จะสร้างประชาธิปไตยที่แท้จริงได้อย่างไร | วิทยากร เชียงกูล

พรรคการเมืองใหญ่ คือพรรคของคนรวย คนมีอำนาจ ซึ่งใช้ทั้งเงิน ทั้งอำนาจ ระบบอุปถัมภ์ในการหาเสียง รวมทั้งใช้เงินที่พวกเขาได้มาจากภาครัฐคือเงินของประชาชนด้วย แต่พวกเขาสามารถโฆษณาให้ประชาชนเชื่อถือว่าพวกเขาคือกลุ่มคนที่จะช่วยประชาชนให้พ้นจากความยากจนได้

ประชาชนควรเลิกหวังพึ่งให้ชนชั้นนำกลุ่มหนึ่งกลุ่มใด มายื่นผลประโยชน์บางส่วนเล็กๆ น้อยๆ จากโครงการประชานิยมต่างๆ ที่แอบผูกมัดให้ประชาชนต้องอยู่ภายใต้การอุปถัมภ์ของชนชั้นนำ

เพราะความจริงแล้วชนชั้นนำต่างเล่นละครการเมืองกัน ในการทำตัวเป็น “ผู้ให้” ประชาชน แต่ความจริงพวกเขาใช้เงินจากงบประมาณ ทรัพยากรและกำไรที่พวกเขาได้ขูดรีดไปจากประชาชนทั้งประเทศ นั่นเอง

ประชาชนไม่จำเป็นต้องต้องรู้สึกเป็นหนี้บุญคุณนักการเมือง เจ้าหน้าที่รัฐ ชนชั้นสูงคนใดเลย คนเหล่านั้นต่างหาก ที่ควรรู้สึกเป็นหนี้บุญคุณประชาชนผู้เสียภาษีและเป็นเจ้าของทรัพยากรของประเทศ

เจ้าหน้าที่รัฐ ทั้งนักการเมือง และข้าราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ ฯลฯ ที่กินเงินเดือนจากงบประมาณรัฐ (เงินจากภาษีของประชาชน)

ควรรู้สึกเป็นหนี้บุญคุณประชาชน และตั้งใจทำงานให้บริการประชาชนอย่างดี มีประสิทธิภาพ โปร่งใส ไม่คดโกง เนื่องจากประชาชนได้จ่ายเงินเดือนตอบแทนให้พวกเขามากพอแล้ว

ปัญหาสำคัญคือประชาชนส่วนใหญ่มีรายได้ต่ำ ยากจน การศึกษา การรับรู้ข่าวสารก็มีคุณภาพต่ำ ทำให้ประชาชนเสียเปรียบ ชนชั้นสูง ชนชั้นกลางที่มีความรู้ ความมั่งคั่ง อำนาจต่างๆ มากกว่า

การจะปฏิรูปการเมืองปฏิรูปทางเศรษฐกิจสังคมใน 2 เรื่องที่สำคัญ คือ

1. ปฏิรูประบบภาษี การคลัง กระจายทรัพย์สินรายได้ให้ประชาชนทั้งประเทศมีฐานะรายได้แบบพึ่งพาตนเองได้อย่างทั่วถึง เป็นธรรมมากขึ้น

2. ทำให้คนส่วนใหญ่มีโอกาสได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพแบบคิดวิเคราะห์อย่างเป็นตัวของตัวเองเป็น ประเทศที่มีคนชั้นกลางและคนมีการศึกษามากหน่อยระบบเลือกตั้งผู้แทน และผู้บริหารระดับต่างๆ จะมีการซื้อเสียง ขายเสียง การใช้ระบบอุปถัมภ์ นโยบายประชานิยมน้อยกว่าไทย

ประชาธิปไตย คือเรื่องที่ต้องทำให้ประชาชนได้รับการศึกษา รับรู้ข้อมูลข่าวสารที่มีคุณภาพ ประชาชนรู้จักใช้สิทธิเลือกตั้ง

โดยพิจารณาจากนโยบายและความรู้ ความสามารถของผู้สมัคร อย่างมีวิจารณญาณ มีสิทธิและโอกาสที่จะ เข้าไปตรวจสอบ ผลักดันการบริหาร การพัฒนาทางเศรษฐกิจสังคมของภาครัฐในแนวที่เอื้อประโยชน์ต่อประชาชนส่วนใหญ่ได้มากพอ

คอยควบคุมดูแลให้รัฐบาล ผู้บริหาร ตัวแทนทั้งหลายต้องบริหารและทำงานสาธารณะอย่างโปร่งใส, มีประสิทธิภาพ และอย่างยั่งยืน

ประชาชนส่วนใหญ่จะมีสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ/กฎหมายได้จริง ประชาชนต้องมีโอกาสได้ใช้สิทธิเสรีภาพนั้นอย่างยุติธรรมด้วย

ระบบเศรษฐกิจทุนนิยมอุตสาหกรรม (หรือตลาดเสรี) ที่อ้างว่าทุกคนมีเสรีภาพที่จะมีทรัพย์สิน ไปลงทุนแสวงหากำไรเพื่อความร่ำรวยของเอกชนได้ทุกคนนั้น

ในโลกที่เป็นจริงในระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมกึ่งผูกขาด มือใครยาวสาวได้สาวเอา มีเฉพาะคนรวย คนชั้นกลางส่วนน้อยเท่านั้นที่จะมีโอกาสได้ใช้เสรีภาพดังกล่าว คนจนส่วนใหญ่ไม่มีโอกาส ไม่มีปัญญาที่จะแข่งขันสู้คนรวยกว่าได้

การปฏิรูปทางการเมืองที่สำคัญคือ การแก้ไขรัฐธรรมนูญและกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญที่เน้นการกระจายอำนาจ ทรัพยากร ความรู้ ไปสู่ประชาชนทั้งประเทศในแนวราบ

เช่น ปฏิรูปให้จังหวัด อำเภอ ตำบล มีอำนาจจัดการตนเองเพิ่มขึ้น ลดอำนาจกรทรวง เช่น มหาดไทย ศึกษาธิการ ฯลฯ

จากรัฐบาลส่วนกลางลง จัดให้มีการเลือกตั้งผู้บริหารองค์กรท้องถิ่นและสภาผู้แทนระดับต่างๆ ในแนวประชาธิปไตยทางตรง และประชาธิปไตยแบบประชาชนมีส่วนร่วมโดยตรงได้เพิ่มขึ้น

ปฏิรูประบบกฎหมายและระบบการเมืองการปกครอง การเพิ่มสิทธิและโอกาสให้ประชาชนยื่นถอดถอนผู้แทนที่ขาดจรรยาบรรณ ได้ง่ายกว่าในระบบปัจจุบัน

จัดให้มีการทำประชาพิจารณ์, การประชามติ (ตั้งแต่ระดับจังหวัดถึงตำบล หมู่บ้าน) ในเรื่องสำคัญได้บ่อยขึ้น กระจายอำนาจการบริหารจัดการทรัพยากรงบประมาณสู่ท้องถิ่นและชุมชน

การฏิรูปทางการเมืองต้องทำควบคู่ไปกับการปฏิรูปการศึกษาให้มีคุณภาพ และให้บริการอย่างทั่วถึง เป็นธรรม การส่งเสริมการจัดตั้งองค์กรภาคประชาชน

เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ ความสามารถที่ตรวจสอบถ่วงดุลอำนาจผู้บริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น ประชาชนที่มีความรู้จิตสำนึกเพื่อส่วนรวมและมีการจัดตั้งองค์กรเพิ่มขึ้น

จะช่วยป้องกันและควบคุมการรวบอำนาจการทุจริตโดยนักการเมือง นายทุน ทั้งระดับชาติและระดับท้องถิ่นได้เพิ่มขึ้น

เราควรเน้นการปฏิรูปโครงสร้างทางเศรษฐกิจการเมือง เช่น ปฏิรูประบบภาษีและงบประมาณ ปฏิรูปที่ดินและการเกษตร เพื่อกระจายอำนาจและทรัพยากรให้ประชาชนส่วนใหญ่มีสิทธิทางสังคมและเศรษฐกิจอย่างทั่วถึงกันเพิ่มขึ้น

ในทางการเมืองควรให้จังหวัดมีอำนาจในการจัดการตนเองเพิ่มขึ้น มีการเลือกผู้ว่า สภา คณะกรรมการชุดต่างๆ ในทางเศรษฐกิจสังคมควรส่งเสริมการจัดตั้งสหกรณ์ผู้ผลิตและผู้บริโภค สหภาพแรงงาน สมาคมอาชีพต่างๆ ด้วย ฯลฯ

ประชาชนควรต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยหรือสิทธิเสรีภาพทางเศรษฐกิจและสังคมด้วย ไม่ใช่แค่สิทธิทางการเมือง นักการเลือกตั้งเท่านั้น

เรื่องที่สำคัญ เช่น สิทธิเสรีภาพการได้เป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต เช่น ที่ดิน ทุน และหรือมีงานที่เหมาะสมทำ สิทธิเสรีภาพในการได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างทั่วถึงเป็นธรรม

สิทธิในเรื่องป่า ที่ดิน แหล่งน้ำ และการใช้ทรัพยากรร่วมกันของชุมชน สิทธิในการได้รับการรักษาพยาบาลที่เหมาะสม สิทธิเด็ก สิทธิผู้หญิง สิทธิผู้บริโภค ฯลฯ

การปฏิรูปในแนวที่กล่าวมา นอกจะเกิดทั้งผลดีต่อเศรษฐกิจการเมืองของประชาชนและของประเทศแล้ว ยังนำไปสู่การสร้างความไว้วางใจ การร่วมมือกัน และสามัคคี (หรือปรองดอง) ในหมู่ประชาชนส่วนใหญ่

เป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้คนไทยส่วนใหญ่สามารถร่วมมือกันทำงานพัฒนาเศรษฐกิจสังคมของประเทศไทยให้สามารถแข่งขันและร่วมมือกันพัฒนาประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ (เพื่อส่วนรวม) เพิ่มขึ้น

และช่วยการตรวจสอบดูแลให้บริหารประเทศดำเนินไปโปร่งใส มีประสิทธิภาพเพื่อส่วนรวม เป็นธรรม และยั่งยืนในระยะยาวเพิ่มขึ้นได้อย่างแท้จริง.