"HeroRATS" เมื่อ "หนู" อาจกลายเป็นนักค้นหา ช่วยเหยื่อแผ่นดินไหวในอนาคต
ในอนาคตข้างหน้า เราอาจจะได้เห็นทีมกู้ภัยเหยื่อ "แผ่นดินไหว" ที่ไม่ใช่มนุษย์! แต่เป็น "หนู" ยอดนักค้นหาจากองค์กร Apopo ที่ถูกฝึกมาเพื่องานนี้โดยเฉพาะ
เหตุแผ่นดินไหวรุนแรงใน “ตุรกี-ซีเรีย” เมื่อเช้ามืดวันที่ 6 ก.พ. ผ่านมา ถือเป็นโศกนาฏกรรมจากภัยธรรมชาติครั้งใหญ่ที่เกิดกับมนุษยชาติ โดยล่าสุด (11 ก.พ.) มีรายงานยอดผู้เสียชีวิตจากแผ่นดินไหวใหญ่ครั้งนี้ พุ่งสูงขึ้นเรื่อยๆ จนเกือบแตะ 24,000 รายแล้ว และมีผู้ได้รับบาดเจ็บกว่า 85,000 คน ด้านประธานาธิบดีตุรกียอมรับว่า เจ้าหน้าที่รัฐบาลยังให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัยไม่รวดเร็วอย่างที่ต้องการ
นอกเหนือจากทีมกู้ภัยที่เป็นคนและสุนัขแล้ว ในอนาคตอาจจะมีหน่วยกู้ภัยที่เป็น “หนู” เพิ่มเข้ามาอีกหนึ่งทีม เพื่อร่วมค้นหาเหยื่อจากเหตุแผ่นดินไหว นั่นคือ HeroRATS หรือ “หนูกู้ภัย” จากองค์กร Apopo ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงผลกำไรจากประเทศแทนซาเนีย โดยเป็นหนูยักษ์แอฟริกันที่ถูกฝึกฝนด้านการค้นหาโดยเฉพาะ (ปัจจุบันยังไม่มีการนำหนูเหล่านี้มาใช้ค้นหาเหยื่อแผ่นดินไหวจริงๆ)
Sander Verdiesen วิศวกรไฟฟ้าที่ทำงานร่วมกับ Apopo เปิดเผยว่า ความสามารถพิเศษของ “หนูนักค้นหา” เหล่านี้คือการมุดเข้าไปลึกๆ ภายใต้กองของซากปรักหักพังได้ หรือเข้าถึงในจุดที่สุนัขค้นหาไม่สามารถเข้าไปได้
ที่ผ่านมาองค์กร Apopo ได้ทำงานร่วมกับหนูมานานกว่าทศวรรษเพื่อใช้สำหรับ “ตรวจจับทุ่นระเบิด” ในแอฟริกา โดยอาศัยประสาทรับกลิ่นที่ไม่ธรรมดาของหนูมาเป็นข้อได้เปรียบในการค้นหาระเบิด และต่อมาในช่วงไม่กี่ปีก่อนหน้านี้ GEA (กลุ่มอาสาสมัครค้นหาและกู้ภัยจากภัยพิบัติ) ซึ่งเป็นองค์กรด้านมนุษยธรรม ได้ติดต่อกับ Apopo เพื่อเสนอให้ฝึกหนูสำหรับทำงานในภารกิจค้นหาและกู้ภัยด้วย ซึ่งขณะนี้ยังอยู่ระหว่างขั้นตอนการฝึกฝน
อุปกรณ์สำคัญที่ต้องมีติดตัวเจ้าหนูเหล่านี้ไปด้วยเสมอก็คือ “กระเป๋าเป้ที่มีกล้องขนาดเล็กติดอยู่” ซึ่งสามารถส่งภาพวิดีโอไปยังโทรศัพท์ของผู้ช่วยชีวิตที่อยู่ด้านนอก นอกจากนี้ยังมีไมโครโฟนแบบสองทาง ทำให้ทีมกู้ภัยสามารถพูดคุยกับเหยื่อได้ด้วย
โดยหนูเหล่านี้จะถูกฝึกให้ดึงสวิตช์ไมโครโฟนบนเสื้อกั๊กเมื่อพวกมันค้นพบใครบางคน เมื่อครูฝึกได้รับเสียงสัญญาณว่ามีการค้นพบผู้รอดชีวิต ครูฝึกก็จะส่งเสียงบี๊บกลับไปยังหนู เพื่อบอกให้พวกมันกลับออกมา พร้อมรับรางวัลเป็นถั่วลิสง อะโวคาโด หรือกล้วย
“เราไม่สามารถสอนให้หนูพูดได้ ดังนั้นเราจึงต้องการวิธีสื่อสารกับผู้รอดชีวิตในซากปรักหักพัง” Verdiesen จาก Eindhoven University of Technology ผู้คิดค้นและออกแบบกระเป๋าเป้ติดกล้องสำหรับสวมใส่บนตัวหนูฮีโร่เหล่านี้ อธิบายเพิ่มเติม
นอกจากนี้ ทีมนักวิจัยและทีมครูฝึกหนูขององค์กร Apopo ยังกล่าวถึงข้อดีของการพัฒนาหนูให้เป็นนักค้นหาอีกว่า หากเปรียบเทียบกับโครงการอื่นๆ ที่นำเทคโนโลยีอย่างหุ่นยนต์เข้ามาช่วยค้นหาเหยื่อแผ่นดินไหว พบว่าการใช้หุ่นยนต์มีราคาแพงกว่า และมักจะมีปัญหาในการนำทางใต้กองซากปรักหักพัก และมีปัญหาการติดค้างอยู่ใต้ซากอาคาร
แต่สำหรับหนูยักษ์แอฟริกาที่ถูกฝึกเหล่านี้ พวกมันเป็นสายพันธุ์ที่มีวิวัฒนาการมาเพื่อการสำรวจใต้ดินโดยเฉพาะ มีความสามารถด้านการดมกลิ่นที่ดีเลิศ จึงค้นหาหามนุษย์ได้อย่างรวดเร็ว และหากขาดสัญญาณติดต่อ พวกมันก็สามารถหาทางกลับสู่พื้นผิวได้เอง
เจ้าหนูนักค้นหาเหล่านี้ยังคงถูกฝึกฝนสกิลด้านการค้นหาอยู่เป็นประจำ โดยพวกมันใช้เวลา 15 นาทีต่อวันในการเคลื่อนที่ผ่าน “พื้นที่ฝึก” ที่ถูกออกแบบมาให้ดูเหมือนโครงสร้างที่พังทลาย พวกมันเรียนรู้ที่จะค้นหาเหยื่อที่ติดอยู่ใต้ซากปรักหักพังได้สำเร็จ รู้จักการเปิดสวิตช์เพื่อแชร์ตำแหน่ง และสามารถค้นหาทางออกจากซากปรักหักพังได้ตามคำสั่ง
ทั้งนี้ ทีมงานได้วางแผนที่จะไปตุรกีเพื่อฝึกกับ GEA ต่อไป แม้ว่าตอนนี้จะยังไม่พร้อมที่จะออกปฏิบัติการจริงกับภัยพิบัติในปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมา “HeroRATS” ของ APOPO ได้ช่วยเหลือผู้คนกว่า 1.8 ล้านคนให้พ้นภัยคุกคามจาก “กับระเบิด” ที่หลงเหลือมาจากสงครามในอดีตที่ยังไม่ระเบิด และสามารถปกป้องผู้คนได้อย่างน้อย 250,000 คน จากการติดเชื้อวัณโรค ในขณะที่ช่วยชีวิตผู้คนได้ 25,000 คน
----------------------------------------
อ้างอิง : fastcompany, apopo.org, Boredpanda
