รู้ทัน'สัญญาณความร่วงโรย'เอาชนะแก่ก่อนวัย

"ความแก่ ความชรา" เป็นสิ่งที่ใครๆ ก็ไม่สามารถหลีกหนีได้ แต่เราสามารถชะลอความแก่ได้ เพราะความแก่ เป็นกระบวนการธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้ทุกคน แต่ในปัจจุบันเริ่มพบว่าคนอายุน้อยกลับมีสัญญาณความชราทั้งในด้านผิวพรรณและระบบของร่างกายเร็วเกินกว่าวัยที่ควรจะเป็น

นั่นเป็นเพราะสภาพแวดล้อม ตลอดจนการใช้ชีวิตที่เปลี่ยนไป หากใครที่กำลังเจอกับปัญหาดังกล่าว ลองมาทำความเข้าใจจากมุมของเวชศาสตร์การชะลอวัยเพิ่มขึ้นอีกนิด เพื่อให้รู้เท่าทันถึงปัจจัยที่ทำให้แก่ก่อนวัย จะได้เฝ้าระวังอย่างทันท่วงที

ความชรา (Aging) คืออะไร?

ถ้ามองในมุมมองทั่ว ๆ ไป ความชราคือช่วงอายุหนึ่งนับตั้งแต่เราเกิดมาบนโลกใบนี้ ซึ่งร่างกายของเราจะมีการเจริญเติบโตของเซลล์ต่าง ๆ แต่ในทางเวชศาสตร์ชะลอวัยแล้ว ความชรา คือ ความเสื่อมสภาพของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ซึ่งส่งผลทำให้ร่างกายเกิดความเจ็บป่วย และเสียชีวิตไปในที่สุด

จึงเห็นได้ว่า บางคนแม้ว่าอายุจะมากแล้ว แต่ยังดูเด็ก กระฉับกระเฉง และดูหนุ่มสาวมากกว่าคนที่อยู่ในวัยใกล้เคียงกัน หรือคนที่อายุน้อยกว่าก็ตาม นั่นเป็นเพราะว่าเซลล์ในร่างกายของคนคนนั้น ยังเป็นหนุ่มเป็นสาวกว่าอายุจริง และไม่เสื่อมโทรมมากเท่ากับคนอื่น ๆ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

‘นักกายภาพบำบัด’ อาชีพที่โลกสูงวัยต้องการ

“ครูตุ๋ม พนิดา” แก่ไม่เป็นภาระ เปลี่ยนทัศนคติ อย่ามองสูงวัยไร้ค่า

หน้าแก่ก่อนวัย เกิดจากอะไรกันแน่?

หน้าแก่ก่อนวัย ไม่ใช่ปัญหาแค่เรื่องความสวยความงาม แต่ยังส่งผลต่อสุขภาพร่างกายอีกด้วย ปัจจุบันมีงานวิจัยมากมายที่พยายามศึกษาหาสาเหตุที่ทำให้เราแก่หรือเซลล์เกิดการเสื่อมก่อนวัย โดยสามารถสรุปได้ดังต่อไปนี้

• อนุมูลอิสระ เป็นสารที่เกิดขึ้นจากการเผาผลาญอาหาร หายใจ ซึ่งเป็นกระบวนการปกติของร่างกาย และยังเกิดจากการรับเอามลพิษและสารพิษต่าง ๆ เข้ามาในร่างกาย ซึ่งหากมีมากเกินไปจนร่างกายขาดความสมดุล ก็ทำให้เจ็บป่วยได้
• ภาวะน้ำตาลสะสม การกินขนมหวานที่มีส่วนประกอบของแป้งและน้ำตาลมากเกินไป ทำให้ร่างกายเกิดปฏิกิริยากับโปรตีน เกิดการเปลี่ยนสภาพ ทำให้เซลล์ร่างกายทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ
• การอักเสบเรื้อรัง ทำให้หลอดเลือดอักเสบ และเส้นเลือดแข็งตัว ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดและหัวใจต่าง ๆ ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยเรื้อรัง
• ภาวะพร่องฮอร์โมน เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายจะหยุดหรือลดการผลิตฮอร์โมนบางชนิด และทำให้เซลล์เสื่อมสภาพลงได้

5 พฤติกรรมที่ทำให้แก่ก่อนวัย

แน่นอนว่าคงจะไม่มีใครอยากจะแก่ก่อนวัย ดังนั้นเราควรศึกษาปัจจัยที่ทำให้หน้าแก่ก่อนวัยว่าเกิดจากอะไร เพราะไม่ใช่แค่ทำให้ดูอ่อนเยาว์อยู่เสมอ แต่ยังช่วยให้เราสุขภาพแข็งแรง และมีอายุที่ยืนยาวอย่างมีคุณภาพอีกด้วย โดยพฤติกรรมที่ทำให้แก่ก่อนวัย มี 5 ข้อดังต่อไปนี้

1. ดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่

ลองเปรียบเทียบเพื่อนคนที่ดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่กับเพื่อนคนที่แทบจะไม่แตะสิ่งเหล่านี้เลย จะทำให้เห็นว่า แม้จะอายุเท่ากัน แต่ก็ดูวัยต่างกัน

ความร้ายกาจของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็คือ เมื่อเราดื่มเข้าไปแล้วจะเข้าไปขัดขวางการดูดซึมวิตามินและแร่ธาตุ ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ที่ช่วยลดการอักเสบและช่วยทำให้เซลล์ของเราไม่เสื่อมสภาพ ดังนั้น ยิ่งเราดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากขึ้นเท่าไร ก็ยิ่งทำให้ร่างกายของเราสะสมอนุมูลอิสระ ทำให้ผิวแห้งกร้าน และเหี่ยวย่นมากขึ้นนั่นเอง

ส่วนในบุหรี่จะมีสารนิโคติน ที่ทำลายความยืดหยุ่นของผิว และยับยั้งการผลิตคอลลาเจน ทำให้ผิวดูแก่กว่าวัย

2. กินของหวานเยอะ

ใครที่เป็นสายหวาน ชอบกินขนมเค้ก คุกกี้ ชานมไข่มุก ให้ระวังเอาไว้ให้ดี เพราะการกินน้ำตาลไม่ขัดสีในปริมาณมาก ๆ ก็ส่งผลให้เซลล์เสื่อมสภาพ และทำให้หน้าแก่ก่อนวัยได้เช่นเดียวกัน

สาเหตุที่เป็นเช่นนี้ เพราะน้ำตาลจะเข้าไปลดปริมาณของ Growth Hormone ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยให้เซลล์แข็งแรงและคงความอ่อนเยาว์ และยังเข้าไปเปลี่ยนโครงสร้างของคอลลาเจน ทำให้อีลาสตินน้อยลง ผิวจึงขาดความเต่งตึงและยืดหยุ่น ดูแก่กว่าวัย

3. ดื่มน้ำไม่เพียงพอ

“น้ำ” เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของร่างกาย เราควรจะดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน อย่างน้อยวันละ 8 แก้ว หรือประมาณ 2 ลิตรต่อวัน

การดื่มน้ำไม่เพียงพอในแต่ละวัน ไม่ได้เพียงแค่ทำให้เราคอแห้ง กระหายน้ำเท่านั้น แต่ยังทำให้ผิวขาดความชุ่มชื้น หัวใจเต้นเร็ว ปวดศีรษะ ระบบขับถ่ายทำงานผิดปกติ ที่สำคัญคือ การดื่มน้ำน้อยทำให้ร่างกายไม่สามารถขับของเสียได้ ทำให้ร่างกายหมองคล้ำ และเซลล์เสื่อมสภาพ เกิดปัญหาผิวต่าง ๆ ตามมาอีกด้วย

4. ไม่ทาครีมกันแดด

ในแสงแดดมีรังสี UVA และ UVB ตัวการที่ทำลายความชุ่มชื้นและเซลล์ผิว ทำให้ผิวคล้ำเสีย แห้งกร้าน และดูหมองคล้ำ และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งผิวหนังอีก เป็นสาเหตุที่ทำให้แก่ก่อนวัยอีกด้วย

ด้วยเหตุนี้ ทุกครั้งหลังจากทาครีมบำรุงผิวแล้ว เราควรจะทาครีมกันแดดที่มี SPF สูง ๆ ทุกครั้ง เพื่อปกป้องผิวจากแสงแดด และควรทาซ้ำ หากว่าต้องออกแดดอย่างต่อเนื่อง

5. นอนน้อย

รู้หรือไม่ว่า การอดนอนบ่อย ๆ ทำให้หน้าแก่ก่อนวัยได้ เพราะในช่วงที่เรานอนหลับพักผ่อน ร่างกายของเราจะทำการซ่อมแซมและฟื้นฟูเซลล์ที่โดนทำร้ายให้กลับมามีสุขภาพดีอีกครั้งหนึ่ง

การอดนอนมีผลเสียหลายประการ อันดับแรกคือ ร่างกายจะกระตุ้นให้เกิดฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) มากขึ้น ทำให้ไปยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่ช่วยยับยั้งการหดสั้นของเทโลเมียร์ (Telomere) ซึ่งเป็นปลายของสายดีเอ็นเอ ทำหน้าที่ช่วยปกป้องสายดีเอ็นเอไม่ให้ถูกทำลายมากไปก่อนเวลาอันควร นอกจากนี้ร่างกายจะเกิดการสร้างอนุมูลอิสระมากยิ่งขึ้น รวมถึงการที่ไม่ผลิตฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin) ซึ่งช่วยซ่อมแซมดีเอ็นเอในร่างกาย

ผิวแบบไหน? สัญญาณเตือนของ "ความแก่"

อายุเป็นเพียงตัวเลขก็จริง แต่สังขารที่เสื่อมลงเรื่อย ๆ ก็เป็นเรื่องที่ปฏิเสธไม่ได้ แต่แล้วสัญญาณอะไรล่ะที่จะบอกได้ว่าเราเริ่มแก่แล้ว หรือเริ่มเข้าสู่ วัยสูงอายุ นอกจากจะเช็กอายุกันจากเพลงที่เคยฟัง เรามาดูสัญญาณเตือนก่อนดีกว่าว่า สัญญาณแบบไหนบน ผิว ที่ฟ้องว่าเราใกล้จะแก่แล้ว จะได้รีบใส่ใจดูแลกันโดยด่วน ก่อนที่มันจะร่วงโรยไปมากกว่านี้

สัญญาณเตือนของ “ผิว” ที่เริ่มแก่

• ตีนกา ขึ้นริ้วรอย : ตีนกาอาจจะเกิดจากหลากหลายปัจจัย เช่น ความเครียด มลภาวะต่างๆ รวมทั้งการลดลงของคอลลาเจนใต้ผิวหนังของเรา เมื่อเราอายุมากขึ้นร่างกายจะสามารถผลิตคอลลาเจนได้น้อยลง
• ผิวขึ้นกระ : กระ เกิดจากการที่เม็ดสีเมลานิน ทำงานผิดปกติจนทำให้บริเวณนั้นๆ มีสีเข้มขึ้น และสามารถมีขนาดใหญ่ขึ้น คล้ำขึ้นเมื่อโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ เรียกได้ว่ายิ่งแก่ยิ่งเห็นชัดขึ้น
• แผลเป็นไม่จางลง : แผลเป็น คือร่องรอยที่เหลืออยู่จากการหายของบาดแผล แผลเป็นจะหายช้าหรือหายเร็วขึ้นอยู่กับขนาดของบาดแผล  และขึ้นอยู่กับอายุของเราด้วย ยิ่งเราอายุมาก ระบบการฟื้นฟูและซ่อมแซมของผิวเราก็จะยิ่งถดถอยลง
• สีผิวหมองคล้ำ : สีผิวไม่สม่ำเสมอดูไม่สดใส อาจจะเป็นตัวบ่งบอกถึงสภาวะการทำงานของตับที่ผิดปกติ ส่งผลให้การขับของเสียในร่างกายไม่ดีเหมือนเดิมและเป็นสัญญาณของความเสื่อมสภาพในร่างกายได้อีกทาง
• คอเริ่มเหี่ยวย่น :   เนื่องจากผิวหนังบริเวณคอมีความบอบบาง ถ้าหากผิวหนังบริเวณนี้ขาดความชุ่มชื้น และมีกระบวนการผลิตคอลลาเจนช้าลง  อาจทำให้เกิดริ้วรอย หย่อนคล้อย คอเหี่ยวย่นเป็นชั้นๆ
• มือเหี่ยวแห้ง : ผิวหนังตรงส่วนมือเป็นสิ่งที่สะท้อนถึงอายุและความร่วงโรยของผิวเราได้ดีที่สุด เพราะเป็นอวัยวะที่ต้องสัมผัสบ่อยที่สุด ดังนั้นรีบใส่ใจดูแลรักษา หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสกับมลภาวะ หรือกิจกรรมที่อาจจะทำร้ายมือของเราได้

ดูแลตัวเองอย่างไร? ให้ผิวไม่แก่ก่อนวัย

• พักผ่อนให้เพียงพอวันละ 8 ชั่วโมง และเป็นเวลา เพื่อให้ร่างกายได้ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ผิวสดใส ไม่โทรม ตาไม่คล้ำเป็นแพนด้า
• หมั่นทาครีมกันแดด เพื่อปกป้องผิวจากรังสี UV ไม่ให้ผิวมีริ้วรอยเหี่ยวย่นและแก่ก่อนวัย
• ดื่มน้ำ 8 แก้วต่อวัน เพื่อให้ผิวเต่งตึง สดใส แต่ถ้าใครอยากเพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระ สามารถบีบมะนาวลงไป เพื่อช่วยชะลอวัยให้ผิว ลดริ้วรอยได้
• ดูแลผิวรอบดวงตา ริ้วรอย รอยบวม รอยคล้ำรอบดวงตา มักเกิดขึ้นได้ง่าย เมื่อคุณอายุมากขึ้น นอกจากการทาอายครีมแล้ว สามารถใช้ช้อนแช่เย็นประคบตาเช้าเย็น จะช่วยให้อาการบวมรอบดวงตาดีขึ้นได้
• ออกกำลังกายใบหน้าง่ายๆ ด้วยการขยับปากเป็นคำว่า A, E, I, O, U ซึ่งถือเป็นการออกกำลังกายกล้ามเนื้อ ช่วยยกกระชับใบหน้า ทำให้รูปหน้าเรียวสวยขึ้น
• นวดยกกระชับใบหน้า โดยการนวดเป็นวงกลมตั้งแต่ปลายคางจนถึงขมับ ช่วยลดการบวมน้ำ และกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตให้ดีขึ้น ทำอย่างสม่ำเสมอเป็นประจำทุกวัน จะช่วยให้หน้าเรียว ดูอ่อนวัยลง
• ยกกระชับหน้าโดยการทำโยคะใบหน้า ช่วยให้หน้าเรียวขึ้น และช่วยชะลอริ้วรอยก่อนวัยให้หน้าดูเด็กลง

อ้างอิง: BDMS Wellness Clinic  ,โรงพยาบาลราชสีมา