รักดีๆ ใน “วัยรุ่น” ผู้ปกครองต้องเข้าใจ

ความรักของ วัยรุ่น ผู้ปกครองต้องเข้าใจ และ ความรักที่ดี ต้องเป็นรักที่ปลอดภัย อาจารย์แพทย์หญิง ปุณย์จารี วิริยโกศล

อาจารย์ประจำภาควิชา จิตเวชศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พูดคุยแลกเปลี่ยน บนเวที Youth Stage

ในงาน Sustainability Expo 2022 (SX 2022) จัดขึ้นระหว่างวันที่ 24 กันยายน – 2 ตุลาคม 2565  เวลา 10:00 - 21:00 น. ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ สำนักงานอุทยานการเรียนรู้ 

และสัมผัสเทรนด์นวัตกรรม เทคโนโลโลยีที่เกี่ยวข้องกับความยั่งยืนในทุกมิติ ผ่านนิทรรศการ เวทีสัมมนา/เสวนา ตลอดจนหลากหลายกิจกรรม

ตั้งแต่เด็ก เยาวชน ชุมชน สังคม และองค์กรธุรกิจ  ในงานนี้มีกลุ่มเป้าหมายที่หลากหลาย ทั้งบุคคลทั่วไป นักธุรกิจ ฯลฯรวมทั้งเด็ก

เยาวชน และนักเรียนนักศึกษา บนเวที Youth Stage วันนี้พูดคุยกันในหัวข้อ รักดีๆ ในวัยรุ่น

อาจารย์แพทย์หญิง ปุณย์จารี วิริยโกศล กล่าวว่าทุกคนเกิดมาถูกระบุตีตราไว้แล้วว่าเป็นเพศไหน  ส่วนเติบโตขึ้นมาแล้ว

พวกเขาจะมีความพึงพอใจในเพศนั้นหรือไม่  จะมีความรักกับเพศเดียวกัน หรือเพศตรงข้าม หรือบางคนรักใครก็ได้เพศไหนก็ได้

รักในฐานะที่เขาเป็นมนุษย์คนหนึ่ง  ไม่ใช่เรื่องแปลกอีกต่อไป

“พ่อแม่บางคนอาจจะสงสัยว่า ถ้าเราเลี้ยงลูกแบบนี้เขาจะเป็นกระเทยหรือเปล่า จะรักเพศเดียวกันหรือเปล่า จะบอกว่าเรื่องของเพศ

ร่างกาย จิตใจภายใน การแสดงออกภายนอก อะไรต่างๆนั้น ไม่เกี่ยวกับการเลี้ยงดู แต่ประสบการณ์ในวัยเด็กก็อาจจะมีส่วนในการส่งผลก็ได้เหมือนกัน”

อาจารย์แพทย์หญิง ปุณย์จารี วิริยโกศล กล่าวถึง ความรักประกอบไปด้วยหลายๆอย่าง  ใน ทฤษฎีความผูกพัน : Attachment Theories

เช่น เริ่มมีความรู้สึกดีๆ อยากจะมีอนาคตร่วมกับอีกฝ่าย ทุกอย่างจะมาจากประสบการณ์ในวัยเด็กของคนๆนั้น เช่นได้เห็นพ่อแม่รักกันอย่างไร

อาจารย์แพทย์หญิง ปุณย์จารี วิริยโกศล

ทฤษฏีนี้แบ่งออกมาเป็น 4 แบบด้วยกันก็คือ Secure บ้านคือเซฟโซน ครอบครัวอบอุ่น คุณพ่อคุณแม่ไม่มีปัญหา ทำให้เขารู้สึกมั่นคงในความรัก  

Ambivalent/Anxious รักกล้าๆกลัวๆ  กลัวว่าทำไปแล้วพ่อแม่จะว่าเราไหม มีความคิดว่าทำอย่างไรจึงจะดี ก็ต้องทำตามที่คุณพ่อคุณแม่บอก ก็จะเรียนรู้ความรักแบบทำยังไงก็ได้ให้อีกฝ่ายพึงพอใจ หรืออาจคิดว่าตัวเองไม่ดีพอ

Avoidant รักฝ่ายเดียวเงียบๆ จะคล้ายๆกัน คือกล้าๆกลัวๆ ไม่รู้จะทำอย่างไร เช่นไปคุยกับแม่จะโดนว่าอะไรไหม พ่อจะโอเคไหม

เราจะเป็นคนผิดหรือเปล่าในสถานการณ์นี้ ทำให้เป็นคนที่แอบรักข้างเดียวอยู่ห่างๆ อย่างห่วงๆ ไม่ค่อยแสดงออกว่ารัก

Disorganized รักไม่มีระเบียบ เป็นรักที่มีความเปลี่ยนแปลงบ่อย 3 วันดี 4 วันร้าย สังเกตบางบ้าน วันไหนแม่อารมณ์ดี ก็จะดีสุดๆ

วันไหนอารมณ์ไม่ดีก็ด่า ทั้งๆที่ทำเหมือนๆเดิม ลองดูว่าประสบการณ์ในวัยเด็กของเรา กับครอบครัวคุณพ่อคุณแม่ เขาเลี้ยงดูเรามายังไง

“จะมีอีกเรื่องหนึ่งมาเกี่ยวข้องคือ สมอง วัยรุ่น อาจจะมีการพัฒนาของสมองไม่เต็มที่เท่าไหร่ โดยเฉพาะสมองส่วนหน้า

เป็นส่วนที่ควบคุมพฤติกรรมของเรา อารมณ์ของเราที่พลุ่งพล่าน สังเกต ตอนวัยรุ่นกับวัยเราตอนนี้อาจจะคนละคนกันเลย

ตอนนั้นทำแบบนั้นไปได้ยังไง  การตัดสินใจในเรื่องความรักในวัยรุ่น ไม่ใช่แค่เรื่องประสบการณ์ แต่เป็นเรื่องของสมองด้วยค่ะ”

จิตวิทยาอธิบายถึงเรื่องความรักไว้อย่างไรบ้าง ?

สงสัยไหมว่า ความรักของเรา กับความรักของเพื่อน ความรักของเรากับพ่อแม่ ต่างกันไหม? ความรักเหมือนกัน แต่ไม่เหมือนกัน

ความรัก ความสัมพันธ์ขึ้นอยู่กับปัจจัย ความสนิทสนม อีกส่วนคือความหลงใหลกันและกัน และความรับผิดชอบ สัญญาต่อกัน  

แล้วแต่ว่าแบบไหนจะมากจะน้อย หากมีทั้งหมดก็จะเป็นความรักที่สมบูรณ์แบบ

เคล็ดลับความรักลงตัว ต้องทำอย่างไร ?

คุณหมอนักจิตวิทยา กล่าวถึงเคล็ดลับความรักลงตัวอาทิเช่น ต้องมี ศรัทธาเสมอกัน หมายถึงรัก และชอบ ในสิ่งที่คล้ายๆกัน

คุยเรื่องเดียวกัน ภาษาเดียวกัน จะทำให้เปิดประตูถึงกันได้ง่าย พฤติวัตรเหมือนกัน มีชีวิตประจำวันคล้ายๆกัน จังหวะชีวิตคล้ายๆ กัน

บางคนทำงานกลางวัน แฟนทำงานกลางคืน ไม่มีเวลาเจอกันทำให้ความสัมพันธ์ยากขึ้น

ข้อแนะนำเกี่ยวกับความรัก และเพศสัมพันธ์ในวัยรุ่น

คุณพ่อคุณแม่หลายท่านอาจจะบอกว่า รู้แหละว่าลูกมีแฟน แต่เขาคงไม่มีเรื่องเพศสัมพันธ์กันหรอก เพราะยังเด็ก ต้องบอกกับคุณพ่อคุณแม่ว่า

บางทีเราอาจจะไม่รู้ เมื่อไหร่ที่เขาเริ่มมีความรัก ก็อยากจะให้แนะนำถึงเรื่องการมีเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย อย่างคนที่มีลูกชาย จะเล่าเรื่องถุงยางอนามัยอย่างไรดีนะ  ?

ถ้าคุณพ่อคุณแม่ไม่รู้จะบอกอย่างไร ให้น้องๆไปคุยกับบุคลากรทางการแพทย์ก็ได้นะคะ ถ้าหากไม่รู้ว่าจะซื้อถุงยางแบบไหน

ก็ลองซื้อมาแบบหลายๆขนาด เหมือนลองเสื้อผ้า ใส่แล้วกระชับหรือเปล่าจะวัดขนาดยังไง พูดแล้วเขินจังเลย เวลาวัดเราไม่ได้วัดความยาว

แต่วัดรอบวงตอนที่อวัยวะเพศแข็งตัวเต็มที่ แล้วหาร 2 ไม่ต้องเผื่อไซส์นะคะ เดี๋ยวหลุด สำหรับน้องผู้หญิง จะใช้ยาคุมแบบรับประทานก็ได้

มีหลายแบบ 21 เม็ด 28 เม็ด มีถุงยางอนามัยของผู้หญิงด้วยแต่ไม่ค่อยกระชับ หรือจะใช้ยาคุมฉุกเฉิน แต่ถ้าฉุกเฉินบ่อยๆ

แนะนำให้กินยาคุมต่อเนื่องดีกว่าจะได้ไม่พลาด  นอกจากนั้นยังมี “ยาเพร็บ” ที่ป้องกัน HIV สำหรับเรื่องยาเหล่านี้หากไม่แน่ใจว่าแบบไหนดี

แบบไหนเป็นอย่างไร ให้ปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ได้ไม่ต้องอาย จะปรึกษากับทางอาสาออนไลน์ได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องจะท้องหรือเปล่า ตรวจแล้วได้ 2 ขีดจางๆ เรื่องประจำเดือน  ฯลฯ

คุณพ่อคุณแม่ควรให้ความรู้เรื่องเพศ กับลูกสาวลูกชาย ตอนไหน?

ตอนที่เขามาบอกว่ามีความรัก คุณพ่อคุณแม่ไม่ห้าม ไม่กีดกัน เพราะความรักเป็นสิ่งที่ดี เป็นประสบการณ์ที่ดี

แต่ ความรักที่ดีต้องเป็นความรักที่ปลอดภัย ดังนั้นถ้าเราจะมีความรักซักครั้ง มีเพศสัมพันธ์สักครั้ง มันมีทั้งข้อดีและข้อเสี่ยงด้วย

เราต้องเตรียมพร้อมทั้งกายและใจ และความรู้ก็ต้องพร้อม เราจะทำให้ความรัก ความสัมพันธ์นี้มันดี และปลอดภัยด้วย

ถ้าหากคุณพ่อคุณแม่อยากสอน แต่ไม่รู้ว่าถึงเวลาหรือยัง ต้องดูก่อนว่าลูกสนใจอยากรู้หรือเปล่า หากเขาถามขึ้นมานั่นแหละคือจังหวะที่เราจะได้คุยกัน

อย่างเช่นบังเอิญดูละครในทีวีมีฉากดับไฟ จูบ ก็เป็นจังหวะที่เราจะอธิบาย หรือดูในข่าว ใน Tik Tok หรือไม่รู้จะคุยอะไรก็ลองถามว่า

เป็นยังไงบ้างชีวิตช่วงนี้ ถามกว้างมากๆ สร้างบรรยากาศ ให้รู้สึกอบอุ่นปลอดภัย แล้วค่อยๆถามในเรื่องของความรัก มีแฟนหรือยัง ?

โดยไม่ต้องใส่ใจมากว่าแฟนเป็นเพศอะไร หรือเป็นใคร ถ้าเขาอยากเล่าก็ให้เขาเล่ามาเอง เปิดโอกาสให้เขาเล่า คนนี้เป็นใคร

รู้จักกันได้อย่างไร ลูกจะเล่า จะบอก ก็ต้องมีจังหวะ และเขารู้สึกปลอดภัย

หากพลาดตั้งท้องจะทำอย่างไรดีคะ

ให้บอกกับผู้ใหญ่ที่เขาไว้ใจได้ ถ้าไว้ใจคุณพ่อคุณแม่ ดีเลยค่ะ หรือไม่ก็ติดต่อทางออนไลน์ หรือโทรไปปรึกษาก่อน

เพราะบางทีเราไม่รู้ว่าต้องทำยังไง เราจะทำอะไรได้บ้าง เราต้องถามคนที่รู้ ตอนนี้มีการทำแท้งถูกกฎหมาย ถ้าสงสัยไม่แน่ใจ

ให้รีบปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อนำตัวเองเข้าไปสู่การรักษา ดูแลอย่างถูกวิธี ต่อไปค่ะ