ปิดฉากเจ้าตลาดพลังงานยุโรป ‘ยูเครน’ ไม่ต่อดีลส่งก๊าซรัสเซียไปอียู

ก๊าซพรอม (Gazprom) ผู้ส่งออกก๊าซสัญชาติรัสเซียผ่านท่อส่งยุคโซเวียตที่ส่งผ่านยูเครน ระงับการส่งออกก๊าซในวันปีใหม่ (1 ม.ค.) สิ้นสุดยุคที่รัสเซียมีอิทธิพลเหนือตลาดพลังงานยุโรปมานานหลายสิบปี

ที่ผ่านมาแม้จะเกิดสงครามระหว่างรัสเซียและยูเครนนาน 3 ปี แต่ก๊าซธรรมชาติยังคงส่งออกไปยังยุโรปผ่านยูเครนอย่างต่อเนื่อง แต่บริษัทก๊าซพรอมของรัสเซีย ได้ยุติส่งก๊าซเมื่อเวลา 05.00 น. ของวันพุธ (1 ม.ค.) หลังยูเครนปฏิเสธต่อสัญญา

อย่างไรก็ตาม การหยุดชะงักขนส่งก๊าซผ่านยูเครนจะไม่ส่งผลกระทบต่อราคาสินค้าและบริการในสหภาพยุโรป (อียู) ซึ่งแตกต่างจากปี 2565 ที่ปริมาณก๊าซจากรัสเซียลดลงส่งผลให้ราคาสินค้าในอียูพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ และทำให้วิกฤติค่าครองชีพเลวร้ายลงไปอีก ทั้งยังบั่นทอนความสามารถในการแข่งขันของอียูอีกด้วย

ผู้ซื้อยุโรปที่ยังคงซื้อก๊าซรัสเซียผ่ายยูเครน อาทิ สโลวาเกีย และออสเตรีย ได้เตรียมหาซัพพลายทางเลือกอื่นไว้แล้ว ขณะที่ฮังการีจะยังคงรับก๊าซรัสเซียผ่านท่อส่งก๊าซเติร์กสตรีม ที่ส่งผ่านท่อส่งสองสายใต้ทะเลดำ

ด้านทรานส์นีสเตรีย ดินแดนที่แยกตัวออกจากมอลโดวา ซึ่งเป็นเพื่อนบ้านของยูเครนแต่สนับสนุนรัสเซียนั้น ก็พึ่งพาการขนส่งก๊าซผ่านยูเครน ได้ระงับการจ่ายพลังงานและน้ำร้อนให้กับภาคครัวเรือนในช่วงเช้าวันพุธแล้ว

ขณะที่ท่อส่งก๊าซยามาล-ยุโรปที่ผ่านเบลารุสก็ถูกปิด และท่อส่งนอร์ดสตรีมที่ผ่านทะเลบอลติกไปยังเยอรมนีก็ถูกระเบิดเมื่อปี 2565

คณะกรรมาธิการยุโรปกล่าวว่า อียูได้เตรียมการตัดการจ่ายพลังงานดังกล่าวเช่นกัน

โฆษกของคณะกรรมาธิการระบุว่า “โครงสร้างพื้นฐานด้านก๊าซของยุโรปมีความยืดหยุ่นเพียงพอที่จะจัดหาก๊าซที่ไม่ได้มาจากรัสเซีย” และเสริมว่า โครงสร้างพื้นฐานของกลุ่มได้รับการสนับสนุนจากความสามารถในการนำเข้าก๊าซแอลเอ็นจีใหม่ (ก๊าซธรรมชาติเหลว) ตั้งแต่ปี 2565

นับตั้งแต่เริ่มเกิดสงครามในยูเครน อียูได้ลดการพึ่งพาพลังงานจากรัสเซียด้วยการซื้อพลังงานผ่านท่อส่งก๊าซจากนอร์เวย์ และซื้อก๊าซแอลเอ็นจีจากกาตาร์และสหรัฐ

ด้านยูเครน ผู้ปฏิเสธต่อสัญญาขยายการขนส่งก๊าซ ระบุว่า ยุโรปได้ตัดสินใจเลิกใช้ก๊าซจากรัสเซียแล้ว

การยุติส่งก๊าซผ่านยูเครน จะทำให้ยูเครนต้องสูญเสียรายได้ราว 800 ล้านดอลลาร์ต่อปี ซึ่งเป็นรายได้ที่ได้จากค่าธรรมเนียมขนส่งก๊าซจากรัสเซีย ขณะที่ก๊าซพรอมจะสูญเสียรายได้จากการจำหน่ายมากถึง 5,000 ล้านดอลลาร์

โดยรวมแล้ว ท่อส่งก๊าซหลายเส้นทางจากรัสเซียไปยังยุโรปส่งก๊าซได้มากเป็นประวัติการณ์ที่ระดับ 2.01 แสนล้านลูกบาศก์เมตรในปี 2561 และรัสเซียส่งก๊าซผ่านยูเครนประมาณ 1.5 หมื่นล้านลูกบาศก์เมตรในปี 2566 ลดลงจากระดับ 6.5 หมื่นล้านลูกบาศก์เมตรในตอนที่สัญญา 5 ปีเริ่มต้นในปี 2563

รัสเซียและอดีตสหภาพโซเวียตต้องใช้เวลาครึ่งศตวรรษกว่าจะสามารถสร้างส่วนแบ่งตลาดขนาดใหญ่ในตลาดก๊าซยุโรปได้ ซึ่งเคยถึงจุดสูงสุดโดยมีส่วนแบ่งที่ระดับ 35% แต่สงครามทำให้ส่วนแบ่งตลาดของก๊าซพรอมหายไปเกือบหมด

 

อ้างอิง: Reuters