เปลืองเงินน้อยลง ถ้ารู้ทัน | บวร ปภัสราทร

ชอปปิ้งออน์ไลน์ มีสารพัดแรงจูงใจให้ตัดสินใจซื้อ โดยไตร่ตรองน้อยลงจนทำให้ซื้อมาแล้วก็ไม่ได้ใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างคุ้มค่า พอได้ของนั้นแล้วบางทีก็บอกไม่ได้ว่าทำไมตอนนั้นถึงอยากซื้อ 

ชอปปิ้งออน์ไลน์สรรหาหลากหลายวิธีการมาสร้างให้เรากลัวพลาดโอกาสดีที่เกิดขึ้น ความกลัวพลาดโอกาสนี่แหละ เป็นตัวกระตุ้นอย่างแรงให้เราตัดสินใจสั่งซื้อเร็วกว่าที่ควรจะเป็น 

วิธีการที่กระตุ้นให้เกิดความกลัวพลาดโอกาสที่ดีเหล่านั้น ล้วนเป็นที่คุ้นเคยกันในแอปช้อปปิ้งออนไลน์ จนไม่รู้ตัวว่าเป็นกุศโลบายที่ใช้ในการทำให้เรากลัวพลาดโอกาสที่ดี ซึ่งจะตามมาด้วยการสั่งซื้อโดยปราศจากการคิดอย่างรอบคอบ  เดินห้างกว่าจะซื้อได้มีขั้นตอนหว่านล้อมให้กลัวพลาดโอกาสน้อยกว่า เราเลยซื้ออย่างมีสติมากกว่า 

คนเรากลัวพลาดโอกาสที่ดีกันทั้งนั้น ตำราจิตวิทยามีบอกเล่าเรื่องนี้กันไว้มากมาย นักค้าขายออน์ไลน์ กับนักคอมพิวเตอร์จับเรื่องนี้ได้ เลยสร้างสารพัดฟีเจอร์ในแอปเพื่อเหนี่ยวนำให้เรากลัวพลาดโอกาสที่ดี ประกอบกับการสั่งซื้อทำได้ทันทีทุกที่ทุกเวลาเลยเร่งให้เราตอบสนองต่อความกลัวพลาดโอกาสได้ง่ายขึ้น ซึ่งหมายถึงเราจะจ่ายเงินซื้อของง่ายขึ้น

แทบทุกเดือนเราพบการโปรโมชั่นว่าวันนั้นจะมีการลดราคาเป็นพิเศษ  ทำให้เรารีบตัดสินใจซื้อของหลายอย่างในวันพิเศษนั้น บางทีก็ลดราคาลงมาพอสมควร  คู่กับการแสดงการนับเวลาถอยหลัง ซึ่งล้วนเป็นวิธีการกระตุ้นความกลัวพลาดโอกาส ต้องการให้ความกลัวกระตุ้นให้ตัดสินใจซื้อ เป็นการซื้อเพราะต้องการความสุขที่รู้สึกว่าไม่พลาดโอกาสดี ๆ

เงินหมดไปเพราะกลัวพลาดโอกาสจริง ๆ ในวันหน้าถ้ามีเทศกาลลดราคากันออนไลน์ จะนับถอยหลังแค่ไหนก็ทำใจหนัก ๆไว้หน่อยว่าไม่ซื้อก็ไม่เสียโอกาสใด ๆ  ไม่มีโอกาสดีใด ๆเลยตราบเท่าที่เราตอบตัวเราเองไม่ได้ชัดเจนว่าต้องการของนั้นมาใช้ประโยชน์จริง ๆอย่างไร 

ตัวเลขจำนวนสินค้าคงเหลือที่มีจำนวนน้อย ๆ ยิ่งเหลือแค่ชิ้นเดียวสองชิ้นกระตุ้นให้เกิดความกลัวพลาดโอกาสได้อย่างมาก ถ้าไม่ได้คิดให้รอบคอบว่าซื้อมาแล้วจะใช้ได้คุ้มกับเงินที่ต้องจ่ายไปหรือไม่ ให้เตือนตัวเองว่าเป็นเพียงอีกวิธีหนึ่งที่เขาต้องการให้เรากลัวพลาดโอกาส  

จำนวนสินค้าคงเหลือเปลี่ยนแปลงได้ วันนี้เหลือแค่ชิ้นเดียว พรุ่งนี้อาจเพิ่มกลายเป็นสิบเป็นร้อยเพราะคนขายก็อยากขายให้ได้มาก ๆอยู่แล้ว ถ้าคิดยังไม่ตกผลึก อย่าไปใส่ใจจำนวนสินค้าคงเหลือ

โค้ดส่วนลดเป็นอีกเทคนิคหนึ่งที่ทำให้เรากลัวพลาดโอกาส ได้โค้ดมาแล้วไม่ได้ใช้ก็รู้สึกเสียดายโอกาส ถ้าวางแผนจะซื้อหามาใช้ประโยชน์อยู่แล้ว โค้ดส่วนลดก็น่าจะมีประโยชน์จริง แต่ถ้าซื้อของเพราะเสียดายโค้ด แปลว่าเราโดนความกลัวพลาดโอกาสดึงเงินที่ทุกวันนี้หาได้ยากเต็มทีออกไปโดยไม่จำเป็นเสียแล้ว 

คล้าย ๆกับโค้ดส่วนลด คือ ข้อเสนอพิเศษเฉพาะคุณ  มักมาคู่กับถ้อยคำชวนให้เห็นว่าเป็นโอกาสดีสำหรับเราคนเดียวเท่านั้น ถ้าไม่ใช้โอกาสนี้แล้วจะมีเรื่องที่น่าเสียดายอะไรบ้าง อย่าเผลอไปนึกว่าเราเป็นคนพิเศษ ถึงได้โอกาสพิเศษนี้

 ข้อเสนอพิเศษเป็นเพียงอีกวิธีหนึ่งในการสร้างความกลัวพลาดโอกาสขึ้น  แล้วทำให้จ่ายเร็วขึ้นกับของที่ไม่ชัดเจนว่าได้มาแล้วจะมีความสุขอย่างไรบ้าง นอกจากสุขชั่ววูบจากการดีใจว่าไม่เสียโอกาสที่คิดว่าดีที่ได้รับมาเท่านั้น 

ถ้อยคำสร้างแรงจูงใจจากคนดัง หรือจากความเห็นดีๆเกี่ยวกับของนั้นเป็นอีกเทคนิคหนึ่งที่ใช้กันไม่น้อยในการสร้างความกลัวเสียโอกาส คอมเมนต์กันห้าดาวทั้งนั้น แถมคนดังยังใช้ของนั้นเสียอีก  ฉันก็ต้องมีบ้าง ทั้งๆที่ความจริงแล้วฉันยังไม่รู้แน่ ๆเลยว่าฉันมีของนั้นแล้ว ฉันจะได้คุณค่าอะไรเพิ่มขึ้นบ้าง 

ในทางตรงข้ามถ้าใครค้าขายออนไลน์แล้วอยากได้เงินง่ายขึ้น ลองดัดแปลงเอาไปใช้ขายของ อาจจะช่วยให้ทำมาค้าคล่องมากขึ้นได้บ้างในยามยากนี้.

คอลัมน์ : ก้าวไกลวิสัยทัศน์
รศ.ดร.บวร ปภัสราทร
คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี