ฝึกรับการเปลี่ยนแปลง

พัฒนาการทางสมองของมนุษย์จะเห็นการเปลี่ยนแปลงอย่างก้าวกระโดดเสมอเมื่อต้องพบกับความเครียดหรือความกดดันในระดับที่เหมาะสม เพราะโดยพื้นฐานแล้วมนุษย์มักจะชอบสภาพแวดล้อมที่มั่นคงและสถานการณ์ที่คุ้นเคยเพราะรู้ว่าต้องทำตัวอย่างไร หรือจะรับมือกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นอย่างไร

แต่เมื่อไม่มีการเปลี่ยนแปลง ไม่มีสถานการณ์เฉพาะหน้าที่คาดเดาไม่ได้ เราก็จะไม่มีการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ไม่มีการเชื่อมโยงความรู้เพื่อเพิ่มเซลล์ประสาทในสมอง ตรงกันข้ามกับตอนที่ต้องพบเจอกับปัญหาใหม่ ๆ อยู่เป็นประจำวิกฤติโควิด-19 ที่ผ่านมาก็เช่นเดียวกัน เพราะมนุษย์ชาติต้องเผชิญกับความท้าทายจากปัญหาที่ไม่รู้ว่าต้องมีแนวทางรับมืออย่างไร และเชื้อไวรัสก็กลายพันธุ์พัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่องทำให้เราต้องหาทางแก้ไขสถานการณ์อยู่ตลอดเวลา

ในช่วงแรกของการระบาด รัฐบาลแต่ละประเทศตัดสินใจยากมากว่าควรจะปิดเมืองหรือไม่ เพราะไม่มีใครรู้ผลกระทบที่เกิดขึ้นว่าจะเป็นอย่างไร แน่นอนว่าการปิดเมืองอาจดูปลอดภัยแต่ก็ส่งผลกระทบรุนแรงต่อภาวะเศรษฐกิจ แต่ในทางตรงกันข้ามถ้าเปิดเมืองเสรีก็ยากที่จะควบคุมการระบาดได้

สำหรับประเทศไทยได้ใช้แนวทางผสมผสานที่ถือว่าทำหน้าที่ได้ดีเมื่อเทียบกับอีกหลาย ๆ ประเทศ และในเดือนมิถุนายนที่กำลังมาถึงนี้เราก็เลือกใช้แนวทางการเปิดประเทศเสรีเพื่อรับนักท่องเที่ยว และนักเดินทางทั่วโลกเพราะประเทศขาดรายได้จากส่วนนี้มานานหลายปีแล้ว มาตรการผ่อนปรนในช่วงที่ผ่านมาก็เห็นผลพอสมควร เพราะเมื่อเราเริ่มเปิดให้ชาวต่างชาติเข้าประเทศได้ แบบมีการควบคุม ก็มีนักธุรกิจและนักท่องเที่ยวเดินทางเข้ามาไม่ขาดสาย เพราะในหลายประเทศประชาชนเริ่มมีความมั่นใจ และรู้สึกปลอดภัยที่จะเดินทางไปต่างประเทศแล้ว

ในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมาแวดวงธุรกิจท่องเที่ยว ทั้งโรงแรม สายการบิน ร้านขายของที่ระลึกจึงเริ่มกลับมาดำเนินธุรกิจได้มากขึ้นทีละน้อย ๆ หลังจากที่ซบเซาจนถึงขั้นที่ต้องปิดกิจการไปมากมายหลายแห่ง การผ่อนปรนในช่วงที่ผ่านมา จึงถือเป็นการต่อลมหายใจให้กับพวกเขาได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญ มาตรการผ่อนปรนในช่วงที่ผ่านมาก็เหมือนเป็นการเตรียมความพร้อม ให้กับผู้ประกอบการและพนักงานที่เกี่ยวข้อง เพราะยิ่งมีความพร้อมมากขึ้นก็เท่ากับเราย่อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่กำลังจะเกิดขึ้นได้เป็นอย่างดี

ไม่แตกต่างอะไรกับการสอนเด็กว่ายน้ำ หากปล่อยให้เด็ก ๆ ลงสระและพยายามว่ายน้ำทันทีก็อาจมีเด็กจำนวนหนึ่งสำลักน้ำแล้วไม่กล้าว่ายน้ำต่อไปเพราะหวาดกลัว แต่หากมีเครื่องมือช่วยหายใจ เช่น สน็อคเกิ้ลฝึกว่ายน้ำก็อาจทำให้เด็กมีความมั่นใจมากขึ้น แน่นอนว่าเราคงไม่ให้เขาใช้สน็อคเกิ้ลตลอดไป เช่นเดียวกับมาตรการต่าง ๆ ที่เป็นการใช้งานชั่วคราวเท่านั้น เพื่อเป็นการช่วยเหลือในระยะสั้น ท้ายที่สุดก็ต้องยกเลิกการช่วยเหลือต่าง ๆ เพื่อให้เขากลับมาทำทุกอย่างด้วยตัวเองตามปกติ

การบริหารงานท่ามกลางสถานการณ์ที่ไม่แน่นอนเช่นนี้ จึงไม่ได้มีอะไรมากมายไปกว่าการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและรับมือกับความท้าทายปัญหาใหม่ ๆ ซึ่งไม่ว่าจะเป็นการบริหารประเทศ บริหารองค์กรขนาดใหญ่ หรือจัดการปัญหาในครอบครัวก็ล้วนต้องใช้หลักการเดียวกันนี้เอง

ที่สำคัญการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนั้นรุนแรงและรวดเร็วกว่าในอดีตหลายเท่า ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจ การค้า เทคโนโลยี ฯลฯ ล้วนก่อให้เกิดสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นทุกวัน ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจึงเป็นเหมือนเรื่องปกติธรรมดาที่เราต้องเข้าใจและปรับตัวรับมันให้ได้เสมอ