“ก้าวหน้า-ก้าวไกล” แจงร่าง “ปลดล็อกท้องถิ่น” ไม่ยกเลิก “กำนัน-ผู้ใหญ่บ้าน”

เมื่อวันที่ 7 ธ.ค. 2565 นายรังสิมันต์ โรม ส.ส.บัญชีรายชื่อ โฆษกพรรคก้าวไกล และนายพริษฐ์ วัชรสินธุ ผู้จัดการการสื่อสารและการรณรงค์นโยบาย พรรคก้าวไกล ชี้แจงข้อกังวลต่อร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติม หมวด 14 การปกครองท้องถิ่น หรือร่าง “ปลดล็อกท้องถิ่น” กรณีที่เกี่ยวกับราชการส่วนภูมิภาค และกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ว่า ที่ผ่านมาคณะก้าวหน้า และพรรคก้าวไกล เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมรณรงค์และนำเสนอร่าง “ปลดล็อกท้องถิ่น” ร่วมกับประชาชนที่เข้าชื่อจำนวน 80,772 คน

โดยในเอกสารชี้แจงของพรรคก้าวไกล และคณะก้าวหน้า ระบุว่า หัวใจสำคัญของข้อเสนอคือการกระจายอำนาจให้กับประชาชน ให้ทุกจังหวัดทุกพื้นที่มีอำนาจและทรัพยากรเพียงพอในการกำหนดอนาคตของตนเอง และยกระดับการพัฒนาของพื้นที่ผ่านองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน

ในที่ประชุมรัฐสภาเมื่อวันที่ 30 พ.ย. 2565 ที่ผ่านมา ตัวแทนของประชาชนผู้เสนอร่าง ได้ชี้แจงหลักการและเหตุผลของร่างฯ โดยสมาชิกรัฐสภาหลายฝ่าย ได้แสดงความเห็นในเชิงสนับสนุนกับหลักการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น ในฐานะกลไกในการกระตุ้นเศรษฐกิจ ยกระดับบริการสาธารณะ และลดความเหลื่อมล้ำระหว่างพื้นที่ แม้อาจมีข้อถกเถียงที่แตกต่างกันในเชิงรายละเอียด

เอกสารดังกล่าว ระบุอีกว่า ทางเราได้พยายามชี้แจงและตอบทุกข้อสงสัยของสมาชิกรัฐสภาและประชาชนทั่วไป แต่เราเข้าใจเป็นอย่างดีว่า บางท่านอาจมีข้อกังวลเกี่ยวกับผลกระทบของร่างรัฐธรรมนูญ ต่อสถานะและบทบาทของข้าราชการส่วนภูมิภาค และเจ้าหน้าที่รัฐส่วนท้องที่ เช่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน หากร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญดังกล่าวได้รับความเห็นชอบจากสภา โดยเฉพาะความกังวลที่ถูกสะท้อนผ่านแถลงการณ์ของชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย ฉบับที่ 2/2565 ลงวันที่ 6 ธ.ค. 2565

ทางเราขอชี้แจงเพื่อความชัดเจนดังกล่าว

1.ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น มีลักษณะแตกต่างกัน โดยส่วนภูมิภาคประกอบไปด้วยจังหวัดและอำเภอ ซึ่งข้าราชการมาจากการแต่งตั้ง ในขณะส่วนท้องที่ประกอบไปด้วยกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ที่มาจากการเลือก และถูกคาดหวังให้ประสานงานระหว่างราชการส่วนภูมิภาคกับ อปท. โดยร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญไม่ได้มีข้อเสนอใด ๆ เกี่ยวกับราชการส่วนท้องที่ ดังนั้นจึงไม่นำไปสู่การยกเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้านแต่อย่างใด

2.ร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญที่ถูกเสนอ ไม่ได้เสนอให้มีการเลิกราชการส่วนภูมิภาคโดยทันที เพียงแต่เสนอให้มีการเปิดบทสนทนาให้สังคมพิจารณาถึงบทบาท และความจำเป็นของราชการส่วนภูมิภาค ให้คณะรัฐมนตรี (ครม.) จัดแผนรองรับอย่างชัดเจนและรอบคอบ ก่อนจะให้ประชาชนเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในประเทศ ตัดสินว่าจะมีการยกเลิกราชการส่วนภูมิภาคหรือไม่ ผ่านประชามติที่จะจัดขึ้นภายใน 5 ปี โดยมีแผนงานเตรียมรับมือหากผลประชามติออกมาให้ยกเลิกราชการส่วนภูมิภาค

3.หากประชาชนเห็นชอบในประชามติให้ยกเลิกราชการส่วนภูมิภาค เราสามารถวางหลักประกันได้ว่า

• ข้าราชการส่วนภูมิภาคจะไม่มีใครตกงานหรือสูญเสียผลประโยชน์และความก้าวหน้าทางอาชีพ เพียงแต่เปลี่ยนสังกัดไปอยู่กับส่วนกลางหรือส่วนท้องถิ่น
• เจ้าหน้าที่รัฐส่วนท้องที่ ซึ่งรวมถึงกำนันและผู้ใหญ่บ้าน จะยังคงอยู่เช่นเดิม และสามารถมาตกลงร่วมกันได้ว่า จะถูกกำกับดูแลภายใต้สังกัดใด และเปิดช่องให้มีการออกแบบรูปแบบการทำงานที่ตอบโจทย์กว่าเดิมในเรื่องของค่าตอบแทน ความก้าวหน้าทางอาชีพ และการทำงานที่ยึดโยงกับประชาชน

เอกสารดังกล่าวระบุตอนท้ายว่า ทางเราขอยืนยันว่าร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญที่นำเสนอสู่การพิจารณาของรัฐสภา ถูกออกแบบบนพื้นฐานของการเอาผลประโยชน์ประชาชนเป็นที่ตั้ง และเป็นการส่งเสริมการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นที่จะส่งผลดีต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนในทุกพื้นที่ ทางเราหวังเป็นอย่างยิ่งว่า รัฐสภาจะมีมติรับหลักการร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญในการพิจารณาวันนี้ โดยยินดีนำข้อเสนอแนะของทุกฝ่ายมาพิจารณาเพิ่มเติมในชั้นกรรมาธิการ (กมธ.)