สเตเบิลคอยน์ (Stablecoins) ในประเทศไทย ความหวังใหม่ท่ามกลางความท้าทาย

ในตลาดสินทรัพย์ดิจิทัล Stablecoins มีความสำคัญ ในฐานะเงินสกุลหลักที่นักลงทุนใช้ในการซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล และลงทุนในตลาดการเงินแบบกระจายศูนย์ (Decentralized Finance: DeFi)

หากรัฐบาลต้องการเป็นผู้นำในตลาดสินทรัพย์ดิจิทัล การออก Stablecoins อาจเป็นแนวนโยบายที่สนับสนุนและวางรากฐานให้ตลาดสินทรัพย์ดิจิทัลของไทยเติบโตได้อย่างแข็งแรงและมั่นคง

อย่างไรก็ดี ประเด็นคำถามที่น่าสนใจ คือ อะไรคือความท้าทายของการออกและการใช้ Stablecoins ที่รัฐบาลควรคำนึงถึง

Stablecoins หรือ เหรียญดิจิทัลที่มีกลไกคงความเสถียรทางมูลค่า (เหรียญดิจิทัลฯ) เป็นสินทรัพย์ดิจิทัลประเภทหนึ่งที่มีกลไกรักษามูลค่า

โดยผู้ออกเหรียญดิจิทัลฯ อาจใช้เงินสกุลของประเทศต่าง ๆ (fiat-backed stablecoins) สินทรัพย์ทางการเงิน (asset-backed stablecoins) หรือใช้ระบบอัลกอรึทึม (algorithmic stablecoins) เพื่อคงมูลค่าของเหรียญดิจิทัลก็ได้

อาทิ หากผู้ออกเหรียญดิจิทัลฯ ประกาศว่าเหรียญดิจิทัลนั้นมีมูลค่า 1 บาท ผู้ออกจำต้องหาเงิน 1 บาท หรือสินทรัพย์ทางการเงินที่มีมูลค่าเท่ากันมาหนุนหลัง เพื่อให้นักลงทุนเชื่อมั่นว่ามูลค่าของเหรียญดิจิทัลจะยังคงมีมูลค่าตามที่ผู้ออกประกาศ

ในตลาดสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น Stablecoins ที่มีมูลค่าตลาดสูงสุดสามลำดับแรกของโลกในปัจจุบัน คือ Tether (หรือ USDT) USD Coin (หรือ USDC) และ DAI 

เหรียญดิจิทัลฯ ใช้เทคโนโลยีการจัดเก็บข้อมูลแบบกระจายศูนย์ (distributed ledger technology) และสัญญาอัจฉริยะ (smart contract) นำไปสู่การใช้งานที่หลากหลาย

เช่น การโอนเงินข้ามประเทศอย่างรวดเร็วและประหยัด รวมถึงการเป็นสินทรัพย์ที่ช่วยรักษามูลค่าในประเทศที่ประสบปัญหาเงินเฟ้อ ในตลาดการเงินแบบกระจายศูนย์

สัญญาอัจฉริยะมีบทบาทสำคัญในการกำหนดเงื่อนไขการใช้เงินและการบังคับใช้สัญญาโดยอัตโนมัติ ไม่ว่าจะเป็น การกู้ยืมหรือการทำธุรกรรมทางการเงินอื่น ๆ ทำให้การประยุกต์ใช้เหรียญดิจิทัลฯ มีความหลากหลายและเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาระบบนิเวศตลาดสินทรัพย์ดิจิทัล

การใช้งาน Stablecoins นำมาซึ่งทั้งโอกาสและความท้าทายในด้านเศรษฐกิจการเงิน หนึ่งในความท้าทายหลักคือการที่ประสิทธิภาพนโยบายการเงินของธนาคารกลางอาจถูกลดทอน

โดยเหรียญดิจิทัลฯ จะเป็นสินทรัพย์ทางเลือกในกรณีที่ธนาคารกลางตัดสินใจลดดอกเบี้ยนโยบายต่ำกว่าศูนย์และทำให้นโยบายการเงินไม่สามารถกระตุ้นเศรษฐกิจตามความตั้งใจได้

นอกจากนี้ เหรียญดิจิทัลฯ ยังส่งผลต่อเสถียรภาพของระบบธนาคารพาณิชย์โดยอาจทำให้เกิดความเสี่ยงต่อเสถียรภาพการเงิน โดยเฉพาะหากเกิดการผันผวนของมูลค่าเหรียญดิจิทัลฯ ที่สามารถทำให้ธนาคารพาณิชย์ที่ถือเหรียญดิจิทัลฯ ขาดทุนจนเกิดปัญหาขาดสภาพคล่องหรือต้องเผชิญกับการล้มละลาย

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการฝากเงินของประชาชนที่หันไปถือเหรียญดิจิทัลฯ แทน อาจทำให้ธนาคารพาณิชย์ประสบปัญหาระดมเงินฝากได้

การออกและการใช้งานเหรียญดิจิทัลฯ ในประเทศไทยเพื่อการชำระหนี้อาจขัดกับพระราชบัญญัติเงินตรา พ.ศ. 2501 ที่วางหลักไม่อนุญาตให้ใช้ Stablecoins ในการชำระหนี้ (ซึ่งรวมถึงการชำระราคาในการซื้อขายสินค้าและบริการ)

นอกจากนี้ การออกและการดำเนินการของเหรียญดิจิทัลฯ ต้องคำนึงถึงการจัดการสินทรัพย์หนุนหลังอย่างเหมาะสม เพื่อรักษามูลค่าและเสถียรภาพของเหรียญดิจิทัลฯ

การเปิดเผยข้อมูลสินทรัพย์หนุนหลังที่ชัดเจนและการบริหารจัดการความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องอย่างมีประสิทธิภาพเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อรักษาความเชื่อมั่นของนักลงทุนและผู้ใช้งานทั่วไปให้ได้รับการคุ้มครองและสามารถใช้งานเหรียญดิจิทัลฯ ได้อย่างมั่นใจและปลอดภัย

อย่างไรก็ดี การกำหนดหลักเกณฑ์การจัดการสินทรัพย์หนุนหลังอย่างเหมาะสมอาจยังไม่เพียงพอต่อการรักษามูลค่าของเหรียญดิจิทัลฯ

งานวิจัยของศูนย์วิจัยความสามารถในการแข่งขันและการพัฒนา คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ศึกษาความสามารถในการคงมูลค่าของเหรียญ USDC ที่ถึงแม้จะมีมาตราการเปิดเผยข้อมูล การตรวจสอบบัญชี และการคุ้มครองสินทรัพย์หนุนหลังอย่างเป็นระบบเพื่อสร้างความมั่นใจในมูลค่าต่อนักลงทุน

แต่ยังพบว่าราคาของเหรียญ​ USDC สามารถผันผวนหลุดนอกกรอบมูลค่าประกาศที่ 1 ดอลลาร์ได้จากหลากหลายปัจจัย อาทิ ปริมาณความต้องการซื้อ-ขายเหรียญดิจิทัลฯ ราคาของเหรียญดิจิทัลฯ อื่น ปริมาณการซื้อขายบิทคอยน์

จากข้อค้นพบดังกล่าว พบว่า หากรัฐบาลต้องการออกเหรียญดิจิทัลฯ มูลค่าเหรียญดิจิทัลฯ อาจผันผวนจากผลกระทบภายนอก และทำให้เหรียญดิจิทัล ไม่สามารถคงมูลค่าได้ 

กล่าวโดยสรุป การออกสเตเบิลคอยน์เพื่อเพิ่มการหมุนเวียนของเงินในระบบตามแนวนโยบายของรัฐบาล จำเป็นต้องคำนึงถึงความท้าทายหลายประการทั้งในแง่ของผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับประสิทธิภาพของนโยบายการเงิน เสถียรภาพของธนาคารพาณิชย์

ความท้าทายด้านกฎหมาย หลักเกณฑ์การจัดการสินทรัพย์หนุนหลังของผู้ออกเหรียญดิจิทัลฯ หรือแม้กระทั่งปัจจัยภายนอก ความผันผวนของสินทรัพย์ดิจิทัลในระดับโลก ก็ส่งผลต่อมูลค่าของเหรียญดิจิทัลฯ ได้อีกด้วย 

เขียนโดย: พนิต วัฒนกูล จากศูนย์วิจัยความสามารถในการแข่งขันและการพัฒนา (Center of International Competitiveness and development Studies: ICDS) คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

 

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายงานการศึกษา: 

Srivisad, N. and Wattanakoon, P. Assessing Price Stability in Fiat-Backed Stablecoins: Implications for Financial Regulation and Market Dynamics. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4977810 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4977810

พนิต วัฒนกูล และภูมิศิริ ดำรงวุฒิ (2567) แนวทางการกำกับดูแลเหรียญดิจิทัลที่มีกลไกคงความเสถียรทางมูลค่า: บทเรียนจากต่างประเทศและนัยเชิงนโยบายต่อประเทศไทย.-- กรุงเทพฯ: สถาบันคลังสมองของชาติ