‘จอร์แดน’ ทลายแผนลักลอบขนอาวุธเข้าประเทศหวังก่อวินาศกรรม

สำนักข่าวรอยเตอร์รายงานอ้างข้อมูลวงในชาวจอร์แดนสองรายว่า อาวุธดังกล่าวถูกส่งมาโดยกลุ่มติดอาวุธในซีเรียที่มีอิหร่านหนุนหลัง ให้กับกลุ่มภราดรภาพมุสลิมในจอร์แดนที่เกี่ยวข้องกับฝ่ายทหารของกลุ่มฮามาส อาวุธถูกยึดได้เมื่อสมาชิกกลุ่มซึ่งเป็นชาวจอร์แดนเชื้อสายปาเลสไตน์ถูกจับกุมเมื่อปลายเดือน มี.ค.

รอยเตอร์รายงานข่าวนี้เป็นที่แรก ในช่วงที่ความตึงเครียดในตะวันออกกลางสูงมาก เมื่ออิสราเอลที่มีสหรัฐหนุนหลังทำสงครามในกาซากับฮามาส ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งใน “อักษะแห่งการต่อต้าน” ของอิหร่าน เครือข่ายกลุ่มตัวแทนที่เกิดขึ้นมาหลายสิบปีแล้วเพื่อต่อต้านอิสราเอล

แหล่งข่าวไม่ได้เผยว่า การวางแผนที่ถูกกล่าวหาเป็นการก่อวินาศกรรมประเภทใด อ้างว่ายังอยู่ระหว่างการสอบสวนและเป็นปฏิบัติการลับ กล่าวเพียงว่าแผนการมีเป้าหมายบั่นทอนเสถียรภาพจอร์แดน ประเทศที่อาจกลายเป็นจุดเดือดในภูมิภาคท่ามกลางวิกฤติกาซา เนื่องจากเป็นที่ตั้งของฐานทัพสหรัฐ และมีชายแดนติดกับอิสราเอล ซีเรีย และอิรัก ที่มีกลุ่มติดอาวุธอิหร่านหนุนหลังอยู่ในประเทศ

แหล่งข่าวไม่ได้บอกชนิดอาวุธที่ถูกบุกยึดได้ในเดือน มี.ค. แต่ช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมาฝ่ายความมั่นคงได้ขัดขวางความพยายามของอิหร่านและกลุ่มพันธมิตรลักลอบขนอาวุธหลายครั้ง เช่น ทุ่นระเบิดเคลย์มอร์, ระเบิดซีโฟร์และเซมเท็กซ์, ไรเฟิลคาลาชนิคอฟ และจรวดคัตยูชา ขนาด 107 มม.

อาวุธที่ลักลอบเข้ามาส่วนใหญ่มุ่งหน้าไปยังเขตเวสต์แบงก์ ดินแดนปาเลสไตน์ที่ถูกอิสราเอลยึดครอง กระนั้น อาวุธจำนวนหนึ่งรวมทั้งที่ยึดได้ในเดือน มี.ค. เครือข่ายภราดรภาพมุสลิมพันธมิตรฮามาสตั้งใจนำมาใช้ในจอร์แดน

“พวกเขาซ่อนอาวุธเหล่านี้ไว้ในหลุมเรียกว่าจุดตาย ระบุที่ตั้งผ่านจีพีเอสแล้วถ่ายรูปโลเคชั่นไว้ จากนั้นบอกให้คนมาเอาออกไป” แหล่งข่าวรายหนึ่งซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ผู้รู้เรื่องความมั่นคงดีอธิบาย

ทั้งนี้ กลุ่มภราดรภาพมุสลิมขบวนการนิยมอิสลามข้ามชาติที่ฮามาสแตกตัวออกมา ก่อตั้งขึ้นในทศวรรษ 1980 กลุ่มกล่าวว่าไม่ใช้ความรุนแรง และภราดรภาพมุสลิมในจอร์แดนปฏิบัติการอย่างถูกกฎหมายในประเทศนี้มาหลายสิบปีแล้ว

ทางการจอร์แดนเชื่อว่า อิหร่านและกลุ่มพันธมิตรอย่างฮามาสและฮิซบอลเลาะห์ของเลบานอน กำลังพยายามหาสมาชิกหนุ่มหัวรุนแรงเข้ากลุ่มภราดรภาพในจอร์แดน เพื่อทำงานต่อต้านอิสราเอลและสหรัฐ ขยายเครือข่ายกองกำลังพันธมิตรของรัฐบาลเตหะรานในภูมิภาคนี้

ด้านตัวแทนอาวุโสรายหนึ่งของภราดรภาพมุสลิมจอร์แดนยืนยันว่า สมาชิกบางส่วนถูกจับกุมในเดือน มี.ค. โทษฐานครอบครองอาวุธ แต่กลุ่มไม่ได้เห็นชอบกับสิ่งที่พวกเขาทำ ส่วนตัวเขาสงสัยว่าอาวุธที่ลอบขนเข้ามาน่าจะนำเข้าไปเวสต์แบงก์มากกว่าใช้งานในจอร์แดน

“มีการพูดคุยกันระหว่างภราดรภาพกับทางการ พวกเขารู้ดีว่าถ้ามีการกระทำความผิดก็ไม่ใช่เป็นกลุ่มภราดรภาพมุสลิม เป็นเรื่องส่วนบุคคล และไม่ใช่นโยบายของภราดรภาพ” ตัวแทนอธิบาย

เจ้าหน้าที่อาวุโสของภราดรภาพอีกคนหนึ่ง เผยกับรอยเตอร์ว่า สมาชิกในเครือข่ายที่โดนจับรับเข้ามาโดยซาเลห์ อัล อารูรี หัวหน้าฮามาส ผู้บงการการปฏิบัติการของฮามาสในเวสต์แบงก์จากเลบานอน อารูรีถูกโดรนโจมตีเสียชีวิตในกรุงเบรุตเมื่อเดือน ม.ค. ที่ถูกมองว่าเป็นฝีมือของอิสราเอล

 โฆษกรัฐบาลจอร์แดนและกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐไม่ได้ให้ความเห็นกับรอยเตอร์ กระทรวงการต่างประเทศอิหร่านไม่พร้อมให้ความเห็น สำนักนายกรัฐมนตรีอิสราเอลและกระทรวงต่างประเทศอิสราเอลยังไม่ให้ความเห็น

ตลอดปีที่ผ่านมา จอร์แดนกล่าวว่า ทลายความพยายามของผู้ก่อเหตุเชื่อมโยงกับกลุ่มติดอาวุธโปรอิหร่านในซีเรียมาแล้วหลายครั้ง คนเหล่านี้นำเครื่องยิงจรวดและระเบิดข้ามพรมแดนเข้ามา อาวุธบางชนิดเข้ามาได้โดยไม่ถูกตรวจจับ ด้านอิหร่านปฏิเสธว่าไม่ได้อยู่เบื้องหลังความพยายามดังกล่าว

• กษัตริย์จอร์แดนบนเส้นลวด

ประชากรจอร์แดนส่วนใหญ่จาก 11 ล้านคนมีเชื้อสายปาเลสไตน์ เนื่องจากจอร์แดนรับผู้ลี้ภัยชาวปาเลสไตน์หลายล้านคนในช่วงแรกๆ ของการก่อตั้งอิสราเอล วิกฤติกาซาผลักให้พระองค์ตกที่นั่งลำบาก ต้องพยายามสนบสนุนชาวปาเลสไตน์ให้สอดคล้องกับสหรัฐที่เป็นพันธมิตรกันมานานและอิสราเอลที่จอร์แดนยอมรับมาหลายสิบปี

สงครามสร้างความไม่พอใจให้สาธารณชนอย่างมาก พากันลงถนนและเรียกร้องให้ตัดสัมพันธ์กับอิสราเอล

เดือนก่อนหลังจากจอร์แดนร่วมกับพันธมิตรนำโดยสหรัฐช่วยอิสราเอลสกัดโดรนและขีปนาวุธที่อิหร่านยิงเข้ามา นักวิจารณ์โพสต์ภาพล้อเลียนบนโซเชียลมีเดีย กษัตริย์ถูกพันด้วยธงอิสราเอลพร้อมความเห็น อาทิ “คนทรยศ” และ “หุ่นเชิดตะวันตก”

บัสซัม บาดารี นักข่าวจอร์แดนกล่าวว่า ความไม่ลงรอยกันระหว่างจุดยืนรัฐบาลกับความรู้สึกของสาธารณชนไม่เคยชัดเจนเท่านี้มาก่อนหลังเกิดเหตุยิงโดรน

“มีความไม่พอใจ จอร์แดนเคยมีประสบการณ์ในการรักษาระยะห่างกับทุกประเทศในภูมิภาคเท่าๆ กัน แต่การเข้าไปเกี่ยวข้องในเรื่องนี้จอร์แดนได้เอาตัวเองไปผูกกับฝ่ายอเมริกัน”

นักการเมืองจอร์แดนสองคนเผยว่า สิ่งที่ทำให้กษัตริย์อับดุลลาห์ทรงวิตกมากยิ่งขึ้นไปอีกคือ ความตึงเครียดกับภราดรภาพสร้างความเสี่ยงได้เช่นกัน กลุ่มนี้ได้รับความนิยมอย่างมากในจอร์แดน

ทางการจอร์แดนไม่เปิดเผยเรื่องแผนลักลอบขนอาวุธและการจับกุมต่อสาธารณะ แหล่งข่าววงในชาวจอร์แดนหนึ่งในสองคนเผยว่า หน่วยข่าวกรองเรียกเจ้าหน้าที่อาวุโสของภราดรภาพ 10 คนมาแจ้งว่า ทางการได้จับกุมสมาชิกเครือข่ายที่เป็นสะพานเชื่อมระหว่างภราดรภาพกับฮามาส

• จอร์แดนไม่ใช่รัฐปาเลสไตน์ทางเลือก

ซาอุด อัล ชาราฟัต อดีตนายทหารในหน่วยข่าวกรองจอร์แดนกล่าวว่า การตัดสินใจของจอร์แดนเข้าร่วมกับมหาอำนาจตะวันตกยิงสกัดโดรนอิหร่านมุ่งหน้าอิสราเอล ส่วนหนึ่งมาจากความกลัวของเจ้าหน้าที่ว่า จอร์แดนอาจถูกดึงเข้าไปอยู่ในยุทธศาสตร์ต้านอิสราเอลของอิหร่าน

“อิหร่านสั่งให้รับสมัครชาวจอร์แดน แล้วใช้ตัวแทนเหล่านี้แทรกซึมเข้ามาในพื้นที่ ความพยายามรับสมัครสมาชิกขยายไปในทุกภาคส่วนของสังคม”

เจ้าหน้าที่และนักการทูตหลายรายในภูมิภาคกล่าวด้วยว่า อีกหนึ่งแรงจูงใจของจอร์แดนคือการโจมตีฐานทัพสหรัฐในจอร์แดนแบบไม่ทันตั้งตัวในเดือน ม.ค.ฝีมือของกลุ่มพันธมิตรอิหร่านในอิรัก เป็นเหตุให้ทหารสหรัฐเสียชีวิต 3 นาย บาดเจ็บ 40 นาย มีรายงานว่าเป็นการโจมตีเพื่อสนับสนุนฮามาสที่กำลังทำสงครามกับอิสราเอล

นักการทูตผู้ใกล้ชิดกับรัฐบาลเตหะรานรายหนึ่งเผยว่า ความตั้งใจอันสูงส่งของอิหร่านในการตั้งกลุ่มตัวแทนในจอร์แดนมีมาตั้งแต่สมัยนายพลกัสเซ็ม โซไลมานี ผู้บัญชาการกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน ผู้ถูกสหรัฐลอบสังหารในปี 2563

โซไลมานีเชื่อว่า เนื่องจากสายสัมพันธ์อันแข็งแกร่งระหว่างจอร์แดนกับสหรัฐและชาติตะวันตก การสร้างกลุ่มพันธมิตรที่มีขีดความสามารถในการต่อสู้กับอิสราเองจึงเป็นเรื่องสำคัญต่อการมีอำนาจเหนือทางยุทธศาสตร์ของรัฐบาลเตหะรานในภูมิภาคนี้

ความเป็นปรปักษ์ระหว่างอิหร่านกับจอร์แดนนับย้อนไปถึงปี 2004 หลังกองกำลังพันธมิตรนำโดยสหรัฐรุกรานอิรัก ตอนที่กษัตริย์อับดุลลาห์ทรงกล่าวหาอิหร่านพยายามสร้าง “เสี้ยววงเดือนชีอะห์เพื่อขยายอำนาจในภูมิภาค”

กษัตริย์อับดุลลาห์ทรงชี้แจงว่า การยิงโดรนที่มุ่งหน้าไปอิสราเอลก็เพื่อปกป้องตัวเอง ไม่ได้กระทำในนามของอิสราเอล พร้อมเตือนว่า “จอร์แดนจะไม่กลายเป็นสมรภูมิให้กับฝ่ายใดๆ”

การแทรกแซงทางทหารยังมีเป้าหมายส่งสัญญาณไปถึงรัฐบาลนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮูของอิสราเอลว่า จอร์แดนเป็นเขตกันชนสำคัญยิ่งสำหรับความมั่นคงของภูมิภาค

กษัตริย์จอร์แดนทรงสนับสนุนการก่อตั้งรัฐปาเลสไตน์ ขณะเดียวกันนักการเมืองฝ่ายขวาบางคนในอิสราเอลจินตนาการไปว่าจอร์แดนกำลังกลายเป็นรัฐปาเลสไตน์ทางเลือก ซึ่งกษัตริย์อับดุลลาห์ทรงย้ำเสมอมาว่า นี่ไม่ใช่ “ตัวเลือกของจอร์แดน”

“จุดยืนทางการคือแนวทางสองรัฐ ที่ไม่ได้มีประโยชน์กับชาวปาเลสไตน์เท่านั้น แต่ยังเป็นผลประโยชน์กับจอร์แดนด้วยเพราะจะเป็นการตั้งรัฐปาเลสไตน์บนแผ่นดินปาเลสไตน์แทนที่จะตั้งรัฐบนแผ่นดินจอร์แดน” มาร์วัน เมาเชอร์ อดีตรัฐมนตรีต่างประเทศจอร์แดน ขณะนี้เป็นรองประธานมูลนิธิคาร์เนกีเพื่อสันติภาพระหว่างประเทศ กลุ่มคลังสมองในวอชิงตันให้ความเห็น