใช้ในการให้บริการ

เมื่อประชาชนต้องการตรวจค้นข้อมูลทางทะเบียนของห้างหุ้นส่วนบริษัทใด นายทะเบียนจะไปค้นแฟ้มการจดทะเบียนให้ประชาชนตรวจค้น แต่เนื่องจากการยื่นแฟ้มให้ประชาชนตรวจสอบโดยลำพังทั้งแฟ้มโดยไม่อยู่ในการดูแลของเจ้าหน้าที่

ประชาชนที่มีเป้าประสงค์ที่ไม่สุจริต อาจดึงเอกสารบางแผ่นออกไปหรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงเอกสารนั้น หรืออาจค้นโดยไม่ระมัดระวังก็ทำให้เอกสารฉีกขาดเสียหาย จึงได้นำ “เทคโนโลยีกรงไก่และไม้เขี่ย” มาใช้ให้บริการตรวจค้นข้อมูล 

คือนายทะเบียนจะนำแฟ้มการจดทะเบียนที่ประชาชนต้องการค้นใส่ไว้ในกรงคล้ายกรงไก่แล้วใส่กุญแจ เพื่อไม่ให้บุคคลที่ค้นข้อมูลใช้มือสัมผัสกับแฟ้มนั้นได้ แล้วมอบไม้เขี่ยให้ผู้ค้นข้อมูล ซึ่งจะใช้ไม้เขี่ยเปิดแฟ้มค้นข้อมูลแต่ละหน้า แล้วจดไว้ว่าหน้าใดเป็นข้อมูลที่ต้องการ

เมื่อเสร็จแล้วก็ไปแจ้งต่อนายทะเบียน หากต้องการหนังสือรับรองนายทะเบียนจะใช้พิมพ์ดีดพิมพ์ข้อความการจดทะเบียนนั้นลงในกระดาษแบบฟอร์ม แล้วลงนามรับรอง

นำเทคโนโลยีที่สูงขึ้นอีกระดับมาใช้

ปี 2525 กรมทะเบียนการค้านำระบบไมโครฟิล์มมาใช้ โดยถ่ายเอกสารการจดทะเบียนเก็บไว้ในไมโครฟิล์ม ประชาชนสามารถตรวจค้นหาข้อมูลเอกสารการจดทะเบียน โดยการอ่านจากเครื่องอ่านไมโครฟิล์มที่ตั้งไว้บริการประชาชน

ในระยะเดียวกันก็ได้นำเครื่องถ่ายเอกสารมาใช้ในการบริการด้วย เมื่อประชาชนต้องการหนังสือรับรองเอกสารการจดทะเบียนฉบับใดหน้าใด นายทะเบียนก็ถ่ายเอกสารในกระดาษฟอร์มแล้วลงนามรับรอง

นำระบบคอมพิวเตอร์มาใช้

ในปี 2525 นอกจากการนำระบบไมโครชิพมาใช้ กรมทะเบียนการค้าเริ่มนำระบบคอมพิวเตอร์มาใช้ในการปฏิบัติงานและการบริการประชาชนด้วย ในระยะเริ่มแรกเพื่อลดการใช้เอกสารกระดาษ และได้พัฒนามาใช้บริการประชาชนในด้านต่างๆ มากขึ้น และขยายเครือข่ายเชื่อมโยงบริการให้ประชาชนได้ทั่วประเทศ

  ยุคกรมพัฒนาธุรกิจการค้า

ในปี 2545 มีการปฏิรูประบบราชการครั้งใหญ่ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของกรมทะเบียนการค้า ด้วยการโอนงานชั่งตวงวัดไปอยู่ในความรับผิดชอบของกรมการค้าภายใน โอนงานกำกับดูแลการค้าน้ำมันเชื้อเพลิงไปเป็นฐานจัดตั้งเป็นกรมธุรกิจพลังงาน กระทรวงพลังงาน

ขณะที่กรมทะเบียนการค้ามีงานที่รับผิดชอบใหม่คือ การส่งเสริมพัฒนาธุรกิจการค้า มีงานส่งเสริมพัฒนาพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ การพัฒนาผู้ประกอบการ การจดทะเบียนหอการค้าและสมาคมการค้า

 เมื่อรวมกับงานเดิมคือ คืองานจดทะเบียนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนบริษัท กำกับดูแลการจัดทำบัญชีของผู้ประกอบการ เมื่อก่อให้เกิดองค์การธุรกิจแล้วก็ส่งเสริมพัฒนาด้วย

ทำให้กรมทะเบียนการค้ามีหน้าที่ที่เกี่ยวกับธุรกิจการค้าครบวงจร จึงเปลี่ยนชื่อเป็นกรมพัฒนาธุรกิจการค้าเพื่อให้สอดคล้องกับภารกิจใหม่

  จดทะเบียนตั้งห้างหุ้นส่วนบริษัท ทางอินเทอร์เน็ต

ในยุคที่เปลี่ยนมาเป็นกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เริ่มนำเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตมาให้บริการ การจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนบริษัททางอินเทอร์เน็ต โดยขั้นแรกอำนวยความสะดวกให้สามารถจองชื่อนิติบุคคลทางอินเทอร์เน็ต

เมื่อปรับปรุงระบบคอมพิวเตอร์ให้สามารถเชื่อมโยงข้อมูลการจดทะเบียนไปยังสำนักบริการการจดทะเบียนในกรุงเทพฯ ได้แล้ว ก็เริ่มให้บริการจดทะเบียนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนบริษัททางอินเทอร์เน็ต ตั้งแต่ ปี 2545 และสามารถดำเนินการได้อย่างสมบูรณ์ ไม่ต้องให้ผู้ขอจดทะเบียนลงลายมือชื่อในคำขอกระดาษยื่นต่อนายทะเบียนในภายหลัง เมื่อลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์มีกฎเกณฑ์ตามกฎหมายรองรับ

  นำเทคโนโลยี e-Filing มาให้บริการ

ปี 2556 กรมพัฒนาธุรกิจการค้านำระบบ e-Filing มาให้ผู้ประกอบการที่มีหน้าที่ต้องส่งงบการเงิน ให้สามารถส่งงบการเงินทางออนไลน์ ไม่ต้องนำส่งงบการเงินที่เป็นเอกสารกระดาษ มาแออัดเข้าคิวส่งในวันเกือบสุดท้าย

การให้บริการแก่ประชาชนโดยเทคโนโลยีเครือข่ายระบบอินเทอร์เน็ต

หลังจากการพัฒนาให้บริการแก่ผู้ประกอบการในการส่งงบการเงินทางออนไลน์ได้แล้ว ในเวลาต่อมากรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้พัฒนานำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ในการให้บริการแก่ประชาชนทุกกรอบของงานในหน้าที่

ลบล้างคำเรียกว่ากรมน้ำหมาก

นับแต่กำเนิดมาในปี 2466 ในช่วงระหว่างปี 2466-2524 โดยลักษณะงานของกรมที่ไม่หวือหวา จึงทำให้มีผู้เรียกกรมทะเบียนการค้าอย่างประชดประชันว่า กรมน้ำหมาก แต่กรมทะเบียนการค้าก็ไม่ได้เป็นตาแก่เคี้ยวหมากที่คร่ำครึ

ยิ่งอายุมากขึ้นก็พัฒนาปรับปรุง นำเทคโนโลยีทันสมัยมาใช้บริการแก่ประชาชนโดยตลอด ในปีที่ผ่านมากรมพัฒนาธุรกิจการค้า 10 ปี ได้พัฒนาปรับปรุงการปฏิบัติงาน นำเทคโนโลยี ระบบไอทีที่ทันสมัย บริการแก่ประชาชน ดังนี้ คือ

- การยื่นงบการเงินและเอกสารบัญชีรายชื่อผู้ถือหุ้น (e-Filing)

  - การขอหนังสือรับรองการจดทะเบียนทางอิเล็กทรอนิกส์ (DBD e-Service)

  - การจดทะเบียนนิติบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์ (DB e- Registration)

  - การตรวจสอบข้อมูลนิติบุคคลและงบการเงินทางออนไลน์จาก Datawarehouse

  - การจดทะเบียนบริษัทมหาชนจำกัดทางอิเล็กทรอนิกส์ (DBD e -PCL)

  อายุย่างเข้าเป็นปีที่ 102

ณ วันที่ 16 ม.ค.2568 กรมพัฒนาธุรกิจการค้าจะมีอายุครบ 102 ปี เป็นผู้สูงวัยที่ยิ่งอายุมากก็ยิ่งมีประสบการณ์ในการบริการประชาชน ด้วยการนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ในการปฏิบัติงานและการให้บริการอย่างดียิ่งๆ ขึ้น.