'ทีมนิรนาม' คุมไวรัสโคโรน่า สวดมนต์ข้ามปีจบ...งานก็เริ่ม!!!

ด้วยเพราะวันที่ 31 ธ.ค.2562 ทางการจีนประกาศ “พบผู้ป่วยโรคปอดอักเสบที่เมืองอู่ฮั่น ไม่ทราบสาเหตุ” หลังจากนั้นทีมควบคุมโรคของไทยก็เข้าประจำจุดที่สนามบิน เพื่อคัดกรองนักเดินทางจากจีนทันทีตั้งแต่วันที่ 3 ม.ค. 2563 เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน เป็นเวลา 26 วันแล้ว บางคนถึงกับต้องนำ “ฟูกนอน” ไปนอนพักบริเวณใกล้ที่ทำงาน

นพ.ธนรักษ์ ผลิพัฒน์ รองอธิบดีกรมควบคุมโรค (คร.) เล่าว่า ช่วงค่ำวันที่ 31 ธ.ค.2562 จนถึง 1 ม.ค.2563 ยังสวดมนต์ข้ามปีอยู่ แต่เจ้าหน้าที่คนอื่นๆ เริ่มที่จะตื่นตัวกับข่าวจากทางการจีนแล้ว หลังจากนั้นงานก็เริ่มต้นขึ้นที่กรมควบคุมโรค โดยการที่ให้ “ศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินระดับกรม” ทำงาน ซึ่งปกติศูนย์นี้มีการวางระบบพร้อมทำงานเมื่อเกิดสถานการณ์ฉุกเฉินในการต้องควบคุมโรคตลอดเวลาอยู่แล้ว ในกลุ่มคนทำงานเรียกกันเองแบบเล่นๆ ว่า “ทีมทำงานนิรนาม”

ทีมนี้จะเป็นการทำงานร่วมกันทั้งระบบบัญชาการเหตุการณ์ที่มี “นพ.โสภณ เอี่ยมศิริถาวร” ผู้อำนวยการกองโรคติดต่อทั่วไป เป็นผู้บัญชาการเหตุการณ์ มีทีมตระหนักรู้สถานการณ์ ทีมยุทธศาสตร์ ทีมประสานงาน ทีมปฏิบัติการ ทีมดูแลรักษาผู้ป่วย ทีมสื่อสารความเสี่ยง ทีมด่านควบคุมโรค และทีมสนับสนุนอื่นๆ เช่น กำลังคน การเงิน บริหาร การส่งต่อ กฎหมาย เป็นต้น เดิมมีอยู่ราว 100 คน และปัจจุบันทางกรมการแพทย์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข(สธ.) และกองทัพก็ส่งเจ้าหน้าที่มาร่วมทำงานเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ ยังมีทีมเจ้าหน้าที่การท่าอากาศยาน และหน่วยงานอื่นๆ ร่วมทำงานด้วย

และ “ทีมนิรนามควบคุมโรค” นี้ เป็นทีมเดียวกับที่เคยทำการควบคุมโรคในถ้ำ “13 หมู่ป่าถ้ำหลวง” มาแล้ว หรือแม้แต่กรณีของการเกิดโรคระบาดใดๆ

นพ.ธนรักษ์ บอกว่า ในการทำงานมีการดูแลเจ้าหน้าที่ให้ความเสี่ยงต่ำที่สุดอยู่แล้ว ให้คนทำงานมีความปลอดภัย เพื่อสุขภาพของคนไทย และประเทศอยู่ได้ด้วย ตอนนี้ทีมทำงานบางคนลากฟูกมานอนในห้องทีมตระหนักรู้สถานการณ์ ทำงานท่ามกลางความเสี่ยง ไม่รู้จักวันเวลากันมาตั้งแต่ปีใหม่แล้ว

“แม้จะเป็นการทำงานท่ามกลางทรัพยากรที่จำกัด เพราะประเทศเราไม่ได้ร่ำรวย
ก็จะทำงานเต็มที่ไปจนกว่าจะชนะ ให้คนไทยผ่านวิกฤติครั้งนี้ไปได้ ไม่บอบช้ำมากให้ดีที่สุด”

นพ.ธนรักษ์ กล่าว

ทั้งนี้ เมื่อทีมควบคุมโรค มีการคัดกรองเจอ “ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์ต้องเฝ้าระวัง” ก็จะนำตัวผู้ป่วยส่งต่อให้กับ “ทีมรักษา” ระยะแรกส่งไปที่สถาบันบำราศนราดูร สังกัดกรมควบคุมโรค ฉะนั้น แพทย์ พยาบาลและเจ้าหน้าที่ที่ให้การดูแลผู้ป่วย จึงนับเป็น “ทีมนิรนาม”ด้วย ซึ่งเจ้าหน้าที่ดูแลผู้ป่วยที่ยืนยันติดเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 ทุกคนที่ให้การดูแลจะกลายเป็นผู้สัมผัสใกล้ชิด แม้ในการปฏิบัติงานจะมีการใส่ชุดเฉพาะในการป้องกันแล้วก็ตาม ซึ่งจะต้องมีการเฝ้าระวังสังเกตอาการเป็นเวลา 14 วันว่าจะมีอาการป่วยหรือไม่

อีกส่วนที่ทำให้สามารถยืนยันผู้ป่วยได้ คือ “ทีมแล็บ” ที่ทำงานอยู่ห้องปฏิบัติการณ์วิทยาศาสตร์ (ห้องแล็บ) เพื่อรับเสมหะของผู้ป่วยต้องสงสัยมาทำการตรวจหาเชื้อ ขั้นแรกจะเป็นทีมแล็บของสถานพยาบาล ทำการตรวจเชื้อที่ก่อโรคในระบบทางเดินหายใจ 33 ชนิด หากไม่พบ จะส่งต่อให้กับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์และศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยตรวจยืนยันในระยะแรก

แต่จากนี้ศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพ 14 แห่งที่กระจายอยู่ทั่วประเทศจะสามารถตรวจวินิจฉัย ควบคู่ไปกับส่วนกลาง สามารถทราบผลเบื้องต้นได้ในเวลา 3 ชั่วโมง

สำหรับกรณีที่คนสังคม บอกว่า "ถ้าห้ามนักท่องเที่ยวจีนเข้าประเทศตั้งแต่แรก ทีมเจ้าหน้าที่ก็ไม่ต้องทำงานเหนื่อยขนาดนี้” นพ.ธนรักษ์ ตอบว่า “เจ้าหน้าที่เต็มใจทำงานเต็มที่ เพื่อประโยชน์ของประชาชนคนไทย”

ด้วยเพราะเข้าใจดีว่าในการพิจารณามาตรการใดเพื่อใช้ควบคุมโรคนั้น ไม่เพียงพิจารณาเฉพาะมิติสุขภาพเท่านั้น ต้องมองมิติสังคม เศรษฐกิจ และความมั่นคงของประเทศด้วย ที่สำคัญ องค์การอนามัยโลกหรือฮู(WHO) ระบุว่า “การจำกัดการค้าและการเดินทางเป็นวิธีการป้องกันโรค ที่ไม่แนะนำ”

องค์การอนามัยโลกหรือฮู(WHO) ระบุว่า “การจำกัดการค้าและการเดินทาง
เป็นวิธีการป้องกันโรค ที่ไม่แนะนำ”

เหนืออื่นใด นพ.ธนรักษ์ ย้ำว่า ประชาชนคนไทยสามารถที่จะมีส่วนร่วมในการควบคุม ป้องกันโรคระบาดได้ด้วยการฝึกปฏิบัติสุขลักษณะที่ดีให้เป็นนิสัย คือ ล้างมือบ่อยๆ ใช้หน้ากากอนามัย หลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีผู้คนแออัด และอย่านำมือที่ไม่สะอาดมาสัมผัสใบหน้า

ท้ายที่สุด นพ.ธนรักษ์ ให้ความมั่นใจว่า “ตอนนี้ยังไม่มีการแทรกแซงจากฝ่ายการเมือง แต่วันใดที่เกิดขึ้นพวกผมสู้เต็มที่”