6 หน่วยงานปฎิรูปประเทศด้านสาธารณสุข สร้างคนไทยทุกคนสุขภาพดี

วันนี้ (4 ส.ค.2565) ที่โรมแรมเดอะ สุโกศล กรุงเทพ  คณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดศ.) กรุงเทพมหานคร (กทม.) และ สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ร่วมจัดการประชุมปรึกษาหารือ “ก้าวต่อไปของการปฎิรูปประเทศด้านสาธารณสุข Big Rock 1 : Health security”

• ปฎิรูปประเทศด้านสาธารณสุข Big Rock 1 : Health security”

ศ.คลินิกเกียรติคุณ นพ.อุดม  คชินทร ประธานคณะกรรมการปฎิรูปประเทศด้านสาธารณสุข กล่าวว่าความร่วมมือครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้หลายหน่วยงานร่วมกันหาแนวทางในการปฎิรูปด้านสาธารณสุข สุขภาพของประเทศ เพื่อสร้างความก้าวหน้าในการดำเนินงานให้เกิดขึ้นได้ในทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการจัดลำดับนโยบายและประเด็นสำคัญ

ความเชื่อมโยงของการปฏิรูปกับแผนงาน บทบาทของ WHO-CCS PHE Program และ EPI (Ending Pandemic through Innovation) ในการสนับสนุนการขับเคลื่อนประเด็นปฏิรูปที่สำคัญอย่างต่อเนื่องในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ และทำให้เกิดเป็นรูปธรรมอย่างยั่งยืน

 ทั้งนี้ การจัดประชุมปรึกษาหารือฯ ในครั้งนี้ ยังคงกำหนดประเด็นสำคัญ 3 ประเด็น ได้แก่ 1. การปฏิรูปและสร้างความเข้มแข็งของระบบสุขภาพปฐมภูมิในกรุงเทพมหานคร 2. การพัฒนา Digital Health/Health Information Systems 3. การสร้างความเข้มแข็งของ NRA (National Regulatory Authority)

 

• สร้างความมั่นคงด้านสาธารณสุข คนไทยทุกคนมีสุขภาพที่ดี

โดยเฉพาะการจัดให้มีรูปแบบการบริหารจัดการองค์กรแบบใหม่ รวมถึงการจัดทำข้อมูลสารสนเทศเรื่องสุขภาพของประชาชน ซึ่งถือเป็นเรื่องสำคัญ และข้อมูลสุขภาพไม่ได้อยู่เพียงหน่วยงานในสาธารณสุข ความร่วมมือดังกล่าวจะทำให้เกิดประสิทธิภาพ ประสิทธิผลในการใช้ข้อมูลเพื่อให้ประชาชนในกรุงเทพฯเข้าถึงการบริการสุขภาพที่ดี

“บทเรียนจากโควิด-19 เป็นบทเรียนสำคัญให้ทุกภาคส่วนได้ตระหนักและมีความเสียหายเกิดขึ้น ไม่ใช่เฉพาะวงการแพทย์ แต่เสียหายถึงเศรษฐกิจ กำลังคน และด้านการศึกษา ความร่วมมือครั้งนี้ มีความตั้งใจในการผลักดันเพื่อทำให้คนไทยมีความมั่นคงด้านสุขภาพ ไม่มีสิ่งใดที่สำคัญไปกว่าเรื่องของพื้นฐานการมีความมั่นคงด้านสุขภาพ นั่นคือ คนไทยทุกคนมีสุขภาพที่ดี” ศ.คลินิกเกียรติคุณ นพ. อุดม กล่าว

ศ.พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กล่าวว่าการทำงานของแต่ละกระทรวงนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นต่างคนต่างทำ ซึ่งความร่วมมือครั้งนี้ ซึ่งถือเป็นการปฎิรูปด้านสาธารณสุข หรือสุขภาพ อันเป็นความมั่นคงของประเทศ  จะทำให้ทุกกระทรวงได้ทำงานเชื่อมโยงกัน ทั้งในเรื่องของข้อมูลด้านสุขภาพ การวิจัย และนวัตกรรม

“อว.ได้ร่วมมือกับสธ.ในการพัฒนานวัตกรรมทั้งด้านดิจิทัล Telemedicine การเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพจากโรงพยาบาล UHOSNET และงบประมาณเพื่อส่งเสริมการทำงานหน่วยบริการปฐมภูมิและการเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพ ภายใต้ประเด็นการขับเคลื่อนการปฏิรูประบบฐานข้อมูลสุขภาพของประเทศให้มีประสิทธิภาพและเป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนดไว้” ศ.พิเศษ ดร.เอนก กล่าว

 

 

• ยกระดับการบริการสุขภาพปฐมภูมิ

ทั้งนี้ โดยนำแผนงานและกิจกรรมคณะปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุข Big Rock 1 มาขับเคลื่อนภายใต้โปรแกรมยุติโรคระบาดด้วยนวัตกรรม (Ending Pandemics through Innovation) โดย ศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ ทีเซลส์ (TCELS) เป็นผู้ประสานงานหน่วยงานและขับเคลื่อนหลัก และสนับสนุนงบประมาณบางส่วนเพื่อร่วมขับเคลื่อน เพื่อประโยชน์แก่การบริการสุขภาพประชาชน

นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่าสถานการณ์โควิด-19 ส่งผลให้พี่น้องประชาชนมีความตื่นตัวเรื่องของสุขภาพมากขึ้น และเข้าใจว่าสุขภาพเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของทุกคน ที่ผ่านมาองค์การอนามัยโลก  ได้มีการชื่นชมการทำงานของประเทศไทย ในการรับมือกับโควิด-19 ทั้งในส่วนของการกำหนดนโบบายที่เข้มแข็ง และการมีส่วนร่วมของประชาชน โดยเฉพาะระบบการบริการประสิทธิภาพของระบบสุขภาพ ปฐมภูมิ

“ เรื่องสุขภาพในเขตเมือง แม้จะมีทรัพยากรจำนวนมาก แต่จากรับมือโควิด พบว่ามีปัญหาเกิดขึ้นจำนวนมาก และไม่ใช่เฉพาะในพื้นที่กทม. แต่อำเภอใหญ่ในทุกจังหวัดของประเทศล้วนมีปัญหาใกล้เคียงกัน โดยเฉพาะการขาดระบบกลไกในการเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพ เรื่องของเห็นปัญหาในการรับมือโควิด ในอำเภอใหญ่ทุกจังหวัดของไทย มีความใกล้เคียงกัน เนื่องจากขาดระบบกลไกบางอย่าง และเรื่องของดิจิทัลเฮลท์ (Digital Health)”นพ.โอภาส กล่าว

ประเทศไทยมีความมั่นคงด้านยา วัคซีน และการบริการทางการแพทย์  ซึ่งในประเทศเหล่านี้สอดคล้องกับเป้าหมายและแนวทางของความร่วมมือในครั้งนี้ ดังนั้น ประเด็นต่างๆ ไม่ได้เริ่มจากศูนย์  อีกทั้ง กฎหมายของสธ. เป็นการวางระบบเชิงสาธารณสุขไว้ แต่ในทางปฎิบัติสามารถบูรณาการกำหนดระบบในการใช้ได้

นพ.โอภาส กล่าวต่อไปว่า  สำหรับการจัดระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิเป็นความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ซึ่งอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนให้บริการสุขภาพ สธ.จึงได้มีแนวทาง นโยบายในการพัฒนา อสม.มาอย่างต่อเนื่อง อย่าง นโยบาย 3 หมอ ที่จะยกระดับอสม.ให้เป็นเสมือนหมอคนแรกของทุกคน และสามารถเชื่อมโยงอสม.ของประเทศเข้าด้วยกัน

นอกจากนั้น จะมีการนำเทคโนโลยีดิจิทัล เข้ามาใช้ในการบริการทางการแพทย์  เช่น ระบบ Telemedicine, Application Smart อสม. ซึ่งทางสธ.ไม่สามารถทำเองได้ทั้งหมด จะต้องอาศัยความร่วมมือจากกระทรวงต่างๆ ดังนั้น ความร่วมมือในครั้งสำคัญมากในการพัฒนาด้านสาธารณสุขให้ประเทศเจริญไปอีกขั้น

• ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลปฎิรูปสาธารณสุขไทย

นายชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม กล่าวว่า กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ได้พัฒนาและขับเคลื่อนงานปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุขในช่วง 1-2 ปี ที่ผ่านมา โดยได้พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน และกำลังคนด้านดิจิทัล  พัฒนาระบบเป็นการแลกเปลี่ยนข้อมูลสุขภาพ (Health Information Exchange) ที่มีประสิทธิภาพ เพื่อเป้าหมายในการเพิ่มคุณภาพการบริการแก่ประชาชนได้ในที่สุด ผ่านระบบ Health Link ซึ่งมีระบบรักษาความปลอดภัยที่ได้รับมาตรฐานสากล

ร่วมทั้ง ขับเคลื่อนประเด็นปฏิรูปประเทศเรื่อง Data Repository ให้สามารถเกิดการแลกเปลี่ยนข้อมูลที่มีประสิทธิภาพร่วมกับ 5 กระทรวง และสนับสนุนการเชื่อมโยงข้อมูลนำร่องในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 13 เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับทาง สธ. ในการเชื่อมต่อและแบ่งปันข้อมูลสุขภาพ 

• ระบบสุขภาพปฐมภูมิ ถือเป็นจุดอ่อนของกทม. 

รศ.ดร.ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร กล่าวว่าการปฎิรูปสาธารณสุข มีความสำคัญอย่างมาก ซึ่งกทม.ได้รับบทเรียนอย่างหนักจากการแพร่ระบาดโควิด-19 ที่ผ่านมา โดยเฉพาะการบูรณาการข้อมูล และการจัดการทรัพยากร กทม.เป็นพื้นที่ที่มีจำนวนมากแต่กลับพบว่า ผู้ป่วยโควิด ไม่มีเตียง ทำให้เห็นว่าระบบสุขภาพปฐมภูมิ ถือเป็นจุดอ่อนของกทม. 

 "กทม.จึงได้จัดทำนโยบายด้านสุขภาพไว้กว่า 34 ข้อ เพื่อพัฒนาและยกระดับคุณภาพ ให้ชีวิตประชาชนสามารถเข้าถึงการบริการได้อย่างเท่าเทียม ระบบบริการปฐมภูมิเป็นหน่วยบริการที่มีความสำคัญในการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย เพราะเป็นหน่วยเชื่อมต่อการบริการสุขภาพพื้นฐานสู่การบริการระดับทุติยภูมิและตติยภูมิ" รศ.ดร.ชัชชาติ กล่าว

จากการประชุมแนวทางการปฏิรูประบบบริการปฐมภูมิครั้งก่อน กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการ เพื่อขับเคลื่อนนโยบายดังกล่าว ให้เกิดเป็นรูปธรรม โดยได้รับความร่วมมือและ   ความช่วยเหลือจากกระทรวงสาธารณสุขและหน่วยงานอื่นๆ เป็นอย่างดี ตัวอย่างเช่น การขับเคลื่อนราชพิพัฒน์ model (Sandbox) เป็นหนึ่งนโยบายที่เราจะทดลองการทำงานภายใต้ข้อเสนอแนะของคณะปฏิรูป และนำไปสู่การขยายผลในพื้นที่อื่นๆ

• กทม.พร้อมขับเคลื่อนปฎิรูปสุขภาพ

การบริการจัดการระดับเขต System manager model เป็นส่วนที่มีความสำคัญและเราคิดว่าจะมอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องศึกษาแนวทางการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพเพื่อให้เกิดความยั่งยืนในเชิงระบบ ร่วมถึงการเพิ่มจำนวนอาสาสมัครในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ให้เพียงพอและคลอบคลุมกลุ่มประชากร

เพิ่มการนำเทคโนโลยี Telemedicine เข้ามายกระดับการบริการซึ่งสอดคล้องกับนโยบายการสนับสนุนการเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพและบริการโดยจากความร่วมมือของ 12 หน่วยงานภายใต้เขตสุขภาพที่ 13 และสำนักการแพทย์ สำนักอนามัย เป็นหน่วยงานขับเคลื่อนที่สำคัญ

รศ.ดร.ชัชชาติ กล่าวอีกว่ากทม. พร้อมให้ความร่วมมือ และให้นโยบายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมดำเนินการ เพื่อให้การขับเคลื่อนแนวทางการปฏิรูปประเทศไปด้วยกัน

• กสทช.เชื่อมต่อข้อมูลสุขภาพของประเทศ

ศ.คลินิก นพ.สรณ บุญใบชัยพฤกษ์ ประธานกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.)กล่าวว่า การร่วมขับเคลื่อนแผนการปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุข Big Rock 1 กสทช. ทำหน้าที่จัดสรรคลื่นความถี่วิทยุและกำกับการประกอบกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม เพื่อจัดให้มีบริการโทรคมนาคมพื้นฐานโดยทั่วถึง

กสทช.ได้จัดตั้งกองทุนการบริการเพื่อสังคม (Universal Service Obligation) เรียกโดยย่อว่า USO เป็นหนึ่งในภารกิจหลักของคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ บริการโทรคมนาคมพื้นฐานโดยทั่วถึง อันจะเป็นประโยชน์ในการลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการโทรคมนาคม

ในช่วงสถานการณ์ที่ผ่านมาเราพบการเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีและบริการด้านสาธารณสุขของประเทศมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก เทคโนโลยีดิจิทัลและข้อมูลเข้ามามีบทบาทสำคัญ และเป็นตัวกำหนดในการเข้าถึงการบริการด้านสุขภาพของประชาชนอย่างมาก

"กสทช. เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าว จึงได้จัดสรรงบประมาณบางส่วน เพื่อสนับสนุนการขยายผลการระบบดิจิทัล Telemedicine ช่วยส่งเสริมการบริการด้านสาธารณสุข โดยส่วนที่เราได้เริ่มนำร่องไปแล้ว คือ การจัดสรรงบประมาณร่วมสนับสนุนกระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เพื่อจัดทำคลาวด์สำหรับเขตสุขภาพช่วยให้การเชื่อมต่อข้อมูลสุขภาพของประเทศให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น" ศ.คลินิก นพ.สรณ กล่าว