เทียบต่าง "กฎหมายกัญชากัญชง” เก่าปลดล็อก-(ร่าง)ใหม่คืนกัญชาเป็นยาเสพติด

ความคืบหน้า"กฎหมายกัญชากัญชง" หลังเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีมอบนโยบายให้กระทรวงสาธารณสุข(สธ.)นำกัญชาคืนเป็นยาเสพติด ซึ่งวันที่ 25 มิ.ย.256 วันสุดท้ายของการเปิดรับฟังความคิดเห็น (ร่าง)ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ. ... โดยเปิดมาตั้งแต่วันที่ 11 มิ.ย.2567

(ร่าง)ประกาศใหม่ กัญชาคืนเป็นยาเสพติด

สาระสำคัญ คือ  กำหนดให้กัญชา (cannabis) พืชในสกุล Cannabis และวัตถุหรือสารต่างๆ ที่มีอยู่ในพืชกัญชา เช่น ยาง และกัญชง (hemp) พืชซึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cannabis sativa L. subsp. sativa อันเป็นชนิดย่อยของพืชกัญชา (Cannabis sativa L.) และวัตถุหรือสารต่างๆ ที่มีอยู่ในพืชกัญชง เป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 

ยกเว้น เปลือก ลำต้น เส้นใย กิ่งก้าน และราก ,ใบ ซึ่งไม่มียอดหรือช่อดอกติดมาด้วย ,สารสกัดที่มีสาร THC ไม่เกินร้อยละ 0.2 โดยน้ำหนัก เมล็ด ของกัญชากัญชง ไม่เป็นยาเสพติด เท่ากับว่าจะมีส่วนที่เป็นยาเสพติด คือ “ช่อดอก”และ “สารสกัดที่มีTHCเกิน0.2%”

ส่วนขั้นตอนหลังผ่านการรับฟังความคิดเห็น ก็จะมีการปรับปรุงร่าง ก่อนนำเสนอต่อคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด หรือบอร์ดป.ป.ส.ที่มีนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกฯที่ได้รับมอบหมายเป็นประธาน หากเห็นชอบ ก็จะส่งกลับมาให้รมว.สาธารณสุข ลงนามในประกาศ

หากทั้งหมดผ่านทุกขั้นตอน ในร่างประกาศดังกล่าวระบุไว้ว่า   ประกาศนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2568 เป็นต้นไป

จุดต่างกฎหมายกัญชากัญชง เก่า-(ร่าง)ใหม่

ทั้งนี้ ในร่างประกาศสธ.ฉบับที่กำลังเปิดรับฟังความคิดเห็นนี้ มีส่วนที่แตกต่างจากประกาศสธ.ปลดล็อกกัญกัญชงฉบับปี 2563 ที่มีการปลดล็อกบางส่วนเพื่อให้ใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ โดย “ไม่ปลดล็อกช่อดอกและเมล็ด” และกำหนดส่วนที่ปลดล็อกไม่ว่าจะเป็นลำต้น กิ่งก้าน ราก ใบ สารCBDที่มีสารTHCไม่เกิน 0.2 % ให้เป็น“เฉพาะที่ได้รับอนุญาตให้ผลิตในประเทศ”เท่านั้นที่ไม่เป็นยาเสพติด

และแตกต่างจากประกาศสธ.ปี 2565 ฉบับที่เรียกว่า “ปลดล็อกกัญชากัญชงจากยาเสพติด” จะระบุไว้ว่า สารสกัดจะต้องมีปริมาณสาร THC ไม่เกิน 0.2 %  “เฉพาะที่ได้รับอนุญาตให้สกัดจากพืชกัญชาหรือกัญชงที่ปลูกภายในประเทศ” และสารสกัดจากเมล็ด “ที่ได้จากการปลูกภายในประเทศเท่านั้น” ที่ไม่ใช่ยาเสพติด

ทั้ง 2 ประกาศที่ผ่านมา จึงเป็น “ล็อก” ไม่อนุญาตการนำเข้าจากต่างประเทศไว้ด้วย ขณะที่ในร่างประกาศสธ.ฉบับที่กำลังเปิดรับฟังความคิดเห็นอยู่ กลับ “ไม่กำหนดให้เมล็ดกัญชากัญชงเป็นยาเสพติด” และไม่กำหนดเรื่อง “เฉพาะที่อนุญาตให้ผลิตในประเทศเท่านั้น”

ส่ออนุญาตนำเข้ากัญชากัญชงที่ไม่ใช่ยาเสพติด

ฉะนั้น ส่วนของกัญชากัญชงที่ไม่จัดเป็นยาเสพติดตามประกาศฉบับใหม่ โดยเฉพาะ”เมล็ด” และ “สารสกัดที่มีสารTHCไม่เกิน0.2%” ก็มีความเป็นไปได้ที่จะอนุญาตให้นำเข้าได้     

อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้ “กรุงเทพธุรกิจ” ทราบข้อมูลจากวิสาหกิจชุมชนผู้ปลูกกัญชาในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ให้ข้อมูลว่า ปัจจุบันมีกลุ่มทุนที่นำเอาเมล็ดกัญชาจากต่างประเทศเข้ามาปลูกในประเทศไทย รวมถึง มีการลักลอบนำเข้า “กัญชาที่ทุนชาวไทย”ไปลงปลูกไว้ในประเทศอื่นเข้ามาในประเทศ 

ทำให้ช่อดอกกัญชาที่มีวางขายใน “จุดจำหน่ายกัญชา”ส่วนใหญ่ จะเป็นสายพันธุ์ต่างประเทศ  สวนทางกับแนวทางที่ต้องการผลักดันการใช้ประโยชน์สายพันธุ์กัญชาไทย

จับตา “ร้านขายช่อดอก”

และจำเป็นต้องจับตาว่า “ร้านหรือจุดจำหน่ายกัญชา” ซึ่งข้อมูลเดือนเม.ย. 2567 ทั่วประเทศมี 7,747 จุด มากที่สุดอยู่ในพื้นที่กรุงเทพฯ 1,122 จุด นนทบุรี 1,114 จุด และภูเก็ตกว่า 700 ร้านนั้น หากมีแพทย์แผนปัจจุบัน หรือแพทย์แผนไทยอยู่ในจุดจำหน่ายจะสามารถ “จำหน่ายช่อดอกกัญชา”โดยเข้าข่ายเป็นการใช้ทางการแพทย์หรือสุขภาพหรือไม่

เพราะหากสามารถทำเช่นนั้นได้ ก็จะเป็นการอนุญาตให้ “จำหน่ายช่อดอกกัญชาที่เป็นยาเสพติดโดยมีบุคลากรทางการแพทย์ดูแล โดยไม่ผิดกฎหมายหรือไม่”

ขณะที่กฎหมายกลับห้ามขาดไม่ให้ “ประชาชนปลูกกัญชาใช้เอง”

เมื่อ “ช่อดอกกัญชา”เป็นยาเสพติด และนโยบายรัฐต้องการ “ห้ามไม่ให้ใช้เพื่อสันทนาการ” ก็ไม่ควร “เปิดช่องใดๆ” ให้ “จำหน่ายช่อดอกกัญชา”ในลักษณะรูปแบบที่สุ่มเสี่ยงจะถูกนำไปใช้เพื่อสันทนาการ

อย่างไรก็ตาม นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รมว.สาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ว่า การรับฟังความเห็นจะเปิดถึงวันที่ 25 มิ.ย.2567 เป็นสิทธิของทุกคน หลังจากนั้นคณะกรรมการควบคุมยาเสพติดให้โทษจะนำความเห็นจากทุกคนไปปรับแก้  ยังสามารถปรับแก้ได้