จากฐานเศรษฐกิจใน ‘มอนทรีออล’ ถึงเรื่องโลกร้อน

กุญแจไขประตูไปสู่ห้องอันเป็นภาวการณ์ดีที่นิยมเรียกกันว่า “win-win” นั้น ได้แก่ การอนุญาตให้ร้านขายเหล้าและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ชนิดอื่นเปิดขายได้ตลอด 24 ชั่วโมง

มอนทรีออลเป็นนครใหญ่อันดับ 2 รองจากโทรอนโตในแคนาดาและเป็นท้องถิ่นแรกที่จะทำเช่นนั้น ส่วนโทรอนโตยังคงให้เปิดขายเหล้าและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ชนิดอื่นได้จาก 3 โมงเช้าถึงตี 2 และเมืองใหญ่รองลงมา เช่น แวนคูเวอร์ยอมให้ขายได้ถึงตี 3 เช่นเดียวกับมอนทรีออลก่อนการเปลี่ยนแปลง 

การตัดสินใจของเทศบาลนครมอนทรีออล สร้างทั้งความพอใจและความประหลาดใจ พร้อมกับการต่อต้านในระดับหนึ่งจากชาวแคนาดา

แรงจูงใจของเทศบาลนั้น ได้แก่ การขยายฐานเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญ ส่งผลให้เทศบาลเก็บภาษีได้มากขึ้น ส่วนผู้ประกอบการที่ต้องการขายเครื่องดื่มจำพวกนั้นได้ตลอดคืนและนักดื่มที่ต้องการดื่มได้ตลอดเวลาก็หาเหตุผลมาอ้างอย่างแข็งขัน

ฝ่ายต่อต้านได้กลายเป็นฝ่ายเสียงข้างน้อยและแปลกใจเช่นเดียวกับคนภายนอก ทั้งนี้เพราะโดยทั่วไปชาวแคนาดามักมองตัวเองเช่นเดียวกับผู้อื่นจำนวนมากว่า ต่างกับชาวอเมริกัน โดยเฉพาะในด้านการดำเนินชีวิตแบบรัดกุมและการควบคุมอบายมุข

การมองว่าชาวอเมริกันดำเนินชีวิตแบบรัดกุมและควบคุมอบายมุขน้อยกว่าชาวแคนาดาน่าจะไม่ถูกเสมอไป ทั้งนี้เพราะนครใหญ่ ๆ เช่นนิวยอร์กและลอสแอนเจลิสไม่ยอมให้ขายเหล้าและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ชนิดอื่นตลอด 24 ชั่วโมง โดยนิวยอร์กให้เปิดขายได้ถึงตี 4 และลอสแอนเจลิสถึงตี 2 เท่านั้น

ส่วนเมืองที่ยอมให้ขายได้ 24 ชั่วโมงเป็นเมืองขนาดเล็กไม่กี่แห่ง เช่น ลาสเวกัสและนิวออร์ลีนส์ แต่เมืองเหล่านี้ก็มิได้อนุญาตให้มีอบายมุขแบบถูกกฎหมายครบ 4 หมวด ได้แก่ “สุรา นารี พาชี กีฬาบัตร” 

แม้แต่เมืองลาสเวกัสเองซึ่งเป็นศูนย์การพนันอันโด่งดังแบบไม่มีกลางวันกลางคืน ก็อนุญาตให้มีเพียง “สุรา” กับ “กีฬาบัตร” เท่านั้น ด้าน “นารี” มีแบบถูกกฎหมายในบางเขตของรัฐเนวาดาได้ แต่ไม่อยู่ในเขตเมืองลาสเวกัส ส่วนการแข่งม้าในรัฐเนวาดาทำได้อย่างจำกัดเนื่องในโอกาสพิเศษเท่านั้น

มองจากมุมกว้าง ตัวอย่างสำหรับมอนทรีออลคงมิใช่เมืองขนาดเล็กในสหรัฐ หากเป็นเมืองขนาดใหญ่ในยุโรป เช่น เบอร์ลินและในเอเชียเช่น โตเกียว ซึ่งยอมให้บางเขตเปิดบริการเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ได้ตลอด 24 ชั่วโมง ทุกแห่งอ้างถึงผลดีที่การเปิดบริการ 24 ชั่วโมงมีต่อเศรษฐกิจ 

นอกจากนั้นยังมีการอ้างว่า ต่อไปกิจการต่างๆ จะต้องเปลี่ยนไปทำในตอนกลางคืนเพราะกลางวันร้อนขึ้นอย่างต่อเนื่องจากปัญหาโลกร้อน ผู้ทำงานกลางคืนย่อมต้องการสถานบริการจำพวกนั้นให้เปิดนานขึ้นด้วย อย่างไรก็ดี ผู้มองเช่นนี้มิได้แสดงให้ประจักษ์ว่าตนตระหนักถึงเรื่องการบริการตลอดคืน พร้อมกับการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่ตามมา นั้นคือปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโลกร้อน

การมองจากมุมเดียวว่า การขยายตัวทางเศรษฐกิจย่อมเป็นสิ่งที่ดีคือ ปัจจัยที่ทำให้การแก้ปัญหาโลกร้อนจะล้มเหลว ยิ่งการขยายตัวมาจากการทำอบายมุขให้ถูกกฎหมาย การขยายนั้นยิ่งมีด้านลบมากขึ้น

เศรษฐกิจประกอบด้วยการผลิตและการบริโภค ซึ่งก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกอันเป็นปัจจัยที่ทำให้โลกร้อนขึ้น เท่าที่ผ่านมา การแก้ปัญหาโลกร้อนมุ่งไปที่การแสวงหาเทคโนโลยีใหม่ที่ก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกน้อยลง โดยปราศจากการพิจารณาว่าน่าจะลดการผลิตและการบริโภคลงด้วยหรือไม่ 

ตรงข้าม ชาวโลกยังพยายามขยายเศรษฐกิจต่อไป ทั้งที่การบริโภคสิ่งไม่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตรวมทั้งการเสพอบายมุขชนิดต่างๆ เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผู้บริหารบ้านเมืองของไทยซึ่งน่าจะตระหนักในประเด็นนี้ดีกว่าใครในโลกก็พยายามทำตามเขาไปด้วย ล่าสุดได้แก่ การจะตรากฎหมายให้ตั้งศูนย์ขนาดใหญ่เอื้อให้คนไทยเสพอบายมุขได้สะดวกขึ้น

ผู้บริหารบ้านเมืองไทยน่าจะตระหนักในประเด็นนี้ดี เพราะสังคมไทยมีแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง แนวคิดนี้มีหลักความพอประมาณซึ่งเสนอให้บริโภคบนฐานของความจำเป็น แต่ผู้บริหารบ้านเมืองไทยไม่นำมาใช้ ซ้ำร้ายยังเคยนำแต่ชื่อมาโหนจนทำให้เกิดความเข้าใจผิด