สื่ออังกฤษรายงาน‘เนติวิทย์’ เสี่ยงคุก ปฏิเสธเกณฑ์ทหาร

ตามที่ เนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล แถลงเมื่อวันที่ 5 เม.ย. ในช่วงที่ประเทศไทยเข้าสู่ฤดูกาล จับใบดำใบแดง เกณฑ์ทหาร แต่ เนติวิทย์ ไม่เข้าร่วม ประกาศจุดยืนเป็น ‘ผู้คัดค้านโดยอ้างมโนธรรม’ (conscientious objector) เดอะการ์เดียนรายงานข่าวจาก The Observer ที่เป็นสื่อในเครือว่า

การกระทำของเนติวิทย์เสี่ยงทำให้เขาถูกดำเนินคดี และอาจเป็นคนแรกในประเทศไทยที่ถูกจำคุกเพราะแสดงอารยะขัดขืนไม่เกณฑ์ทหาร มีโทษจำคุกไม่เกินสามปี

“ผมเครียดมาก เวลานอนก็คิดว่าผมจะติดคุกมั้ย ผมต้องสูญเสียมากมาย ตอนนี้ผมมีธุรกิจ ผมต้องสูญเสียทุกสิ่ง” เนติวิทย์ วัย 27 ปี กล่าวกับ the Observer พร้อมเสริม

“ผมคิดว่าน่าจะมีใครสักคนทำสิ่งนี้ เพื่อแสดงให้เห็นว่ามีปัญหา” นักกิจกรรมหนุ่มกล่าวและว่า ระบบเกณฑ์ทหารล้าสมัย ไร้ประสิทธิภาพ ไม่ยุติธรรม กระทบคนยากคนจนที่ไม่มีโอกาสหาหนทางหลีกเลี่ยง ทั้งยังเป็นส่วนหนึ่งของระบบที่บ่อนทำลายประชาธิปไตยของประเทศ

The Observer รายงานด้วยว่า เนติวิทย์ ประกาศต่อต้านการเกณฑ์ทหารตั้งแต่เป็นวัยรุ่น หลังจากทหารทำ รัฐประหาร ในปี 2557 พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้าคณะรัฐประหารที่ตอนหลังเป็นนายกรัฐมนตรี เพิ่งลงจากตำแหน่งเมื่อปีที่ผ่านมา หลังพรรคของตนพ่ายเลือกตั้งยับ

เนติวิทย์มองว่า การเกณฑ์ทหาร “ล้างสมองประชาชน”

“ผมคิดว่า การเกณฑ์ทหารเป็นสิ่งหนึ่งที่ยื้อประเทศให้อยู่ใต้การปกครองของทหาร”

ด้าน ภาณุวัฒน์ พันธุ์ประเสริฐ อาจารย์รัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า แนวคิด‘ผู้คัดค้านโดยอ้างมโนธรรม’ ค่อนข้างเป็นเรื่องใหม่ในประเทศไทย ส่วนหนึ่งเป็นเพราะคนรุ่นเก่าไม่ได้มองว่าภาระนี้เป็นการละเมิดสิทธิของตน หรืออยากเสี่ยงประท้วงกองทัพ อีกทั้งยังมีหลายวิธีทั้งถูกและผิดกฎหมายให้ประชาชนเลี่ยงเกณฑ์ทหารได้ถ้าพวกเขามีทรัพยากร

ทางเลือกส่วนใหญ่ที่นิยมใช้กันคือฝึกนักศึกษาวิชาทหาร (นศท.) อาทิตย์ละหนึ่งวันช่วงเรียนมัธยม แต่ก็ใช่ว่าจะใช้ได้กับทุกคน “เพราะนักเรียนต้องสอบวัดคุณสมบัติ แต่ในทางปฏิบัติระบบนี้มีอคติเข้าข้างเด็กจากโรงเรียนดัง”

นอกจากนี้ยังมีข้อยกเว้นด้วยเหตุผลทางการแพทย์ หรือเป็นภิกษุสงฆ์ในบางระดับ คนอื่นๆ ก็ใช้วิธีผิดกฎหมายอย่างการติดสินบน

เนติวิทย์กล่าวด้วยว่า ไม่เพียงเท่านั้นการเกณฑ์ทหารยังซ้ำเติมคนจน พวกเขาจำเป็นต้องทิ้งงานหรือโอกาสการทำงาน การวิจัยในอดีตของแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชันแนล พบหลักฐานว่า ทหารใหม่ต้องเผชิญกับความรุนแรง ความอับอายและถูกล่วงละเมิดทางเพศ โดยเฉพาะกลุ่มแอลจีบีที การเสียชีวิตในค่ายทหารหลายเคสเป็นข่าวดังเกิดเป็นคำถามถึงการปฏิบัติต่อทหารเกณฑ์

ปีก่อนทหาร 8 นายถูกจำคุกฐานปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบและประมาทเลินเล่อหลังทรมานเป็นเหตุให้ทหารเกณฑ์เสียชีวิตในปี 2554