คนไทยต้องการอะไรจากการเลือกตั้ง | มิ่งสรรพ์  ขาวสอาด

รัฐบาลใหม่จะสามารถแก้เรื่องปัญหาปากท้องได้ จึงเป็นเหตุที่ทุกพรรคออกมาโหมโฆษณาลด แลก แจก แถม เพื่อหาเสียงกันโดยหวังว่าพรรคตัวเองต้องเข้าวิน

แต่หากถามคนที่ไม่ค่อยมีปัญหาด้านเศรษฐกิจ หรือชนชั้นกลาง หรือผู้ที่มีเงินเดือนประจำ คำตอบก็อาจจะเป็นเพราะว่าต้องการรัฐบาลที่ไม่คอร์รัปชัน เพราะในช่วงที่ผ่านมาปัญหาคอร์รัปชันเป็นกระแสร้อนแรงอยู่ตามหน้าข่าวของสื่อต่างๆ

แต่ปัญหาคอร์รัปชันเป็นที่มาของปัญหาความไร้ประสิทธิภาพของไทย เป็นการแข่งขันที่ให้รางวัลกับพรรคพวก แต่ไม่ใช่ให้คนดีคนเก่งที่สุด ทำให้เกิดการผูกขาด ผลิตภาพการผลิตลดลง และราคาสินค้าสูงกว่าที่ควร

คอร์รัปชันทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำ ความไม่เท่าเทียมกันในการเข้าถึงโอกาสต่างๆ ทำให้เกิดการโกงกินกันอย่างเอิกเกริกและไม่อายฟ้าดิน และเทวดา (ถ้ามี)

ลองมาดูข้อมูลที่ลงลึกไปกว่านี้ ให้เวลาผู้ตอบจัดลำดับความสำคัญของปัญหาต่างๆ ตรวจสอบว่าอะไรเป็นที่มาของความพึงพอใจของตัวเองในชีวิต ปัจจัยใดเป็นปัจจัยหลัก ก็ต้องลงไปดูข้อมูลในเชิงลึก

เริ่มต้นที่ข้อมูลของต่างประเทศที่แสดงว่า คนไทยในปัจจุบันมีความสุขลดลงมาเรื่อยๆ สะท้อนจากลำดับของดัชนีความสุขโลก (World Happiness Index) พบว่า

ดัชนีความสุขของประชาชนคนไทย ซึ่งเคยอยู่ในลำดับที่ 46 ในปี 2560 ก็ตกมาเรื่อยๆ จนมาอยู่ในลำดับที่ 60 จาก 109 ประเทศ ในปี 2566  ได้คะแนน 5.8 ทิ้งห่างจากมาเลเซียที่อยู่ในลำดับ 55 มีคะแนน 6.0

ใครเคยสัญญาว่า จะทำให้คนไทยมีความสุขก็ไปทวงถามกันนะคะ

ข้อมูลจากการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า สิ่งที่ยังหล่อเลี้ยงและเป็นแรงบันดาลใจของคนไทย (วัดจากคะแนนความพึงพอใจในชีวิต) ก็คือการมีครอบครัวอบอุ่น (แม้ว่าจะมีความปลอดภัยลดลง) การได้ช่วยเหลือผู้อื่นและการไม่เผชิญกับความเสี่ยงทางสังคม

เช่น การตกงาน ราคาผลผลิตตกต่ำ บุคคลในครัวเรือนเจ็บป่วย และความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติ สามประเด็นนี้เป็นประเด็นสำคัญที่คนไทยต้องการ (วรวรรณ และ สาวิณี 2565)

คนไทยในปัจจุบันต้องเผชิญกับความเสี่ยงมากในโลกกายภาพ เช่น มลพิษทางอากาศ ทางน้ำ และอุบัติเหตุทางถนน ขณะที่ความเสี่ยงเดิมๆ ยังไม่ลดลง แต่กลับเพิ่มขึ้น เฉพาะความเสี่ยงจาการใช้ถนน

เรามีผู้เสียชีวิตเพราะอุบัติเหตุ 2 คนต่อชั่วโมง สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ได้เคาะออกมาเป็นตัวเลขว่าสูงถึง 5 แสนล้านบาทต่อปี และหากจะเพิ่ม GDP วิธีที่ง่ายและเร็วที่สุดคือ การลดอุบัติเหตุ

อีกประเด็นหนึ่งก็คือ การเพิ่มเด็กเกิดใหม่เพื่อรองรับสังคมสูงวัย วิธีเร็วที่สุดก็คือลดการตายในเด็ก โดยเฉพาะการตายจากอุบัติเหตุรถมอเตอร์ไซด์

สำหรับปัญหามลพิษที่มาแก้ที่ปลายเหตุเช่น ฉีดละอองน้ำหรือทำหอดักฝุ่นก็เลิกคิดได้เลย หันมาสัญญาว่าจะใช้กฎหมายที่จริงจัง กระจายอำนาจจัดการมลพิษที่แหล่งกำเนิด ใช้มาตรการภาษีให้ผู้ก่อมลพิษต้องรับผิดชอบหรือให้การอุดหนุนเป็นแรงจูงใจ

ถ้ามาแยกกลุ่มดูว่าแต่ละช่วงวัยใครมีความพึงพอใจในชีวิตอย่างไร ก็มีข้อมูลจากการสำรวจเกือบ 4,000 ตัวอย่างทั่วประเทศในช่วงการระบาดของโควิด 19 เป็นการสำรวจความพึงพอใจของคนระหว่างรุ่นของ ศ. ดร.วรวรรณ  ชาญด้วยวิทย์ พบว่า

คนสูงวัยมีความพึงพอใจในชีวิตมากกว่าคนหนุ่มคนสาวโดยเฉพาะอย่างยิ่งพวกเจนแซดมีความพึงพอใจในชีวิตต่ำสุด โดยกลุ่มเจนแซดมีความเห็นว่าตนไม่มีทางเลือกในการอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่สะอาด อากาศบริสุทธิ์ ไม่มีมลพิษ และปลอดภัย

การฟังเสียงผู้เข้าร่วมการเคลื่อนไหวใน พ.ศ. 2563 ของทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายใต้การวิจัยของแผนงานคนไทย 4.0 พบว่า

หลายครั้งความปรารถนาทางการเมืองของผู้คน ที่มีส่วนในการขับเคลื่อนกระบวนการเรียกร้องนั้น เป็นเรื่องคุณภาพชีวิตทั่วไปในชีวิตประจำวัน

เช่น สามารถไปทำงานตรงเวลา การได้ปิกนิกที่สวน หรือการได้ใช้เวลานอนหลับแทนการตามข่าวการเมือง ซึ่งเป็นปัญหาที่คนหมู่มากตระหนักร่วมกันในปี 2563 ว่าไม่อาจเกิดขึ้นได้ หากไม่แก้ปัญหาเรื่องการคมนาคม การจราจร และทางเท้า

นโยบายที่ยกระดับคุณภาพชีวิตโดยการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีจึงเป็นนโยบายที่น่าจะดึงดูดคนรุ่นใหม่ได้ โดยเฉพาะจากมวลชนที่มีโอกาสน้อยในการหลีกเลี่ยง การอาศัยในภาพแวดล้อมที่แออัด

อีกเรื่องหนึ่งที่กล่าวข้างต้นแล้วก็คือ รัฐบาลที่ไม่เอื้อต่อการคอร์รัปชัน แม้คนไทยจะมีความซื่อสัตย์แบบอะลุ่มอล่วยหรืออีกในหนึ่งก็คือ ไม่ได้มีความเคร่งครัดกับอุดมการณ์ความซื่อสัตย์นัก

อาจจะเลือกที่จะซื่อสัตย์หรือไม่ซื่อสัตย์ตามสถานการณ์และตามบุคคลที่เกี่ยวข้องด้วย และอาจจะไม่ซื่อสัตย์หากผลของการไม่ซื่อสัตย์นั้นเป็นประโยชน์ต่อบุคคลอื่นที่มีฐานะด้อยกว่าหรือเป็นบุคคลในครอบครัว

การศึกษาพบว่า คนไทยบางส่วนไม่เชื่อมั่นในความซื่อสัตย์ โดยเฉพาะที่มาจากวาทกรรมสวยหรูของชนชั้นนำ

คะแนนความเชื่อมั่นต่อรัฐบาลในภาพรวมของกลุ่มตัวอย่างทั้งหมดต่ำกว่าคะแนนความเชื่อมั่นในระบบสาธารณสุขมาก และกลุ่มเจนแซดเป็นกลุ่มที่แสดงความเห็นเชิงลบต่อสถาบันของรัฐมากกว่ากลุ่มที่มีอายุสูงกว่านี้

การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองของทีมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ยังพบอีกว่า เยาวชนยึดคุณค่าใหม่ที่เป็นสากลอันได้แก่ เสรีภาพ เสมอภาค และภราดรภาพ แต่ก็ยังถือมั่นในความกตัญญู

ข้อที่น่าสังเกตก็คือ เยาวชนยึดคุณค่าประเภทเป้าหมาย ในขณะที่รัฐบาลส่งเสริมคุณค่าประเภทเครื่องมือ

เยาวชนคนรุ่นใหม่จึงรับรู้คุณธรรมที่ส่งเสริมโดยรัฐ (พอเพียง วินัย สุจริต รับผิดชอบ จิตสาธารณะ) น้อยกว่าคนรุ่นเก่า เยาวชนรุ่นใหม่ปฏิเสธคำว่าพลเมืองที่รัฐยัดเยียดมา และยอมรับพลเมืองในความหมายของคนที่สร้างการเปลี่ยนแปลงและไม่ทอดทิ้งใครไว้ข้างหลัง

พรรคการเมืองไหนจะได้เสียงจากคนกลุ่มนี้ต้องพยายามเข็นนโยบายนี้ออกมาให้โดนใจคนรุ่นใหม่

เยาวชนไทยต่อต้านอำนาจนิยมทุกระดับโดยเฉพาะในระบบการศึกษาใน 3 จังหวัดภาคใต้เยาวชนให้ความสำคัญกับคุณค่า ความเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น

การศึกษานี้สอดรับกับข้อมูลสำรวจข้างบนว่า เยาวชนคนรุ่นใหม่ขาดความเชื่อมั่นและไม่พึงพอใจการแก้ไขปัญหาของรัฐบาล

ในข้อนี้หลายพรรคก็คงรู้ตัวว่าไม่ได้เสียจากคนรุ่นใหม่ ที่อยากได้เสียงจากเยาวชนก็ได้ลงไปทำ Focus group แล้ว ซึ่งเป็นเรื่องที่ดี เพราะเยาวชนจะเข้ามาเป็นฐานเสียงของผู้มีสิทธิเลือกตั้งมากขึ้น

สรุปว่า เมื่อการเลือกตั้งมาถึง ขอให้ทุกคนมองหาพรรคที่มีวิสัยทัศน์ไกล ไม่มุ่งแต่แก้ปัญหาเฉพาะหน้า พรรคไหนโฆษณาลดแหลกแจกแถมมากๆ ก็ให้สงสัยไว้ก่อน!.