ไอบีเอ็มชี้ ‘ธุรกิจดั้งเดิม’ ผู้ชนะตัวจริงโลกยุคข้อมูล

ผลสำรวจความคิดเห็นผู้บริหารระดับสูงทั่วโลกล่าสุดโดยสถาบันการศึกษาคุณค่าทางธุรกิจ(IBMInstitute for Business Value) ของยักษ์ฟ้า “ไอบีเอ็ม” ชี้ว่าธุรกิจดั้งเดิมยังเป็นผู้นำการสร้างความเปลี่ยนแปลงในอุตสาหกรรม แม้จะมีบริษัทสตาร์ทอัพเกิดขึ้นจำนวนมากก็ตาม

ทั้งนี้ 72% มองว่า “ธุรกิจดั้งเดิม (Incumbent)” ยังเป็นผู้สร้างความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญและมีบทบาทในทุกอุตสาหกรรม ไม่ใช่บริษัทสตาร์ทอัพหรือผู้เล่นหน้าใหม่ อันเป็นผลมาจากการที่กลุ่มธุรกิจดั้งเดิมครอบครองข้อมูลมหาศาลและสามารถใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่มีได้อย่างมีประสิทธิภาพ การมีความเชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมของตนมานานหลายสิบปี 

รวมไปถึง การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น คลาวด์ ปัญญาประดิษฐ์(เอไอ) และบล็อกเชน ที่ช่วยให้สามารถสร้างนวัตกรรมแปลกใหม่ จนกล่าวได้ว่ากลุ่มธุรกิจดั้งเดิมคือผู้ที่มีอิทธิพลต่อการสร้างแรงสะเทือนในอุตสาหกรรม(Incumbent Disruptor)

ผู้บริหารระดับสูงกว่า 1.25 หมื่นคนจากบริษัทชั้นนำทั่วโลก ยังชี้ให้เห็นว่า มีผู้บริหารเพียง 22% ที่มองว่าบริษัทขนาดเล็กและบริษัทสตาร์ทอัพเข้ามาสร้างความเปลี่ยนแปลงที่มีกระทบต่ออุตสาหกรรม ขณะที่หนึ่งในสามระบุว่าได้รับผลกระทบน้อยมากหรือไม่ได้รับผลกระทบเลยจากความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมของตน

ข้อมูลคือสินทรัพย์ที่ทรงพลัง

เจมส์ โคสิส พาร์ทเนอร์และรองกรรมการผู้จัดการ กลุ่มธุรกิจไอบีเอ็ม โกลบอล บิสสิเนส เซอร์วิสบริษัท ไอบีเอ็ม ประเทศไทย จำกัด กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ราวหนึ่งปีเชื่อว่าบริษัทขนาดใหญ่และธุรกิจดั้งเดิมทั่วโลกกำลังเผชิญความเสี่ยงที่จะถูกแทรกแซงและแย่งตำแหน่งโดยบริษัทสตาร์ทอัพและผู้เล่นหน้าใหม่ที่เชี่ยวชาญด้านดิจิทัล ซึ่งความเข้าใจนี้มีส่วนจริง หลายบริษัทได้ก้าวผ่านระยะแรกของการถูกสั่นคลอนโดยผู้มาใหม่และบรรดาบริษัทสตาร์ทอัพที่เก่งๆ มาแล้ว

อย่างไรก็ดี กำลังจะเข้าสู่ยุคใหม่ของธุรกิจที่นวัตกรรมคลื่นลูกใหม่อย่างปัญญาประดิษฐ์ คลาวด์ และบล็อกเชน รวมถึงประสบการณ์ยาวนานที่ผู้มาใหม่ไม่สามารถลอกเลียนหรือเอาชนะได้ จะสร้างข้อได้เปรียบและเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ธุรกิจดั้งเดิมกลับมาเป็นผู้สร้างแรงสั่นสะเทือนในอุตสาหกรรม

ปัจจุบัน ข้อมูลได้กลายเป็นสินทรัพย์ที่ทรงพลังที่สุดของบริษัทที่ก่อตั้งมานาน กล่าวคือ ข้อมูลในโลกนี้มีเพียง 20% เท่านั้นที่เป็นข้อมูลสาธารณะที่สามารถสืบค้นได้ผ่านอินเตอร์เน็ต ขณะที่ธุรกิจดั้งเดิมเป็นเจ้าของข้อมูลถึง 80% ของข้อมูลทั่วโลก 

ข้อมูลเหล่านี้เป็นผลมาจากการผสานรวมความรู้เชิงลึก ประสบการณ์ และความเชี่ยวชาญของบุคลากรในองค์กรมาอย่างยาวนาน โดยกลุ่มธุรกิจดั้งเดิมได้นำข้อมูลเหล่านี้มาใช้เพื่อปรับปรุงองค์กรและกระบวนการต่างๆ พร้อมดึงนวัตกรรมคลื่นลูกใหม่อย่างปัญญาประดิษฐ์ บล็อกเชน และคลาวด์ เข้ามาเสริมความสามารถในการถอดรหัสข้อมูลและเพิ่มความได้เปรียบในการแข่งขัน ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่ผู้เล่นหน้าใหม่จะสามารถต่อกรกับพวกเขาได้ง่ายๆ

ผลการศึกษายังพบว่า 43% ของกลุ่มธุรกิจดั้งเดิมที่มีอิทธิพลต่อการสร้างแรงสะเทือนในอุตสาหกรรม มีแนวโน้มที่จะลงทุนในปัญญาประดิษฐ์และเทคโนโลยีค็อกนิทิฟ เพื่อให้สามารถบรรลุเป้าหมายเชิงกลยุทธ์ของตน เปรียบเทียบกับกลุ่มบริษัทอื่นๆ ที่ลงทุนเพียง 25% เท่านั้น

นอกจากนี้ ความสามารถในการใช้ข้อมูลเพื่อระบุความต้องการที่ซ่อนอยู่ของลูกค้า ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่จำแนกกลุ่มองค์กรผู้นำออกจากกลุ่มอื่น โดย 80% ของกลุ่มผู้นำระบุว่า พวกเขาสามารถค้นหาความต้องการที่ลูกค้าบอกว่ายังไม่ได้รับการตอบสนองได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมองว่าพวกเขาสามารถทำงานนี้ได้ดีกว่ากลุ่มอื่นๆ ถึง 3 เท่า

ประสบการณ์เสริมข้อได้เปรียบ

การสำรวจของไอบีเอ็มเมื่อปี 2558 ผู้บริหารระดับสูง 54%  มองภาวะการแข่งขันจากผู้เล่นต่างอุตสาหกรรมว่าจะรุนแรงขึ้น แต่สองปีต่อมาตัวเลขดังกล่าวลดลงถึงครึ่งหนึ่งเหลือเพียง 26% โดยแม้แต่ในอุตสาหกรรมที่มีความไม่แน่นอนสูงกว่าค่าเฉลี่ยทั่วไป เช่น อุตสาหกรรมบริการทางการเงินและค้าปลีก ที่บรรดาธุรกิจสตาร์ทอัพและยักษ์ใหญ่ในวงการดิจิทัลได้เข้ามามีบทบาทอย่างมาก แต่ธุรกิจดั้งเดิมที่เดินหน้าสร้างนวัตกรรมต่อเนื่องก็ยังถือว่ามีส่วนอย่างมากในการสร้างความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่ากลุ่มที่คาดว่าจะเป็นผู้สร้างแรงสะเทือนในธุรกิจกลับไม่สามารถฝ่าด่านเข้ามาได้กล่าวคือ การมีบทบาทสำคัญของยักษ์ใหญ่ในวงการดิจิทัลทำให้ธุรกิจสตาร์ทอัพและกองทุนร่วมลงทุน(VC) ที่ให้เงินทุนสนับสนุนเริ่มหวั่นเกรง โดยเมื่อเร็วๆ นี้จำนวนธุรกิจสตาร์ทอัพในสหรัฐอแตะระดับต่ำสุดในรอบ 40 ปี ขณะที่การระดมทุนครั้งแรก รวมถึงการระดมทุนแบบ Angel และ Seed ลดลง โดยเงินทุนได้ย้ายไปสู่ข้อเสนอของบริษัทสตาร์ทอัพระดับยูนิคอร์นและบริษัทที่ค่อนข้างมั่นคงแล้ว

นอกจากนี้ ธุรกิจดั้งเดิมยังเริ่มนำเทคโนโลยีอัจฉริยะมาใช้มากขึ้น ร่วมกับการใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่มีและการบริหารทักษะบุคลากร และในบางกรณีก็มีการเข้าซื้อกิจการที่สร้างความเปลี่ยนแปลงในธุรกิจเพื่อให้สามารถแข่งขันได้ในยุคดิจิทัล 

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า กลุ่มธุรกิจดั้งเดิมมีโอกาสมากกว่าในการเพิ่มพูนความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ และข้อมูลเพื่อที่จะสร้างโมเดลธุรกิจใหม่ๆ ขยายไปยังอุตสาหกรรมใกล้เคียง หรือสร้างแพลตฟอร์มข้ามอุตสาหกรรมอย่างแท้จริง

ผู้บริหารระดับสูง 28% กำลังจัดสรรเงินทุนจำนวนหนึ่งเพื่อสร้างแพลตฟอร์มนวัตกรรม ขณะที่ 46% ของธุรกิจดั้งเดิม ถ้าไม่สร้างแพลตฟอร์มขึ้นใหม่ก็เข้าไปมีส่วนร่วมลงทุนในแพลตฟอร์มอื่นที่มีความสำคัญต่ออนาคตของพวกเขา และ 57% ขององค์กรต่างๆ ที่มีกลยุทธ์ในการสร้างความเปลี่ยนแปลงในวงกว้าง ล้วนเป็นผู้สร้างหรือเป็นเจ้าของโมเดลแพลตฟอร์มธุรกิจ โดยทำหน้าที่ประสานและจัดการการติดต่อโดยตรงระหว่างผู้บริโภคกับผู้ผลิต และรวบรวมข้อมูลการดำเนินงานจำนวนมาก เพื่อครองเซ็กเมนต์ตลาดต่างๆ และขยายขนาดของเซ็กเมนต์ตลาดใหม่ๆ

อุตสาหกรรมที่ลงทุนเชิงรุกในด้านแพลตฟอร์มสูงสุด ได้แก่ อุตสาหกรรมการผลิตสินค้า(เพิ่มขึ้น 25%) อิเล็กทรอนิกส์ (เพิ่มขึ้น22%) ยานยนต์ (เพิ่มขึ้น 20%) และค้าปลีก (เพิ่มขึ้น17%)

มากกว่าแค่ไม่ใช่ทักษะ

ไอบีเอ็มชี้ว่า ความสามารถของธุรกิจดั้งเดิมในการคว้าโอกาส หรือรักษาตำแหน่งในตลาดเอาไว้ รวมถึงการสร้างความเติบโตและรักษาการเติบโตไว้ในระยะยาว ล้วนขึ้นอยู่กับความสามารถของพวกเขาในการผนวกรวมพลังในการเข้าถึงข้อมูลได้อย่างรวดเร็วเข้ากับวัฒนธรรมภายในองค์กรที่ได้มีการปรับเปลี่ยน รวมถึงขีดความสามารถในการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้

ในยุคของการประดิษฐ์คิดค้นใหม่ๆ ที่มีการเข้ามาของปัญญาประดิษฐ์ แมชชีนเลิร์นนิง และระบบความจริงเสมือน(เออาร์) เทคโนโลยีจะเป็นประเด็นหลักที่บรรดาผู้นำธุรกิจต้องเผชิญในอนาคตที่ไม่อาจคาดการณ์ได้ จากปี 2547 ผู้บริหารระดับสูงจัดลำดับปัจจัยด้านเทคโนโลยีเป็นอันดับที่ห้าเท่านั้น แต่เมื่อถึงปี 2555 การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีได้ก้าวขึ้นสู่อันดับหนึ่งและยังคงอยู่เช่นนั้นในการวิจัยหลายชิ้นที่ตามมา

อย่างไรก็ตาม ในปี 2560 บุคลากรกลับกลายเป็นเรื่องที่ผู้บริหารระดับสูงให้ความสำคัญสูงสุด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องทักษะของบุคลากร การแสวงหาบุคลากรที่เหมาะสม การฝึกอบรม หรือการรักษาบุคลากรเอาไว้ โดยกระโดดจากอันดับ 5 มาเป็นอันดับ 3 และมีความสำคัญมากขึ้นถึงระดับเทียบเท่าปัจจัยด้านเทคโนโลยี โดยกลุ่มผู้บริหารระดับสูงเชื่อตรงกันว่าบุคลากรคือผู้ขับเคลื่อนบริษัท

วัฒนธรรมการเรียนรู้ไม่ใช่แค่เรื่องของทักษะและการฝึกอบรม 70% ของกลุ่มผู้นำกล่าวว่าองค์กรของพวกเขามีวัฒนธรรมที่เปิดกว้างและการดำเนินงานที่ฉับไว โดยองค์กรกลุ่มนี้มีประสิทธิภาพในเรื่องการสร้างวัฒนธรรมที่เน้นการสะท้อนความคิดเห็นอย่างกระตือรือร้น การกระจายอำนาจ การร่วมกันสร้างสรรค์ผลงาน และการแบ่งปันความรู้ มากกว่าองค์กรอื่นๆ ถึงสองเท่า

ทั้งนี้ การผสานรวมข้อมูลขององค์กรเข้ากับเทคโนโลยีการเรียนรู้และค็อกนิทิฟ จะทำให้กระบวนการและเวิร์คโฟลว์ต่างๆ ที่เป็นหัวใจของแพลตฟอร์มกลายเป็นระบบที่มีความอัจฉริยะมากขึ้น นำสู่โอกาสในการยกระดับศักยภาพของบุคลากร และทำให้การเรียนรู้มีความสำคัญมากยิ่งกว่าเทคโนโลยีในแง่การช่วยสร้างความสำเร็จอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน