‘พท.’ เล่นเกม ‘กินรวบ’ ประชามติ ฝังกลบ ‘เหลือง-ส้ม’

รัฐบาล “เศรษฐา ทวีสิน” ใช้ฤกษ์เดือนตุลา ตั้ง “35 กรรมการ" เพื่อพิจารณาศึกษาแนวทางในการทำประชามติ เพื่อแก้ปัญหาความเห็นที่แตกต่างในเรื่องรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560 

พร้อมวาง “หน้าที่” คือ ศึกษาแนวทางทำประชามติ บนเงื่อนไข

1. ให้ประชาชนมีส่วนร่วม ออกกฎ กติกาที่เป็นประชาธิปไตยทันสมัย

2.สร้างการยอมรับร่วมกัน

3.ยึดกรอบตาม “คำวินิจฉัยของรัฐธรรมนูญ”

และ 4.ให้ความสำคัญกับ “รัฐสภา” ที่จะเป็นเวทีหารือถึงการจัดทำรัฐธรรมนูญ 

พร้อมวางเป้าหมาย ให้ “คนไทยมีรัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตยมากขึ้นและประเทศเดินหน้าอย่างมั่นคง”

กับโรดแมปที่ “กรรมการประชามติฯ” วางเป็นกรอบเบื้องต้น คือ 10 ตุลา หารือนัดแรก และกำหนดทำประชามตินัดแรกไม่เกินเดือนมีนา 2567

เท่ากับว่า ต้องมีข้อสรุปในทิศทางปลายปี 2566 นี้ เพราะตามขั้นตอนการออกเสียงประชามติตามกฎหมาย กำหนดรายละเอียด ขั้นตอน วิธีการ อย่างน้อย 3 เดือน ก่อนจะถึงวันออกเสียงประชามติ

ในระยะ 3 เดือนที่จะเป็นจุดชี้ชะตา “รัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560” ถือเป็นจุดวัดว่า จะเป็นสิ่งที่สร้างโรดแมปที่เป็นทางออกของการเมืองไทย ตาม “โจทย์รัฐบาล” ตั้งไว้ หรือเป็นหลุมที่ขุดเพื่อนำไปสู่ความขัดแย้งอีกรอบด้วยปมของรัฐธรรมนูญ

เพราะต้องยอมรับว่า ในประเด็นแก้รัฐธรรมนูญ ตั้งแต่ก่อนตั้งคณะทำงานศึกษาแนวทางประชามติ มีความเห็นต่างระหว่าง 2 ฝ่าย คือ “ฝ่ายก้าวไกล” พ่วงกับ “เครือข่ายประชาชนร่างรัฐธรรมนูญ” ที่มี “ไอลอว์” สนับสนุน ต้องการให้ “ยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่” อย่างไร้เงื่อนไข ไม่ถูกห้ามแก้ไขในมาตราใดหรือหมวดใดหมวดหนึ่ง และให้ “สภาร่างรัฐธรรมนูญ” (ส.ส.ร.) ที่มาจากการเลือกตั้ง 100% เป็นผู้ดำเนินการ

ขณะที่ “ฝ่ายเพื่อไทย” นำโดย “เศรษฐา ทวีสิน” ยืนยันผ่านคำแถลงนโยบายรัฐบาลต่อรัฐสภาว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญจะไม่แตะหมวด 1 และหมวด 2 ซึ่งตรงกับจุดยืนของ “หลายพรรคร่วมรัฐบาล” และ “ฝ่ายอนุรักษนิยม”

ดังนั้นการตั้งคณะกรรมการประชามติฯ จึงต้องมีบทบาทสำคัญต่อการหาทางออกต่อเรื่องนี้ว่า ในคำถามประชามติที่จะเป็นด่านยกแรก ของโรดแมปแก้รัฐธรรมนูญนั้น จะออกแบบอย่างไร

 

แน่นอนว่า กรรมการส่วนหนึ่งไม่เห็นด้วยกับแนวทางของ “ก้าวไกล-ไอลอว์” เพราะมองว่าการออกแบบให้ “ส.ส.ร.” ให้มาจากการเลือกตั้ง โดยใช้เขตประเทศเป็นเขตเลือกตั้ง อาจเกิดปรากฏการณ์ “ก้าวไกล-ก้าวหน้า-ไอลอว์” แลนด์สไลด์ ชนะรวบหัวรวบหาง และกำ “ยุทธศาสตร์” ที่นำไปสู่การออกแบบกติกาสูงสุดของประเทศไว้ในมือฝ่ายเดียว

คือ "ฝ่ายที่วางเป้าหมายเปลี่ยนประเทศ"

นั่นอาจหมายความว่า “ปมขัดแย้ง” ด้วยเหตุการแย่งอำนาจ ที่แฝงไว้ในกติการัฐธรรมนูญอาจปะทุขึ้นได้อีก

ดังนั้นกรรมการประชามติต้องออกแบบวิธีเพื่อ “ตัดต้นตอ” และบางทีอาจต้องฝังกลบ “ฝั่งสีส้ม”

 

ซึ่ง “1 ในคีย์แมน” ระบุว่า กรรมการฯ จำเป็นต้องออกแบบให้กระบวนการยกการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ มีสัดส่วนจากกลุ่มบุคคลที่ “ควบคุมได้” เช่น หากจะให้มี “ส.ส.ร.” ทำหน้าที่ยกร่างรัฐธรรมนูญ​ จำเป็นต้องมีสัดส่วนที่มาจากการเลือกตั้ง ผสมกับ “ส.ส.ร.แต่งตั้ง” ที่อาจกำหนดให้เป็น “ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน-ตัวแทนพรรคการเมือง” เป็นต้น

โดยรูปแบบทั้งหมด จำเป็นต้องกำหนดไว้ตั้งแต่เริ่มต้น และในชั้นของ “กรรมการศึกษาแนวทางการทำประชามติ”

ดังนั้นหากถอดรายชื่อ “คีย์แมนทั้ง 35 คน” จะเห็นได้ว่า ส่วนใหญ่ล้วนเป็นแนวร่วมของ “พรรคเพื่อไทย” แม้จะเปิดโอกาสให้มี “กลุ่มฝ่ายค้าน” จากพรรคการเมือง เช่น ฐากร ตัณฑสิทธิ์ เลขาธิการพรรคไทยสร้างไทย เดชอิศม์ ขาวทอง รักษาการรองหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ รวมถึงเปิดช่องให้มี “ผู้แทนพรรคก้าวไกล” 

หรือนักวิชาการที่แสดงจุดยืนต่อการไม่ยอมรับรัฐธรรมนูญ ฉบับปัจจุบัน เข้าร่วมเป็นกรรมการ   

แต่จากจำนวนของ กรรมการทั้งหมด ถือว่าเป็นความไม่ได้สัดส่วนต่อการทำงานใหญ่ ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า​ “พรรคเพื่อไทย” กำลังเล่นเกมกินรวบ

แม้ในคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการประชามติฯ จะเปิดช่องให้รับฟังความเห็นจากภาคส่วนอื่นๆ ได้ แต่ไม่มีหลักประกันว่า เมื่อต้องทำเป็นข้อสรุปสุดท้าย ความคิดเห็นเหล่านี้ จะถูกตอบสนองอย่างใดหรือไม่

ทำให้การตั้งคณะกรรมการศึกษาแนวทางทำประชามติครั้งนี้ ถูกสังคมปรามาสถึง “ความล้มเหลว” ของกรอบทำงาน ในประเด็น “การยอมรับร่วมกัน” ตั้งแต่ยังไม่เริ่มต้น

ต่อเรื่องนี้ “เจษฎ์ โทณะวณิก” เดาอนาคตจากรายชื่อ 35 กรรมการประชามติ “น่าจะถูกยอมรับยาก” เพราะส่วนผสมของกรรมการ ที่ขาด “ก้าวไกล-ไอลอว์” รวมถึง “ฝ่ายอนุรักษนิยม” เท่ากับว่า “พรรคเพื่อไทย” กำลังอยู่ตรงกลางและเปิดแนวรบ ทั้งซ้ายและขวา

คือ กลุ่มอนุรักษนิยมที่ซ่อนสายโยงแห่งอำนาจไว้ในรัฐธรรมนูญ 2560 รวมถึง “กลุ่มสีส้ม” ที่เป็นพลังใหม่ของการเมืองไทย และต้องการเปลี่ยนแปลง รื้อระบบที่พวกเขามองว่าล้าหลัง

ดังนั้นไม่ว่าผลการศึกษาจะนำไปสู่ปลายทางอย่างไร ปฏิเสธไม่ได้ว่า สังคมไทยเตรียมตัวเข้าสู่เวทีขัดแย้ง ว่าด้วยเรื่องรัฐธรรมนูญอีกครั้งหนึ่ง.