เศรษฐกิจดิจิทัลไทยโตเกินคาด กูเกิลชี้ปี 68 ทะลุ "5หมื่นล.ดอลล์"

“กูเกิล-เทมาเส็ก” เปิดผลวิจัยล่าสุด คาดปี 2568 มูลค่าเศรษฐกิจดิจิทัลประเทศไทยโตทะลุ 5 หมื่นล้านดอลลาร์ เกินกว่าที่เคยคาดการณ์ไว้เมื่อปีก่อนหน้า รับปัจจัยบวกอีคอมเมิร์ซ-บริการเรียกรถผ่านแอพโตแรง

ชี้อินเทอร์เน็ตบนมือถือพลิกโฉม โอกาสเติบโตขยายออกไปนอกเมืองใหญ่

รายงานวิจัยเกี่ยวกับเศรษฐกิจดิจิทัลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประจำปี 2562 “e-Conomy SEA 2019” โดยกูเกิล, เทมาเส็ก และเบนแอนด์คอมพานี เผยว่า ปี 2562 เศรษฐกิจดิจิทัลประเทศไทยมีมูลค่า 1.6 หมื่นล้านดอลลาร์ มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 2 ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รองจากประเทศอินโดนีเซีย

ทั้งนี้ระหว่างปี 2558-2562 มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปี 29% ระหว่างปี 2558-2568 เติบโตเฉลี่ย 24% และมีการคาดการณ์ไว้ว่าเมื่อถึงปี 2568 มูลค่าจะทะลุ 5 หมื่นล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นจากเดิมที่เคยคาดการณ์ไว้เมื่อมีก่อนหน้าว่าจะมีมูลค่า 4.3 หมื่นล้านดอลลาร์

ขณะที่ เศรษฐกิจดิจิทัลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีมูลค่าทะลุ 1 แสนล้านดอลลาร์เป็นครั้งแรกในปีนี้ และคาดว่าจะเติบโตขึ้นถึง 3 เท่า แตะ 3 แสนล้านดอลลาร์ภายในปี 2568 ด้านยอดมูลค่าสินค้ารวม (Gross Merchandise Value: GMV) ในภาคเศรษฐกิจดิจิทัลของภูมิภาคคิดเป็นเพียง 3.7% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) แสดงให้เห็นถึงโอกาสการเติบโตอีกมหาศาล ปัจจุบันทั่วทั้งภูมิภาคนี้มีผู้ใช้อินเทอร์เน็ตทั้งสิ้น 360 ล้านคน เพิ่มขึ้น 100 ล้านคนจาก 4 ปีก่อน

'อีคอมเมิร์ซ-ท่องเที่ยว'โดดเด่น

นางเอพริล ศรีวิกรม์ รักษาการหัวหน้าฝ่ายธุรกิจ กูเกิล ประเทศไทย กล่าวว่า การเติบโตเศรษฐกิจดิจิทัลในประเทศไทยขับเคลื่อนโดยการเติบโตที่ก้าวกระโดดของธุรกิจอีคอมเมิร์ซและบริการเรียกรถผ่านแอพพลิเคชั่น สะท้อนถึงพฤติกรรมของผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป นิยมใช้งานอินเทอร์เน็ตเพื่อตอบโจทย์การใช้ชีวิตยุคใหม่

ปัจจุบัน ประเทศไทยมีจำนวนผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ต 47 ล้านราย เพิ่มจากปี 2558 ที่มีอยู่ประมาณ 38 ล้านราย ที่น่าสนใจไทยยังเป็นประเทศที่มีการใช้งานอินเทอร์เน็ตบนโทรศัพท์มือถือมากเป็นอันดับหนึ่งของโลก

ข้อมูลระบุว่า การท่องเที่ยวออนไลน์ ซึ่งครอบคลุมถึงธุรกิจจองโรงแรม ที่พัก และเที่ยวบิน ยังคงเป็นกลุ่มธุรกิจที่ใหญ่ที่สุดและอิ่มตัวมากที่สุดในไทย ระหว่างปี 2558-2562 มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปี 17% ระหว่างปี 2558-2568 เติบโตเฉลี่ย 18%

โดยมีมูลค่าตลาด(Gross Bookings Value)ในปี 2558 ที่ 3.9 พันล้านดอลลาร์ ปี 2562 ที่ 7.2 พันล้านดอลลาร์ และคาดว่าปี 2568 จะมีมูลค่า 2 หมื่นล้านดอลลาร์

การสำรวจปีนี้พบว่า การเติบโตของธุรกิจอีคอมเมิร์ซทะลุสถิติใหม่ และเป็นกลุ่มธุรกิจที่มีอัตราการเติบโตเร็วที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมถึงในไทย

สำหรับประเทศไทยระหว่างปี 2558-2562 มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปี 54% ระหว่างปี 2558-2568 เติบโตเฉลี่ย 35% จากปี 2558 ที่มีมูลค่า 900 ล้านดอลลาร์ ปี 2562 แตะ 5 พันล้านดอลลาร์ และคาดว่าเมื่อถึงปี 2568จะเพิ่มไปถึง 1.8 หมื่นล้านดอลลาร์

ปัจจุบัน การใช้จ่ายในการทำธุรกรรมออนไลน์ของคนไทยต่อคนต่อปี เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลอยู่ที่ 16,470 บาท ต่างจังหวัด 4,560 บาท

พบโอกาสโตนอกเมืองใหญ่

ขณะที่ บริการเรียกรถออนไลน์(Ride Hailing) ในไทย ปี 2558 มีมูลค่า 400 ล้านดอลลาร์ ปี 2562 มีมูลค่า 1.3 พันล้านดอลลาร์ ปี 2568 มูลค่า 5 พันล้านดอลลาร์ ระหว่างปี 2558-2562 มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปี 36% ระหว่างปี 2558-2568 เติบโตเฉลี่ย 30%

ด้านสื่อออนไลน์ ทั้งโฆษณา เกม บริการติดตามเพลงและวีดิโอ กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยระหว่างปี 2558-2562 ที่ 39% ระหว่างปี 2558-2568 เฉลี่ย 24% และคาดว่าเมื่อถึงปี 2568 มูลค่าจะทะลุ 7 พันล้านดอลลาร์ จากปี 2558 ที่มีมูลค่า 800 ล้านดอลลาร์ ปี 2562 ประมาณ 3 พันล้านดอลลาร์ ขับเคลื่อนโดยอัตราการใช้โซเชียลมีเดียและแพลตฟอร์มวีดิโอต่างๆ

กูเกิลชี้ว่า โอกาสกำลังขยายไปสู่พื้นที่นอกเมืองใหญ่โดยปัจจุบันเมืองใหญ่ 7 เมือง ที่มีประชากรคิดเป็นสัดส่วนเพียง 15% ของทั้งภูมิภาคกลับมีสัดส่วนการใช้จ่ายเกิน 50% ของเศรษฐกิจดิจิทัลในภูมิภาคนี้มีการคาดการณ์ว่า เขตเศรษฐกิจนอกเมืองใหญ่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะเติบโตได้รวดเร็วกว่าเขตเศรษฐกิจในเมืองถึง 2 เท่า ภายในปี 2568 ซึ่งจะทำให้เกิดงานและโอกาสใหม่ๆ ตลอดจนความต้องการด้านการศึกษาและการฝึกอบรมที่สูงขึ้น

อย่างไรก็ดี ช่วง 4 ปีที่ผ่านมาเม็ดเงินลงทุนยังคงไหลเข้าสู่ภาคเศรษฐกิจดิจิทัลของภูมิภาคนี้อย่างต่อเนื่อง ทว่าสตาร์ทอัพไทยยังคงขาดเงินทุนสนับสนุนในการจัดตั้งธุรกิจให้เกิดขึ้นจริงทุกวันนี้เม็ดเงินยังคงกระจุกตัวอยู่กับสตาร์ทอัพระดับยูนิคอร์นเป็นส่วนใหญ่ การที่ไทยไม่มียูนิคอร์นเป็นของตนเองทำให้การระดมทุนเมื่อขยายธุรกิจระดับภูมิเป็นไปได้ยาก ต้องเผชิญกับการแข่งขันที่รุนแรง

“ยังมีความท้าทายค่อนข้างมาก หากต้องการดึงเม็ดเงินลงทุนเข้ามาต้องโชว์ศักยภาพว่าสามารถขยายฐานตลาดไปยังระดับภูมิภาค หรือออกไปยังอุตสาหกรรมอื่นๆ นอกเหนือจากตลาดหลักของตนเองได้หรือไม่”

รัฐบาลในอาเซียนมุ่งดิจิทัล

อย่างไรก็ตาม ภูมิภาคอาเซียน นับเป็นตลาดใหญ่อันดับต้นๆ ของโลก ทั้งในแง่จำนวนประชากรรวมกว่า 600 ล้านคน และตัวเลขผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ตบนมือถือ สะท้อนผ่านมูลค่าเศรษฐกิจอินเทอร์เน็ตปีที่ผ่านมา ซึ่งอยู่ที่ 72 ล้านดอลลาร์ ขยับขึ้น 2 เท่าตัวนับตั้งแต่ปี 2558

ขณะที่ รัฐบาลหลายประเทศในอาเซียน กำลังเดินหน้าสู่การพาณิชย์ยุคใหม่ ไม่ว่าจะเป็นมาเลเซีย ที่รัฐบาลประกาศเป้าหมายว่าจะเพิ่มมูลค่าการซื้อขายสินค้าผ่านออนไลน์ ประเทศไทยเองก็มีนโยบายด้านดิจิทัลเพื่อหนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจ และเปิดบริการโอนเงินผ่านช่องทางดิจิทัลในชื่อ “บริการพร้อมเพย์” ส่วนเวียดนาม รัฐบาลประกาศแผนไว้ตั้งแต่ปี 2559 ว่าจะเพิ่มปริมาณธุรกรรมอี-คอมเมิร์ซ ภายใน 4 ปี

สิงเทล มายบิสสิเนส ประมวลสถานการณ์อีคอมเมิร์ซในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไว้หลักๆ คือ 1.เศรษฐกิจอินเทอร์เน็ตของอาเซียน เติบโตในระดับที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน และคาดว่าจะทะลุหลัก 2 แสนล้านดอลลาร์ ในปี 2568 2.สัดส่วนการใช้มือถือต่อจำนวนประชากร กระตุ้นยอดการทำธุรกรรมอีคอมเมิร์ซ โดยมีมูลค่าเกิน 1 หมื่นล้านดอลลาร์ มาตั้งแต่ปี 2560 3.สิงคโปร์ เป็นประเทศอันดับ 1 ในกลุ่มอาเซียนที่มีปริมาณการซื้อสินค้าออนไลน์ด้วยบัตรเครดิตสูงสุด และยังมีแนวโน้มโตเป็นแบบนี้ต่อเนื่องอีก 3 ปีข้างหน้า

3.แม้มีทางเลือกในการชำระเงินที่หลากหลาย ซึ่งรวมถึงบริการฟินเทค แต่รูปแบบการเก็บเงินปลายทาง (Cash-on-delivery : COD) ยังได้รับความนิยมมากสุดถึง 80% 4.การซื้อสินค้ามูลค่าสูงๆ ทางออนไลน์ ยังนิยมทำธุรกรรมผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ มากกว่าบนโทรศัพท์มือถือ

ขณะที่ ในแง่ปริมาณ(ครั้ง)การทำธุรกรรมเกิดบนช่องทางมือถือมากกว่า คิดเป็นสัดส่วน 2 ใน 3 และ 5.ธุรกิจขนาดเล็กและสตาร์ทอัพ นิยมใช้บริการจากแพลตฟอร์มของผู้ให้บริการที่มีอยู่แล้วในตลาด ซึ่งสามารถสนับสนุนด้านเครื่องมือ และเสนอบริการเพิ่มมูลค่าเพื่อช่วยเพิ่มฐานลูกค้า และกระตุ้นยอดขาย

บริการธนาคารออนไลน์โต

ขณะที่ รายงานวิจัยที่จัดทำร่วมกันระหว่างเบน แอนด์ โค กูเกิล และเทมาเส็ก คาดการณ์ด้วยว่า ธุรกิจบริการธนาคารทางออนไลน์ในอาเซียนอาจสร้างรายได้มากถึง 38,000 ล้านดอลลาร์ภายในปี 2568 โดยได้แรงหนุนจากผู้ที่ยังไม่เปิดบัญชีกับธนาคารจำนวน 98 ล้านคนใน 6 ประเทศเศรษฐกิจขนาดใหญ่ในอาเซียน

แพลตฟอร์มเทคโนโลยีเพื่อผู้บริโภค เช่น แกร็บ หรือ โกเจ็ก ล้วนมีส่วนแบ่งตลาดเพิ่ม เนื่องจากมีฐานลูกค้าที่นิยมใช้บริการหลากหลายรูปแบบของบริษัทเหล่านี้เพิ่มขึ้น และช่วง 6ปีข้างหน้า รายได้จากธุรกิจให้บริการทางการเงินออนไลน์ในภูมิภาคนี้อาจจะเติบโตถึง 60,000 ล้านดอลลาร์ หากยังคงมีการลงทุนอย่างต่อเนื่อง มีโครงสร้างพื้นฐานที่ดีรองรับและมีกฏระเบียบที่มีประสิทธิภาพออกมารองรับ

หากทุกอย่างเป็นจริงตามที่คาดการณ์ไว้ภายในปี 2568 เท่ากับธุรกิจนี้มีอัตราการเติบโตระหว่าง 245% และ 445%จากรายได้จากธุรกิจบริการในส่วนนี้ในปัจจุบันซึ่งอยู่ที่ 11,000 ล้านดอลลาร์โดยมีธุรกิจขนาดเล็กและผู้บริโภคเป็นแรงขับเคลื่อนหลักทำให้ธุรกิจบริการในส่วนนี้ขยายตัว