‘แซง เตมิยง’ เมือง ‘มรดกโลก’ แห่ง ‘ไวน์บอร์กโดซ์’
หนึ่งในเขตผลิตไวน์ที่เก่าแก่ที่สุดของฝรั่งเศส ที่ผลิต ‘ไวน์บอร์กโดซ์’ คือเขต ‘แซง เตมิยง’ เป็นหมู่บ้านยุคกลางที่เริ่มทำไวน์มาตั้งแต่ยุคโรมัน ราวคริสต์ศตวรรษที่ 2 เมื่อปี 1999 ยูเนสโก ได้ขึ้นทะเบียนให้เป็น ‘มรดกโลก’
แต่ตามเอกสารที่ปรากฏระบุว่าชาวบ้านเริ่มทำไวน์ในช่วงปี ค.ศ.1884 ได้รับเอโอซี (AOC) ในปี 1936 จนกระทั่งปี 1999 องค์การยูเนสโก ได้ขึ้นทะเบียนตำบล แซง เตมิยง และไร่องุ่นรอบๆ เป็น มรดกโลก โดยมีไฮไลต์อยู่ที่โบสถ์สไตล์โรมัน (The Monolithic Church of Saint-Émilion) ซึ่งสร้างมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 11
แซง เตมิยง / แซง เตมีลียง (Saint Emilion / St. Emilion) ห่างจากบอร์กโดซ์ราว 35 กิโลเมตร อยู่ติดกับ ปอเมอฮรอล (Pomerol) ตำบลเล็กๆ แต่ทำไวน์ได้ยอดเยี่ยม มีไวน์ที่ราคาแพงอยู่ในระดับหัวแถวของโลกอย่าง ชาโต เปตรุส (Chateau Petrus)
แซง เตมิยง มีฐานะเป็นสหเทศบาล อยู่ในสังกัดแคว้นนูแวลากีแตน (Nouvelle Aquitaine) จังหวัดฌีฮรองด์ (Gironde) เขต/อำเภอลีบูร์น
เรื่องระบบหรือเขตทางการปกครองของฝรั่งเศสกับเขตการผลิตไวน์นั้นบางทีก็ก้ำกึ่งกัน บางทีก็เอามารวมกันไม่ได้ เอาเป็นภาพรวมว่าเป็นหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด เมือง เพราะเขตเล็ก - ใหญ่ มีผลต่อไวน์ในบางอย่าง ฉะนั้นอย่าไปคิดมาก ถ้าคิดมากจะกลายเป็นการเรียนภูมิศาสตร์ซึ่งน่าเบื่อ สู้เรื่องไวน์ไม่ได้
จุดเด่นนอกจากไวน์แล้ว มีโบสถ์ The Monolithic Church of Saint-Émilion ตั้งอยู่บนเนินเขา สามารถเดินตามถนนเล็กๆ ขึ้นไปได้จนถึงตัวโบสถ์ สองข้างทางมีร้านขายไวน์รวมถึงอุปกรณ์เกี่ยวกับไวน์นานาชนิด ร้านอาหาร เสื้อผ้า ของที่ระลึก โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับไวน์มากมาย
ใครที่คิดจะไปเที่ยวชม และชิมไวน์บนดินแดนผลิตไวน์ มรดกโลก นอนในเมืองบอร์กโดซ์แล้วสอบถามจากโรงแรมที่พัก ซึ่งบางแห่งจะมีเอเยนต์หรือบริษัทพาไป แต่ก็ต้องทำใจเพราะไปแบบนี้คงไม่ได้ชม และชิมชาโตดังๆ เนื่องจากพวกนี้บางแห่งไม่รับทัวร์ บางแห่งต้องนัดล่วงหน้า
ผมไป แซง เตมิยง มา 12 ครั้ง ล่าสุดคือ เดือนกรกฎาคม 2567 ทุกครั้งก็มาที่โบสถ์นี้ เพราะเพื่อนร่วมทริปบางคนไม่เคยไป จนมีคนเปรียบเทียบว่าไปโบสถ์เป็นการคารวะเจ้าที่เสียก่อน บางทริปผมก็ขึ้นไปไม่ถึงด้านบน แต่แวะคุย และชิมไวน์กับคนขายไวน์ตามไวน์ช็อปซึ่งรู้จักกัน ไปล่าสุดที่รู้จักมีเหลืออยู่แค่ 2 คน สอบถามดูบางคนออกไปทำที่อื่น บางคนเกษียณ ที่น่าเศร้าคือ บางคนเสียชีวิตจากโควิด
แซง เตมิยง ตั้งอยู่ริมฝั่งขวาของแม่น้ำฌีฮรองด์ จึงเรียกว่าเป็นไวน์ฝั่งขวา (Right Bank) ซึ่งฝั่งนี้ใช้องุ่นแมร์โลต์ (Merlot) เป็นหลัก ตามด้วยกาแบร์เนต์ ฟรอง (Cabernet Franc) เป็นผู้ช่วยพระเอก โดยมีกาแบร์เนต์ โซวีญยอง (Cabernet Sauvignon) เป็นตัวประกอบ
พอข้ามแม่น้ำกลับกัน “ฝั่งซ้าย” (Left Bank) ใช้องุ่นกาแบร์เนต์ โซวีญยอง เป็นหลัก แมร์โลต์กลายเป็นพระรอง เรียกว่าเมื่อมาฝั่งขวา กาแบร์เนต์ โซวีญยอง เป็นราชาองุ่นแดง อย่าเสียงดัง
นั่นเป็นเรื่องของดินฟ้าอากาศหรือแตร์ฮรัวร์ แต่เหนือสิ่งอื่นใด แซง เตมิยง มีการจัดเกรดไวน์ของตัวเอง เรียกว่า Saint Emilion Classification จัดครั้งแรกในปี 1955 และมีการปรับเกรดทุกๆ 10 ปี ไม่นำไปรวมกับ Bordeaux Classification 1855 ซึ่งไม่มีการปรับใหม่เลย (ยกเว้นปี 1973 ที่ชาโต มูตง ร็อธชิลด์ ได้เลื่อนชั้น) นอกจากนั้นยังต้องผ่านการตรวจสอบโดยฌูฮราด (Jurade) หรือคณะกรรมการตรวจคุณภาพองุ่นที่มีการแต่งตั้งมาตั้งแต่ปี 1199
บัญชี Saint Emilion Classification แบ่งไวน์เป็น 3 ระดับจากสูงไปหาต่ำ คือ แซง เตมิยง เปรอะมิเยร์ กรองด์ ครูส์ คลาสเซ (Saint Emilion Premiér Grand Crus Classé) แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ A และ B รองลงไปเป็นแซง เตมิยง กรองด์ ครูส์ คลาสเซ (Saint Emilion Grand Crus Classé) และสุดท้ายแซง เตมิยง กรองด์ ครูส์ (Saint Emilion Grand Cru)
ร้านนี้มีไวน์แซง เตมิยง เยอะ
บัญชี Saint Emilion Classification 2012 บันทึกไว้ว่าเป็นครั้งแรกในรอบ 50 ปีที่ Premiér Grand Crus Classés กลุ่ม A มี 4 ชาโต ที่ผ่านมา 2 ชาโตยึดพื้นที่มาโดยตลอดคือ ชาโต เชอวาล บลอง (Chateau Cheval Blanc) และชาโต โอโซน (Chateau Ausone) ส่วน 2 น้องใหม่ขึ้นมา ชาโต ปาวี (Chateau Pavie) และชาโต อังเฌลุส (Chateau Angelus)
ร้านนี้ขายอุปกรณ์เกี่ยวกับไวน์
ขณะที่บัญชีที่ใช้ในปัจจุบันคือ Saint Emilion Classification 2022 ก็บันทึกไว้ว่า Premiér Grand Cru Classé กลุ่ม A มีเพียง 2 ชาโต เหมือนยุคแรกที่มีการจัดเกรด ที่สำคัญยังมีความไม่โปร่งใสเกิดขึ้นเหมือน 2-3 ที่ผ่านมา จนทำให้ 3 ชาโต ขอถอนตัวไม่ขอร่วมปรับเกรดด้วยทั้งที่สมัครใจ และละอายใจ (Chateau Cheval Blanc, Chateau Ausone, Chateau Angelus) ส่วนน้องใหม่ที่ขึ้นมากลุ่ม A ร่วมกับชาโต ปาวีคือ ชาโต ฟีแฌก (Château Figeac)
โบสถ์สัญลักษณ์ของเมือง
สำหรับบัญชี Saint Emilion Classification 2022 ทั้ง 3 ระดับแบ่งเป็น St.-Emilion Premiér Grand Cru Classé A 2 ชาโต กรุ๊ป B 12 ชาโต ขณะที่ Saint Emilion Grand Cru Classé 71 ชาโต สุดท้าย Saint Emilion Grand Cru มีมากมาย ระลุ้นกันอีกทีในบัญชีปี 2032 ลุ้นทั้งว่าชาโตใดจะได้ขยับชั้นขึ้นมาสูงๆ และจะมีใครมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์จนทำให้มีการถอนตัวอีกหรือไม่ ? และอย่างไร ?
ต้นองุ่นก็มีขาย
เมื่อมา แซง เตมิยง แล้วไม่ได้ชิมไวน์ แสดงว่ายังไม่ถึงจริงๆ จึงขอแนะนำไวน์ระดับ “แซง เตมิยง กรองด์ ครู คลาสเซ” และ “แซงเตมิยง กรองด์ ครู” ให้ดูคำว่า “คลาสเซ” ถ้ามี “คลาสเซ” ชั้นจะสูงกว่า ราคาสูงกว่า ส่วนจะดีกว่าหรือไม่ ปาก และลิ้นของท่านจะเป็นผู้ตัดสิน ไวน์พวกนี้ราคาสามารถจับต้องได้ เป็นราคาภาษีใหม่ที่เพิ่งลดลงเมื่อปีที่แล้ว
ชาโต ลา กาฟเลอลิเยร์ 2018
ชาโต ลา กาฟเลอลิเยร์ แซง เตมิยง เปรอะมิเยร์ กรองด์ ครู คลาสเซ 2018 (Château La Gaffelière, St-Emilion 1er Grand Cru Classe 2018) เป็นชาโตเก่าแก่กำเนิดก่อนศตวรรษที่ 17 เป็น 1 ใน 12 เปรอะมิเยร์ กรองด์ ครู คลาสเซ กลุ่ม บี (Premiers Grand Cru Classé B) ตามบัญชีแซง เตมิยง 2012 แต่ไม่ขอร่วมในการจัดบัญชี 2022 แน่นอนไม่มีชื่ออยู่ในบัญชีปี 2022 แต่ด้วยคุณภาพเขาไม่ง้อสถานะในบัญชี
วินเทจ 2018 นี้ทำจากแมร์โลต์ 58% กาแบร์เนต์ ฟรอง 42% สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้ พลัม แบล็กเบอร์รี แบล็กเชอร์รี บลูเบอร์รี ราสพ์เบอร์รี มิเนอรัล ดอกไวโอเลต ทรัฟเฟิล ช็อกโกแลต เอสเพรสโซ สไปซีเฮิร์บ ชะเอมเทศ จันทน์เทศ เปปเปอร์ ซีดาร์ ใบยาสูบ แอสิดสดชื่น แทนนินหนักแน่นแต่เริ่มนุ่ม จบยาวด้วยผลไม้สุก มิเนอรัล สไปซีเฮิร์บ สามารถดื่มได้ในตอนนี้ แต่อีก 3-4 ข้างหน้าจะพีคกว่านี้......19.5/20 คะแนน
ชาโต ปาวี มัคแกง 2018
ชาโต ปาวี มัคแกง แซงเตมิยง เปรอะมิเยร์ กรองด์ ครู คลาสเซ 2018 (Chateau Pavie Macquin St-Emilion Premier Grand Cru Classé 2018) : เป็น 1 ใน 12 แซงเตมิยง เปรอะมิเยร์ กรองด์ ครู คลาสเซ กลุ่ม บี ตามบัญชี 2022 และไม่เกี่ยวข้องกับชาโต ปาวี (Chateau Pavie) ที่อยู่ในกลุ่ม เอ แต่อย่างใด
วินเทจ 2018 เบลนด์จากองุ่นอายุประมาณ 40 ปี ประกอบด้วยแมร์โลต์ 78% กาแบร์เนต์ ฟรอง 20% กาแบร์เนต์ โซวีญยอง 2% บ่มโอ๊คใหม่ 70%
สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุก พลัม แบล็กเบอร์รี แบล็กเคอร์แรนท์ ดอกไวโอเลต เอิร์ธตี้ แบล็กช็อกโกแลต เอสเพรสโซ ใบยาสูบ ซีดาร์ ทรัฟเฟิล สไปซีเฮิร์บ อบเชย กานพลู สโมคกี้โอ๊ค วานิลลา ฟูลบอดี้ แอสิดสดชื่น แทนนินแน่น และนุ่ม จบยาวด้วยผลไม้ มิเนอรัล สไปซี วานิลลา เป็นไวน์กลุ่ม บี ที่ควรชิมสักครั้ง เพราะถ้าถูกเลื่อนชั้นขึ้นกลุ่ม เอ ราคาจะสูงขึ้นกว่านี้เป็นเท่าตัว......19.5 / 20 คะแนน
ชาโต เดอ เปรสซัค 2017
ชาโต เดอ เปรสซัค แซง เตมิยง กรองด์ ครู คลาสเซ 2017 (Château de Pressac Saint-Emilion Grand Cru Classé 2017) : เป็นไวน์ที่ได้รับการปรับขึ้นชั้นมาตามบัญชีแซง เตมิยอง กรองด์ ครู คลาสเซ ปี 2012 ปัจจุบันก็ยังอยู่ในชั้นเดิม และเป็น 1 ใน 71 ของบัญชีปี 2022
ปัจจุบัน Château de Pressac เป็นชาโตเดียวใน Saint-Émilion Grand Cru Classé ที่ปลูกองุ่น 6 พันธุ์ คือ Merlot, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Carménère, Noir de Pressac (Malbec) และ Petit Verdot
วินเทจ 2017 นี้ทำจากแมร์โลต์ 71% กาแบร์เนต์ ฟรอง 16% กาแบร์เนต์ โซวีญยอง 9% การ์เมแนร์ (Carménère) 2% และมาลเบค (Malbec) 2%
สีแดงทับทิม สดใส หอมกลิ่นผลไม้ พลัม แบล็กเบอร์รี ราสพ์เบอร์รี แบล็กเคอร์แรนท์ แบล็กเชอร์รี ดอกไวโอเลต มิเนอรัล คาราเมล วานิลลา ช็อกโกแลต ครีมมี สไปซี เฮิร์บ จันทน์เทศ โป๊ยกั้ก ซีดาร์ สโมคกี้ โอ๊คหอมกรุ่น แอสิดสดชื่น แทนนินนุ่มเนียน จบยาวด้วยผลไม้ มิเนอรัล สไปซีเฮิร์บ วานิลลา สามารถดื่มได้ในเวลานี้.....19/20 คะแนน
ชาโต ดูเกย์ 2019
ชาโต ดูเกย์ แซงเตมิยง กรองด์ ครู 2019 (Château Daugay St-Émilion Grand Cru 2019) : เป็นไวน์ในสาแหรกตระกูลบัวอาร์ด (Boüard Family) เจ้าของชาโต อังเฌลุส (Chateau Angelus) อดีต 1 ใน 4 แซงเตมิยง กรองด์ ครู คลาสเซ กลุ่ม เอ ที่โด่งดัง
วินเทจ 2019 เป็นวินเทจที่ดีมาก เบลนด์จากองุ่นอายุกว่า 40 ปี ประกอบด้วยแมร์โลต์ 77% และกาแบร์เนต์ โซวีญยอง 23% โดยไวน์ 25% บ่มในโอ๊คใหม่ อีก 25% บ่มในโอ๊คที่ใช้งานมา 1 ปี อีก 25% บ่มในถังโอ๊คขนาดใหญ่ และอีก 25% บ่มในถังสแตนเลส
สีแดงเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุก แบล็กเบอร์รี พลัม มัลเบอร์รี แบล็กเชอร์รี ดอกไม้แห้งๆ ช็อกโกแลต มิเนอรัล สไปซี แบล็กเปปเปอร์ กานพลู ใบยาสูบ วานิลลา การบูร โอ๊คหอมกรุ่น แอสิดสดชื่น แทนนินแน่น และเริ่มนุ่ม จบยาวด้วยผลไม้สุก มิเนอรัล สไปซีเฮิร์บ สามารดื่มได้ในเวลานี้ เป็นแซง เตมิยง กรองด์ ครู ที่น่าสนใจ....19/20 คะแนน
ชาโต ฌาร์ค บลอง 2018
ชาโต ฌาร์ค บลอง แซงเตมิยง กรองด์ ครู 2018 (Chateau Jacques Blanc St.-Emilion Grand Cru 2018) หนึ่งในชาโตเก่าแก่ในตำบลแซง เตมิยอง และเป็นหนึ่งในแซง เตมิยง กรองด์ ครูที่คุณภาพเกินราคา และวินเทจ 2018 นี้เป็นวินเทจดี ได้รางวัลมาเพียบ ดูที่ข้างขวด
วินเทจ 2018 ทำจากแมร์โลต์ 85% กาแบร์เนต์ โซวีญยอง 15% องุ่นอายุประมาณ 40 ปี หมักในถังสแตนเลส แล้วบ่ม 12 เดือน โดย 70% บ่มในถังโอ๊ค ส่วนอีก 30% บ่มในถังสแตนเลส
สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้ แบล็กเบอร์รี แบล็กเคอร์แรนท์ แบล็กเชอร์รี พลัม บลูเบอร์รี พรุน ดอกไม้แห้ง ๆ มิเนอรัล แบล็กช็อกโกแลต สไปซีเฮิร์บ แบล็กเปปเปอร์ จันทน์เทศ หนังสัตว์ ยาสูบ ใบชา วานิลลา ควันไฟ แอสิดสดชื่น แทนนินหนักแต่นุ่มเนียน จบยาวด้วยผลไม้ เฮิร์บ วานิลลา และโอ๊คกรุ่น ๆ สามารถดื่มได้ในเวลานี้
เป็นแซงเตมิยง กรองด์ ครู ธรรมดาที่ไม่ธรรมดา .....19/20 คะแนน
แซง เตมิยง เป็นตำบลเล็กๆ แต่ยิ่งใหญ่ด้วยวิถีแห่งวัฒนธรรม และเป็นเมือง มรดกโลก แห่งการทำไวน์
พิสูจน์อักษร....สุรีย์ ศิลาวงษ์
