Moment of Hope ความหวังเพื่อบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติ
ขึ้นชื่อว่าเป็นนางเอกและนักธุรกิจใจบุญแห่งวงการบันเทิงไทย ศรีริต้า เจนเซ่น ณรงค์เดช ทำภารกิจเพื่อสังคมมาแล้วหลากรูปแบบ ล่าสุดจับมือสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ(UNHCR) ประเทศไทย จัดกิจกรรมระดมทุนช่วยเหลือบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติในประเทศไทย ที่หลายคนยังไม่ทราบว่า ปัญหานี้มีอยู่จริงในประเทศของเรา
ศรีริต้า ในฐานะสมาชิกกิตติมศักดิ์ของกองทุนเพื่อผู้ลี้ภัยหญิงทั่วโลก จัดกิจกรรมจิบน้ำชาการกุศล Moment of Hope ต่อเนื่องเป็นปีที่ 2 หลังจากที่เธอได้ช่วยเหลือกลุ่มเด็กและผู้หญิงผู้ลี้ภัยมาแล้ว ปีนี้ขยายความช่วยเหลือไปถึงบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติในประเทศไทยด้วย
"ริต้าสนใจสตอรีของ UNHCR อยู่แล้วค่ะ ไม่ว่าจะเป็นเหตุการณ์น้ำท่วม แผ่นดินไหว คนพลัดถิ่น ซึ่งทาง UNHCR สามารถเข้าไปสร้างค่ายหลบภัยได้อย่างรวดเร็ว ทำให้เด็กที่ต้องพลัดพรากจากพ่อแม่จากถิ่นที่อยู่ได้มีที่พักพิง มีอาหาร จึงอยากเข้ามาซัพพอร์ตหน่วยงานนี้" นางเอกสาวเผยถึงแรงบันดาลใจในการเข้ามาร่วมมือกับองค์กรระหว่างประเทศระดับโลก ที่เธอเริ่มต้นด้วยการติดต่อไปที่ UNHCR ด้วยตนเอง จากนั้นจึงเริ่มบริจาคเงิน
“แต่เหมือนเราทำอยู่คนเดียวก็เริ่มชวนเพื่อนๆ ให้มารู้จัก UNHCR มากขึ้น ให้รู้ว่าหน่วยงานนี้ทำอะไรบ้าง แล้วก็เริ่มจัดงาน เพื่อให้คนรู้จัก แล้วมาร่วมระดมทุนด้วยกัน ทำจากเล็กๆ เท่าที่ตัวเองทำได้ ริต้าจะจัดงานสโคปเล็กเพื่อดูแลแขกได้ทั่วถึง” ซึ่งงานสโคปเล็กๆ ของศรีริต้ารายการล่าสุดคือการนำภาพวาดของครูปาน สมนึก คลังนอก ศิลปิน Modern Portrait มาร่วมประมูล ภาพวาดลายเส้นโคคูน (CoCoon) เด็กน้อยน่ารักหนึ่งในคาแรกเตอร์อันเป็นเอกลักษณ์ของครูปาน ไม่ว่าจะเป็นภาพ CoCoon ที่กำลังอธิษฐานขอพรโดยมีดาวตกรายล้อม และ CoCoon ที่สื่อความหมายของบ้านที่อบอุ่น ล้วนสื่อถึงความหวังที่มีอยู่ในเรื่องราวของบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติ ผู้ลี้ภัย และผู้พลัดถิ่นทุกๆคน งานนี้ระดมทุนไปได้ถึง 2 ล้านบาท
ศรีริต้าเล่าถึงความสนใจในเรื่องราวของบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติจากการได้ทำงานร่วมกับ UNHCR
"รู้จักคำว่า บุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติจาก UNHCR นี่แหละค่ะ และเราก็รู้ว่า โอ้โห มีจำนวนเยอะมากๆ เลย แล้วเขาอยู่อาศัยมาเป็นร้อยปี แต่ไม่เคยได้มีตัวตน ไม่สามารถเรียนหนังสือได้ ไม่สามารถเข้าถึงการรักษาโรคอะไรได้เลย น่าสงสารมาก บางทีแม่คลอดลูกออกมาแทนที่ลูกจะได้ไปเรียนหนังสือก็ไปไม่ได้เพราะเขาไม่มีตัวตน ไม่มีบัตรประชาชน ซึ่งทาง UNHCR ได้ทำงานร่วมกับหน่วยงานของรัฐ ค้นหาบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติแบบนี้ แล้วลงทะเบียน มีบัตรประชาชนจนเข้าถึงบริการของรัฐได้"
- รู้จักบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติ
ประเทศไทยให้ความหมาย “ไร้รัฐ” และ “ไร้สัญชาติ” แตกต่างกัน โดยที่ ”ไร้รัฐ” หมายถึงบุคคลผู้ไม่มีเอกสารแสดงตนใดๆ และไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนในระบบการทะเบียนราษฎร ส่วน “ไร้สัญชาติ” หมายถึงบุคคลไร้รัฐที่ได้ขึ้นทะเบียนในระบบการทะเบียนราษฎรและมีเอกสารแสดงตน การใช้คำว่า “ไร้รัฐไร้สัญชาติ” เพื่อให้ครอบคลุมบุคคลทั้งสองกลุ่ม
- สถานการณ์ในประเทศไทย
ปลายเดือนมิ.ย. 2564 มีบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติที่ได้รับการขึ้นทะเบียนกับรัฐบาลไทยราว 553,969 คน UNHCR ได้รับอาณัติจากสมัชชาสหประชาชาติในการระบุและให้ความคุ้มครองแก่บุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติ รวมทั้งการป้องกันและลดภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติ
เมื่อวันที่ 4 พ.ย. 2557 UNHCR เปิดตัวโครงการรณรงค์ #IBelong เพื่อยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติให้ได้ภายในปี 2567 และเพื่อให้บรรลุเป้าหมายของโครงการจึงได้มีการเปิดตัวแผนปฏิบัติการสากลเพื่อยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติระหว่างปี 2557-2567ประกอบด้วยกรอบการทำงานเพื่อใช้เป็นแนวทาง 10 แผนเพื่อให้รัฐได้ใช้ดำเนินการพร้อมกับการสนับสนุนจาก UNHCR และภาคส่วนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง แผนปฏิบัติการสากลที่ว่านี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อแก้ไขสถานการณ์ภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติที่มีอยู่รวมทั้งป้องกันการเกิดขึ้นใหม่ของกรณีไร้รัฐไร้สัญชาติ
