เกษตรกรคงไม่รวย จากพืชเศรษฐกิจ 'กัญชา'

กระทรวงสาธารณสุข ได้ออกประกาศ เรื่อง ระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ.2563 เพื่อปลดล็อกให้ทุกส่วนของกัญชาและกัญชงไม่เป็นยาเสพติด ยกเว้น ช่อดอก ใบที่ติดกับช่อดอก และเมล็ดกัญชา การประกาศดังกล่าวทำให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขออกมายืนยันว่าประชาชนสามารถปลูกกัญชาและกัญชงได้แล้ว โดยรวมตัวกัน 7 คนขึ้นไปเป็นวิสาหกิจชุมชนที่ทำสัญญาร่วมโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล หรือหน่วยงานภาครัฐ หรือหน่วยงานสาธารณสุข เพื่อสร้างรายได้ทันที

นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุขคาดหวังว่าการส่งเสริมการปลูกกัญชาจะเป็นพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ของประเทศไทย โดยกระทรวงสาธารณสุขสรุปข้อมูลเผยแพร่ให้สังคมรับทราบว่าปัจจุบันมูลค่าของกัญชาในตลาดโลกอยู่ที่ 500,000 ล้านบาท มีอัตราการเติบโตมากกว่า 17% รวมทั้งมีการนำกัญชามาใช้ในอุตสาหกรรมทางการแพทย์และสุขภาพสัดส่วน 70% ของมูลค่าทั้งหมด ซึ่งเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้กระทรวงสาธารณสุขออกมาผลักดันการปลูกกัญชา เพื่อให้เป็นพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ และสร้างโปรดักท์แชมเปี้ยนให้กับประเทศไทย

ประเทศไทยมีพืชเศรษฐกิจหลายชนิดหากวัดจากพื้นที่การเพาะปลูกและจำนวนเกษตรกร เช่น ข้าว ยางพารา มันสำปะหลัง ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ปาล์มน้ำมัน อ้อย ซึ่งพืชเศรษฐกิจดังกล่าวต้องเข้าสู่กระบวนการอุดหนุนโดยภาครัฐ เพราะรายได้จากการเพาะปลูกไม่เพียงพอ โดยอ้อยได้รับความช่วยเหลือเป็นเงินเพิ่มค่าอ้อยทุกปีให้ชาวไร่ตาม พ.ร.บ.อ้อยและน้ำตาลทราย ส่วน ข้าว ยางพารา มันสำปะหลัง ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และปาล์มน้ำมัน รัฐบาลอุดหนุนด้วยการตั้งงบประมาณประกันราคาสินค้าเกษตร

การเข้าไปอุดหนุนของรัฐบาลไม่ว่าวิธีการใดสะท้อนให้เห็นถึงกลไกการผลักดันพืชเกษตรที่ไม่สมบูรณ์ โดยเกษตรกรที่อยู่ในซัพพลายเชนไม่สามารถดำรงชีพหรือสร้างฐานะจากการเป็นเกษตรกรได้ และอะไรคือจุดอ่อนของระบบการส่งเสริมพืชเศรษฐกิจที่หน่วยงานรัฐควรนำมาพิจารณาก่อนการส่งเสริมกัญชาเป็นพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่ากัญชาจะสร้างธุรกิจใหม่หรือผลิตภัณฑ์ใหม่ ซึ่งเป็นผลประโยชน์ที่ปลายน้ำได้รับจากการปลดล็อกให้กัญชาพ้นชื่อไปจาก พ.ร.บ.ยาเสพติดให้โทษ

โจทย์ที่สำคัญของรัฐบาลคือ ทำอย่างไรให้การส่งเสริมพืชเศรษฐกิจตัวใหม่สร้างโอกาสทางธุรกิจ หรือโอกาสทางเศรษฐกิจให้กับกลุ่มคนได้มากที่สุด โดยเฉพาะเกษตรกรที่อยู่ต้นน้ำและยังต้องขอรับความช่วยเหลือจากรัฐบาลอยู่เนืองๆ ดังนั้น พวกเราต้องสร้างระบบให้เกษตรกรมีความเข้มแข็ง เพิ่มประสิทธิภาพการเพาะปลูก เพื่อให้ได้ประโยชน์จากพืชเศรษฐกิจตัวใหม่อย่างเต็มที่ รวมทั้งรัฐบาลอย่ามองเฉพาะผลประโยชน์ของกลุ่มธุรกิจที่อยู่ใกล้ชิด ไม่อย่างนั้นเกษตรกรไม่มีทางรวยจากโอกาสธุรกิจครั้งนี้