'ยูโร 2024' เกมนี้สนุกได้ ไม่ต้องพนัน!

ด้วยความห่วงใยคนรุ่นใหม่ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. ร่วมกับ มูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน มหาวิทยาลัยการกีฬา ครือข่ายเด็กรุ่นใหม่ไม่พนัน และภาคีเครือข่าย จึงได้จัดกิจกรรมเปิดเทศกาล ฟุตบอลยูโร 2024 "ดูฟุตบอล สนุกได้ ไม่ต้องพนัน" เพื่อสร้างความตระหนักถึงพิษภัย และหยุดวงจรการพนันด้วยการปลูกจิตสำนึกตั้งแต่เนิ่น ๆ 

เท่ได้ สนุกได้ไม่ต้องพนัน

ลีซอ - ธีรเทพ วิโนทัย อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทย กล่าวในช่วงเสวนาเรื่อง "นักกีฬา จิตวิทยา และการพนัน" ว่า เงินที่หามาได้จะต้องใช้อย่างมีความสุข ไม่ใช่สร้างปัญหาให้กับตัวเรา ส่วนตัวไม่เคยเสียเงินกับ พนันบอล เลย แต่ก็พบประสบการณ์กับคนรอบตัวหลายคน แม้แต่เพื่อนที่เป็นนักกีฬาด้วยกัน ซึ่งแรกเริ่มอาจอยากทดลองเล่น แต่ต่อมาต้องประสบปัญหาเรื่องหนี้สิน และบางรายอาจเสียเพื่อนฝูง สุดท้ายส่งผลกระทบต่อการลงสนาม เพราะต้องหยิบยืมเงินคนอื่นเมื่อขาดสภาพคล่อง 

"เราหาเงินมาได้ด้วยความเหนื่อยยาก มันควรต้องไปอยู่กับสิ่งที่เรามีความสุขโดยไม่ต้องเสี่ยง ส่วนตัวมองว่าการพนันมีผลเสีย ผมยังไม่เคยเห็นใครรวยเพราะการพนัน นักกีฬาส่วนใหญ่ที่ร่ำรวยก็เพราะจากการเล่นกีฬา เช่นเดียวกับนักธุรกิจเขาก็ร่ำรวยจากการทำงานหรือทำธุรกิจ"

ลีซอ ให้ข้อคิดว่า ฟุตบอลเป็นเกมกีฬาที่ยากจะคาดเดาได้ว่านัดนี้ใครจะชนะหรือแพ้ ฟุตบอลมีโอกาสแพ้ชนะเสมอ ขนาดตัวนักกีฬาก็ยังไม่สามารถคาดเดาเกมการแข่งขันได้เลย

"บางคนเล่นการพนันเพราะอยากหารายได้เสริม แต่การพนันมันไม่มีดี มีแต่เสีย ผมเห็นแต่นักพนันทั้งหลายเป็นหนี้สินกันหมด แนะว่าลองหารายได้ทางอื่นดีกว่า เช่นจากการสร้างตัวตน หาความสามารถเสริม ทำด้วยความตั้งใจ ความมั่นใจ ทำทุกอย่างด้วยความสามารถของตัวเอง"

ลีซอ ยังทิ้งท้ายด้วยว่า กีฬาบันเทิงอยู่แล้ว มีเรื่องคุยกันเองอยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องลุ้นเพิ่ม เก็บเงินใส่กระเป๋าไว้ แค่นี้ก็สนุกพอแล้ว

สื่อน้ำดี ไม่ชี้นำเล่นพนัน

กฤษณะ พยุง หรือที่หลายคนรู้จักในนาม "ตู่ พูห์มาร์ท" แห่ง GOAT TV เล่าประสบการณ์ส่วนตัวว่า ในอดีตตอนสมัยวัยรุ่นเคยมีประสบการณ์เล่น พนันบอล มาบ้าง แต่ปัจจุบันหย่าขาดจากการพนันบอลโดยสิ้นเชิงแล้ว

"ส่วนตัวเคยทดลองมาแล้ว ตอนนั้นเราไม่ได้มาถึงจุดนี้ เงินยังหายาก สิบห้าปีที่แล้วผมมีรายได้แค่ 7,000 - 8,000 บาท เคยลองเล่นจนหมดตัว ซึ่งที่บ้านก็ไม่ได้มีเงินมาก ผมก็ต้องทำงานแลกเงินมาใหม่ อาจไม่ถึงขั้นเป็นหนี้เป็นสิน แต่ก็ไม่มีเงินเหลือ จึงคิดได้ว่าควรห่างไกลจากการพนันบอล"

กฤษณะ กล่าวต่อไปว่า จากประสบการณ์ทำให้รู้ว่าโอกาสที่จะชนะพนันบอลนั้นเป็นไปได้น้อยมาก ลองจินตนาการภาพนี้ดู ยังไม่ต้องเล่นพนันฟุตบอลก็ได้ แค่ทายกับเพื่อนสิบคน เชื่อว่าอาจมีคนได้เงินแค่คนเดียว แต่เพื่อนอีกเก้าคนคือไม่ถูก

แน่นอนว่า ในฐานะสื่อออนไลน์ที่มีฐานแฟนหลักหมื่นหลักแสน ย่อมเป็นช่องทางให้ธุรกิจพนันบอลเข้าหาและเสนอผลประโยชน์ แม้จะมีรายได้ที่ล่อตาล่อใจ เขาก็เลือกที่จะไม่เน้นรับงานใบ้บอล วิเคราะห์บอลแม่น ทั้งไม่รับการสนับสนุนจากเว็บพนันบอลเหล่านั้น    

"ช่องเราจะเน้นเอนเตอร์เทนคนดู เน้นกลุ่มเพื่อความบันเทิง แต่เราจะไม่พาตัวเองไปอยู่จุดที่ต้องใบ้บอล วิเคราะห์บอล ยอมรับว่ามีสปอนเซอร์มา แต่อยู่ที่ว่าเราจะรับหรือเปล่า ยอมรับว่าก่อนจะมาดัง เราต้องเจอผ่านจุดที่มีมาถามว่า เอามั้ยสองหมื่น สามหมื่น แสนนึง เลยอยากฝากสื่อรุ่นน้อง ๆ ที่ทำช่อง เชื่อว่าถ้าเราอดทนผ่านจุดนี้ไปได้ เราจะสามารถยืดหยัดได้โดยไม่ต้องพึ่งสปอนเซอร์เหล่านี้ ผมอาจเป็นช่องเล็ก ๆ ยอดซับไม่ถึงแสน แต่การไม่ต้องรับเงินจากเว็บพนันเหล่านี้ มันทำให้เราสบายใจกว่า ผมปฏิเสธไปเยอะพอสมควร เพราะเราอยากใช้ชีวิตแบบเปิดหน้าเปิดตาได้"

เปิดกรณีศึกษา "นักกีฬาติดพนัน" เสียเอง

ธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน กล่าวว่า ผู้พนันมักจะเป็นคนรักกีฬา เช่น นักกีฬา ซึ่งพบว่า นักกีฬาอาชีพที่มีชื่อเสียงระดับโลกหลายรายได้เปิดเผยต่อสาธารณะว่าเป็นคนเสพติดการพนัน ข้อมูลจากหน่วยงานด้านการช่วยเหลือผู้ติดพนันในสหรัฐอเมริกา พบว่า นักกีฬามีโอกาสประสบปัญหาจากพนันสูงกว่าคนทั่วไปถึง 4 เท่า ในขณะที่สมาพันธ์นักฟุตบอลอาชีพของอังกฤษ พบว่า 6.1% ของนักฟุตบอลติดพนัน สอดคล้องกับรายงานของสมาคมกีฬาอุดมศึกษาของสหรัฐอเมริกา หรือ NCAA ว่า นักเรียนนักศึกษาในโรงเรียนและมหาวิทยาลัยกีฬาเป็นกลุ่มเปราะบางที่มีความเสี่ยงสูงจะเป็นผู้ประสบปัญหาพนัน โดยพบว่านักศึกษากีฬาส่วนใหญ่เล่นพนัน 60% พนันทายผลกีฬา 4% เล่นพนันทุกวัน 6% เสียเงินไปกับพนันมากกว่า 500 ดอลลาร์ในหนึ่งวัน และ 6% ติดพนัน ข้อมูลนี้สะท้อนว่า แม้แต่นักกีฬาระดับโลกที่ขึ้นชื่อด้านการมีวินัย ยังประสบปัญหาจากการพนัน  

ปรับมุมคิดใหม่ "ไม่มีใครชนะการพนันได้"

ผศ.ดร.ฉัตรชัย แสงสุขีลักษณ์ รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ ฝ่ายกิจการนักศึกษาและกิจการพิเศษ กล่าวว่า มหาวิทยาลัยกีฬาฯ มีทั้งหมด 17 วิทยาเขต ซึ่งทางมหาวิทยาลัยพยายามสร้างในการตระหนักรู้ถึงผลเสียของการพนันว่าเป็นสิ่งที่ไม่ดี

"ทุกคนรู้อยู่แล้วว่าไม่ดี แต่ทุกคนจะชนะใจตัวเองอย่างไร ดังนั้นเราต้องมีการสร้าง Mindset สร้างเป้าหมายในการพิชิตชัยชนะด้านการกีฬาให้กับเยาวชนให้ได้ ซึ่งคนใกล้ชิดมีส่วนสำคัญในการสอดส่อง เฝ้าระวัง แนะนำ และตักเตือนโดยการสื่อสารด้วยเข้าใจ ไม่หลุดไปสู่วงจรการพนัน"

ผศ.จ.ส.อ. อเนชา เพียรทอง ผู้อำนวยการกองกิจการนักเรียน นักศึกษาและกิจการพิเศษ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ กล่าวว่า มีโอกาสง่ายมากที่จะเสพติดการพนัน หากเราสร้างความคุ้นเคยด้วยการมองว่าพนันเป็นเรื่องปกติ แม้จะเริ่มจากการพนันเล่น ๆ เล็กๆ น้อย ๆ ก็สามารถพัฒนาไปสู่การติดพนันในอนาคตที่อาจน่ากลัวและสร้างความเสียหายมากกว่าได้

สำหรับแนวทางที่จะช่วยให้เยาวชนห่างไกลจากการพนันได้ก็คือ การสร้างระเบียบวินัยเพื่อไม่ให้เยาวชนในมหาวิทยาลัยกีฬาเข้าใกล้การพนัน 

"ระเบียบวินัยเป็นพื้นฐานการเล่นกีฬาอยู่แล้ว แทนที่จะดุด่าว่ากล่าว ควรเป็นการบอกแนะนำให้ข้อมูลเสริมเขาว่าไม่ดี แต่การจะบอกเขาว่าไม่ดี ต้องบอกได้ว่าไม่ดีอย่างไร เช่น ชี้ให้เห็นว่า เราไม่มีทางชนะเจ้ามือเขาได้หรอก เพราะเขามีเงื่อนไขกติกามากมายเพื่อหลอกล่อผู้เล่น" 

จับตาคนไทยเล่นพนันบอล "เยอะ" แค่ไหน

ก่องกาญจน์ ทักษ์หิรัญฤทธิ์ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสังคม สสส. เปิดเผยว่า จากการสำรวจสถานการณ์พนันของไทยในปี 2564 โดยศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบว่า คนไทยเล่นการ พนันบอล มากเป็นอันดับ 4 รองจากสลากกินแบ่งรัฐบาล หวยใต้ดิน และบาคาร่า โดยมีผู้เล่นประมาณ 3.8 ล้านคน เพิ่มจากปี 2562 กว่า 3 แสนคน และมีวงเงินหมุนเวียนในตลาดพนันในปี 2564 มากถึง 181,168 ล้านบาท มีมูลค่าสูงกว่าสลากกินแบ่งรัฐบาล และหวยใต้ดิน

"ประเด็นสำคัญคือ การพนันยิ่งเล่นยิ่งติดใจ เล่นได้ก็อยากเล่นอีก เล่นเสียก็อยากเอาคืน อันนี้คือวงจรการพนันที่องค์การอนามัยโลกชี้ว่าเป็นปัญหาของผู้ที่มีภาวะติดการพนัน เพราะเมื่อติดแล้วเลิกยาก ขาดความยับยั้งชั่งใจ อยากจะพนันตอลดเวลา ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าเล่นแล้วจะเกิดผลเสีย แต่ก็ไม่อาจฝืนตัวเองได้"

ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้เยาวชนไทยต้องเป็นเหยื่อการพนัน  สสส. และภาคีจึงเร่งสื่อสารสร้างการเรียนรู้ให้กับเยาวชนผ่านกิจกรรม EURO U-NO CHALLENGE "30 วันไม่พนันเลือกมันทางอื่น" โดยจะเดินสายกิจกรรมสร้างการตระหนักรู้และเท่าทันแก่เยาวชน นักศึกษาในกลุ่มมหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ 5 แห่ง ได้แก่ วิทยาเขตเชียงใหม่ วิทยาเขตศรีสะเกษ วิทยาเขตสุพรรณบุรี วิทยาเขตชลบุรี และวิทยาเขตตรัง

"เนื่องจากน้อง ๆ เยาวชนวัยรุ่นเข้าถึงการ พนันออนไลน์ ได้มากกว่ากลุ่มอื่น ทำให้ สสส. มองเห็นความสำคัญของการสร้างความรอบรู้เท่าทันให้กับเยาวชนนักกีฬาที่ไม่กลายเป็นนักกีฬาที่ติดพนันเสียเอง ถามว่าทำไมเราเลือกกีฬา เพราะเรามองว่านักกีฬาและสื่อเป็นไอดอลหรือผู้มีอิทธิพลต่อกลุ่มแฟนคลับเยาวชนรุ่นใหม่ที่ให้ความนิยมชมชอบ"