รู้จัก 'กาเซ็ม โซไลมานี' เป้าสังหารสหรัฐ

พร้อมด้วยอาบู มาห์ดี อัล มูฮันดิส รองผู้บัญชาการกองกำลังเคลื่อนไหวประชาชน (ฮัชด์) ซึ่งเป็นเครือข่ายกองกำลังนักรบชีอะห์ในอิรักที่ฝักใฝ่อิหร่าน นายพลคนดังคนนี้เป็นใคร ทำไมต้องถูกสหรัฐโดยประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์หมายหัว

สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า นายพลโซไลมานีผู้บัญชาการกองกำลังนักรบคุดส์ ซึ่งเป็นหน่วยรบพิเศษในต่างประเทศของกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน (ไออาร์จีซี) ขึ้นตรงกับอยาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี ผู้นำสูงสุดของอิหร่าน มีอิทธิพลต่อภูมิภาคตะวันออกกลางมาตั้งแต่ปี 2561 ในฐานะผู้เกี่ยวข้องโดยตรงจัดการเจรจาระดับสูงก่อตั้งรัฐบาลอิรัก ซึ่งไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจสำหรับชายผู้เป็นศูนย์กลางการเจรจาจัดสรรอำนาจในตะวันออกกลางมานานร่วม 20 ปี

โซไลมานีเข้า ๆ ออก ๆ กรุงแบกแดดมาตั้งแต่ปี 2561 ล่าสุดเมื่อเดือนก่อนช่วงที่พรรคการเมืองพยายามตั้งรัฐบาลใหม่ เดิมทีนายทหารคนนี้เคยทำงานเงียบ ๆ แต่ไม่กี่ปีหลังกลับกลายเป็นคนดังของอิหร่านได้อย่างไม่น่าเชื่อ มีคนติดตามบนอินสตาแกรมมากมาย

ชื่อเสียงโด่งดังผงาดขึ้นเมื่อเขาถูกดันให้เป็นคนที่ต้องออกสื่อบอกเล่าบทบาทของอิหร่านที่เข้าไปเกี่ยวข้องกับความขัดแย้งในซีเรียตั้งแต่ปี 2556 โซไลมานีปรากฏตัวอยู่ในภาพถ่ายกลางสมรภูมิ สารคดี ไม่เว้นแม้แต่ในมิวสิควีดิโอและภาพยนตร์แอนิเมชัน

เมื่อเดือน ต.ค.เขาเคยให้สัมภาษณ์ที่ไม่ค่อยทำบ่อยนักกับสถานีโทรทัศน์ของทางการอิหร่าน เล่าว่า เขาอยู่ในเลบานอนเพื่อดูแลสถานการณ์ช่วงสงครามระหว่างอิสราเอลกับเฮซบอลเลาะห์ เมื่อปี 2549

ในสายตาแฟนคลับและศัตรู โซไลมานีคือสถาปนิกคนสำคัญออกแบบอิทธิพลของอิหร่านในภูมิภาคตะวันออกกลาง นำทัพต่อกรกับกองกำลังญิฮัด ขยายบทบาททางการทูตของอิหร่านในอิรัก ซีเรีย และอื่น ๆ

“สำหรับชีอะห์ตะวันออกกลาง เขาคือเจมส์ บอนด์, เออร์วิน รอมเมล และเลดี้ กาก้า รวมกันอยู่ในคน ๆ เดียว สำหรับโลกตะวันตก เขาเป็นผู้ส่งออกการปฏิวัติอิสลามของอิหร่าน สนับสนุนผู้ก่อการร้าย ล้มล้างรัฐบาลโปรตะวันตก และทำสงครามของอิหร่านในต่างแดน” เคนเนธ พอลแลค นักวิเคราะห์อดีตซีไอเอ เคยเขียนบรรยายสรรพคุณของโซไลมานีไว้ในฐานะ 100 บุคคลผู้ทรงอิทธิพลที่สุดของนิตยสารไทม์ประจำปี 2560

ความโดดเด่นของนายพลผู้นี้มิได้มีแค่การทหาร ในช่วงที่ประเทศกำลังระอุไปด้วยกระแสการประท้วงผลพวงจากปัญหาเศรษฐกิจ แถมสหรัฐก็ยิ่งเพิ่มแรงกดดัน ชาวอิหร่านจำนวนหนึ่งเรียกร้องให้โซไลมานีลงเล่นการเมือง

แม้เจ้าตัวปฏิเสธข่าวลือที่ว่าวันหนึ่งเขาอาจลงชิงตำแหน่งประธานาธิบดี แต่เขามีบทบาทสำคัญยิ่งในการเมืองของประเทศเพื่อนบ้านอย่างอิรัก รวมถึงการเจรจาตั้งรัฐบาล โซไลมานีคือกลไกหลักกดดันให้ชาวเคิร์ดอิรักยกเลิกแผนเรียกร้องเอกราช หลังจากจัดลงประชามติที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายเมืื่อเดือน ก.ย. 2560

อิทธิพลของโซไลมานีฝังรากลึกนับตั้งแต่สหรัฐรุกรานอัฟกานิสถานเมื่อปี 2544 ตอนนั้นเขาเป็นผู้บัญชาการกองกำลังคุดส์แล้ว

“เพื่อนนักการทูตชาวอิหร่านในอัฟกานิสถานของผมหลายคนบอกชัดว่า แม้พวกเขาต้องแจ้งข้อมูลให้กระทรวงการต่างประเทศทราบ แต่สุดท้ายแล้วคนตัดสินใจก็คือนายพลโซไลมานี” ไรอัน คร็อกเกอร์ อดีตทูตสหรัฐประจำอิรัก เผยกับบีบีซีเมื่อปี 2556

ท่าทีหนักแน่นแต่เงียบขรึมของเขาตรงใจชาวอิหร่านที่นิยมคนนอบน้อมแต่มีศักดิ์ศรี

“เขานั่งอยู่อีกมุมหนึ่งของห้อง บุคลิกเงียบขรึมมาก ไม่พูด ไม่แสดงความเห็น ได้แต่นั่งแล้วฟัง แน่นอนว่าใคร ๆ ก็คิดถึงเขาแบบนี้” เจ้าหน้าที่อาวุโสรายหนึ่งของอิรักเผยบุคลิกของโซไลมานีกับนิตยสารเดอะ นิวยอร์กเกอร์

ผลสำรวจเผยแพร่เมื่อปี 2561 จัดทำโดยอิหร่านโพลและมหาวิทยาลัยแมริแลนด์ งานชิ้นหนึ่งในไม่กี่ชิ้นที่นักวิเคราะห์เชื่อถือ พบว่า โซไลมานีได้รับคะแนนนิยมถึง 83% เหนือกว่าประธานาธิบดีฮัสซัน โรฮานี และรัฐมนตรีต่างประเทศโมฮัมหมัด จาวาด ซาริฟ

ผู้นำชาติตะวันตกมองว่า นายพลผู้นี้คือหัวใจสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างอิหร่านกับกลุ่มติดอาวุธ เช่น เฮซบอลเลาะห์ของเลบานอน และฮามาสปาเลสไตน์

ความน่าสนใจส่วนหนึ่งของโซไลมานีคือ เขาอาจประสานรอยร้าวในสังคมอิหร่านที่แตกแยกกันในหลาย ๆ เรื่อง เช่น กฎการสวมฮิญาบอันเข้มงวด

“ถ้าเราใช้คำพวกนี้ตลอดเวลา ฮิญาบดี ฮิญาบเลว นักปฏิรูป พวกหัวอนุรักษ์ แล้วเราจะเหลือใคร พวกเขาทุกคนคือประชาชน ลูกทุกคนของพวกคุณนับถือศาสนาไม่ใช่หรือ แล้วทุกคนเหมือนกันมั้ย ไม่ แต่ทุกคนก็คือลูกของพ่อ” โซไลมานีกล่าวสุนทรพจน์ในงานวันมัสยิดโลกเมื่อปี 2560

โซไลมานีถูกปลิดชีพเมื่อเช้าตรู่วานนี้ (3 ม.ค.) โดยขีปนาวุธรุมถล่มสนามบินนานาชาติในกรุงแบกแดดของอิรัก ขบวนรถคุ้มกันของกองกำลังฮัชด์ อับ ชาบี ซึี่งมีสายสัมพันธ์ใกล้ชิดกับอิหร่านถูกโจมตี หลังจากนั้นไม่กี่ชั่วโมงกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่านประกาศว่า โซไลมานีถูกสหรัฐโจมตีอย่างทุกข์ทรมานที่สนามบินแบกแดดเมื่อช่วงเช้า

กองกำลังฮัชด์ยืนยันว่า โซไลมานีและอาบู มาห์ดี อัล มูฮันดิส รองผู้บัญชาการฮัชด์ถูกสังหาร จากการโจมตีของสหรัฐที่พุ่งเป้าขบวนรถของเขาบนถนนในสนามบินนานาชาติแบกแดด

กระทรวงกลาโหมสหรัฐแถลงว่า โซไลมานีกำลังพัฒนาแผนโจมตีนักการทูตและทหารอเมริกันในอิรักและทั่วตะวันออกกลาง สหรัฐจึงต้องใช้ปฏิบัติการป้องกันอย่างเด็ดขาด ปกป้องบุคลากรอเมริกันในต่างแดนด้วยการปลิดชีพกาเซ็ม โซไลมานี แต่แถลงการณ์ไม่ได้ระบุรายละเอียดว่าสังหารเขาอย่างไร

เหล่านักวิเคราะห์มองว่า การโจมตีครั้งนี้จะเป็นตัวเปลี่ยนเกมความตึงเครียดระหว่างอิหร่านกับสหรัฐ

“ทรัมป์เปลี่ยนกฎ เขาต้องการให้โซไลมานีถูกกำจัด” แรมซี มาร์ดินี นักวิจัยจากสถาบันสันติภาพสหรัฐให้ความเห็น

ด้านฟิลิป สมิธ ผู้เชี่ยวชาญด้านกองกำลังติดอาวุธชีอะห์ กล่าวว่า การโจมตีครั้งนี้เป็นการกำจัดศัตรูระดับผู้นำที่เด็ดขาดที่สุดเท่าที่สหรัฐเคยทำ และอาจทำให้ปัญหาบานปลายออกไปมากกว่าปี 2554 ที่สหรัฐสังหารโอซามา บิน ลาเดน ผู้นำกลุ่มอัลกออิดะห์ และการสังหารอาบู บัคร์ อัล บากาดี ผู้นำกลุ่มรัฐอิสลามในปี 2562