อาหารต้องห้าม ที่แม่ตั้งครรภ์ควรรู้

การดูแลสุขภาพระหว่างการตั้งครรภ์ เป็นสิ่งสำคัญที่ แม่ตั้งครรภ์ ต้องใส่ใจอย่างมาก โดยเฉพาะเรื่องอาหารการกิน เป็นสิ่งที่ต้องคำนึงเป็นอันดับแรก เนื่องจากอาหารที่เลือกรับประทานจะส่งผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของทารกในครรภ์ได้

พญ.สุพิภัทฏิพร สิทธิศร สูตินรีแพทย์ ประจำโรงพยาบาลพริ้นซ์ สกลนคร ใน เครือพริ้นซิเพิล เฮลท์แคร์ กล่าวว่า หนึ่งในคำถามที่แม่ตั้งครรภ์มักจะสอบถามกับแพทย์อยู่เสมอคือ "อาหารที่แม่ตั้งครรภ์ห้ามทานมีอะไรบ้าง" เพราะอาหารที่ชอบทานเป็นประจำ อาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้ ซึ่งในช่วงตั้งครรภ์ ฮอร์โมนในร่างกายแม่ตั้งครรภ์จะเกิดการเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้มีอาการแพ้ท้องในช่วง 3 เดือนแรก ทำให้คลื่นไส้ อาเจียน หรืออยากรับประทานอาหารบางชนิด ซึ่งบางครั้งอาจเผลอรับประทานอาหารที่อาจส่งผลร้ายต่อทารกในครรภ์โดยที่ไม่รู้ตัว ซึ่งอาหารที่ไม่แนะนำ มีดังนี้

• อาหารที่ปรุงไม่สุกและไม่สด ในอาหารประเภทนี้อาจมีเชื้อโรคหรือเชื้อแบคทีเรียที่อาจเกิดอันตรายรุนแรงกับ แม่ตั้งครรภ์ และอาจทำให้ทารกคลอดก่อนกำหนดหรือเสียชีวิตได้ เช่น ไข่ดิบ ปลาดิบ (ซูชิ ซาซิมิ เป็นต้น) เนื้อ อาหารทะเลดิบ (กุ้งดอง หอยนางรม หมึกช็อต) เนื้อดิบ (คาร์ปาชโช สเต็กเนื้อดิบๆ เป็นต้น) และผลิตภัณฑ์จากนม และชีสที่ไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้อ
• อาหารรสจัดและอาหารหมักดอง อาหารที่มีรสเค็มจัด ส่งผลทำให้หัวใจและไตทำงานหนักขึ้น ทำให้แม่ตั้งครรภ์เกิดอาการบวมได้ ส่วนรสหวานจัด เพิ่มภาระให้กับตับอ่อนต้องผลิตอินซูลินเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลมากขึ้น เสี่ยงต่อภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และทำให้มีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอีกด้วย ส่วนรสเปรี้ยวจัด เผ็ดจัด จะเพิ่มภาระให้กระเพาะอาหารต้องทำงานหนัก ทำให้ท้องอืด เกิดภาวะกรดไหลย้อนและอาหารเป็นพิษได้ สำหรับของหมักดองมักมีเกลือน้ำตาลหรือขัณฑสกรผสมอยู่จำนวนมาก ซึ่งเข้าข่ายอาหารรสจัด 

• อาหารที่ควรงด เช่น ส้มตำปูปลาร้า ส้มตำหอยดอง กิมจิ แหนม ไข่เค็มดองเกลือ ผักกาดดอง เป็นต้น นอกจากนั้นอาหารที่มีสารปรอทสูงๆ จะส่งผลเสียต่อระบบประสาทและสมองของ แม่ตั้งครรภ์ และทารกในครรภ์ เช่น ปลาดาบเงิน ปลากระโทงแทง ปลาฉลาม และปลาทูน่า (ควรรับประทาน 2 ก้อน หรือ 2 กระป๋องต่อสัปดาห์)
• คาเฟอีนที่มากเกินไป ส่งผลให้ทารกในครรภ์น้ำหนักตัวน้อย และอาจเสี่ยงแท้งบุตร นอกจากนั้นยังผลต่อแม่ตั้งครรภ์ ทำให้มีอาการท้องผูก และหากดื่มมากเกินไปอาจทำให้ใจสั่น นอนหลับยาก ส่งผลให้เกิดการพักผ่อนไม่เพียงพอ ส่วนเครื่องดื่มบางชนิดมีปริมาณน้ำตาลและไขมันสูง เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม อาจส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ ตามมาได้ ทางที่ดีควรรับประทานในบริมาณน้อยกว่า 200 มก./วัน ส่วนเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เช่น เหล้า เบียร์ และไวน์ อาจเพิ่มความเสี่ยงในการแท้งหรือทารกเสียชีวิตในครรภ์ แม้ปริมาณเล็กน้อยก็อาจส่งผลต่อการสร้างสมอง พัฒนาการ และการสร้างอวัยวะของทารกในครรภ์

"การเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมจะช่วยให้แม่ตั้งครรภ์และลูกน้อยแข็งแรงสมบูรณ์ เช่น อาหารที่มีโปรตีนจากเนื้อสัตว์ นม ไข่ และธาตุเหล็ก เพื่อใช้สร้างเม็ดเลือดแดง เสริมโฟเลตในการป้องกันความพิการแต่กำเนิด โดยแหล่งอาหารที่มีเหล็กและโฟเลต ได้แก่ ตับ เนื้อสัตว์ ผักใบเขียวเข้ม เป็นต้น นอกจากนี้ ทารกในครรภ์ยังต้องการแคลเซียมและฟอสฟอรัสเพื่อสร้างกระดูกและฟัน โดยแหล่งอาหารที่จำเป็น ได้แก่ นม ปลาเล็กปลาน้อย เต้าหู้แข็ง ธัญพืช และผักเขียวเข้ม ส่วนอาหารที่มีไอโอดีน เช่น อาหารทะเล หรือปรุงประกอบอาหารด้วยเครื่องปรุงที่มีการเสริมไอโอดีน อาหารที่มีกรดไขมัน โอเมก้า 3 ซึ่งเป็นกรดไขมันดี เช่น ปลาทู ปลาจะละเม็ด"

พญ.สุพิภัทฏิพร กล่าวเสริมว่า นอกจากนี้ควรดื่มน้ำสะอาดวันละ 10 แก้ว เลือกกินอาหารที่สด สะอาด ปรุงสุกใหม่ ได้รับสารอาหารครบถ้วนเพียงพอ สำหรับเมนูที่แนะนำ เช่น ไข่ตุ๋นใส่ผักหมูสับ ต้มเลือดหมูใส่ผัก อกไก่ผัดขิง ปลานึ่งกับผักลวก แกงเลียง เป็นต้น และสิ่งสำคัญคือ แม่ตั้งครรภ์ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจตามนัดอย่างสม่ำเสมอ

ทั้งนี้ โรงพยาบาล เครือพริ้นซิเพิล เฮลท์แคร์ จัดแคมเปญ "SUPER MOM โปรตัวแม่ พริ้นซ์ดูแลให้" โดยยกขบวนโปรแกรมตรวจสุขภาพ โปรแกรมตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก แพ็กเกจตรวจโรคร้าย เป็นต้น จัดตลอดทั้งเดือนสิงหาคม 2566 ต้อนรับเทศกาล "วันแม่" กับฮีโร่คนเก่ง ไม่ว่าใครหรือเพศไหนก็สามารถเป็น "ตัวแม่" ในแบบของตัวเองได้

ผู้ที่สนใจสามารถสอบถามข้อมูลผ่านเว็บไซต์ princhealth หรือที่โรงพยาบาลในเครือฯ ทุกแห่ง ประกอบด้วย โรงพยาบาลพริ้นซ์ สุวรรณภูมิ, โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ำโพ 1, โรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ำโพ 2, โรงพยาบาลพริ้นซ์ อุทัยธานี, โรงพยาบาลพริ้นซ์ ศรีสะเกษ, โรงพยาบาลพริ้นซ์ อุบลราชธานี, โรงพยาบาลพริ้นซ์ ลำพูน, โรงพยาบาลศิริเวช ลำพูน, โรงพยาบาลพิษณุเวช พิษณุโลก, โรงพยาบาลพิษณุเวช พิจิตร, โรงพยาบาลพิษณุเวช อุตรดิตถ์, โรงพยาบาลวิรัชศิลป์ จ.ชุมพร และโรงพยาบาลพริ้นซ์ สกลนคร