ไปดูว่าครู138คนเตรียมสอนออนไลน์นักเรียน2,762คนได้อย่างไร

ทั้งนี้ กระทรวงศึกษาธิการยึดหลักการที่ว่าการเรียนที่โรงเรียนต้องดำเนินการภายใต้มาตรการความปลอดภัยของกระทรวงสาธารณสุข ทั้งการเว้นระยะห่างทางสังคม การทำความสะอาดอุปกรณ์ ล้างมือ และใส่หน้ากากอนามัย มีจำนวนนักเรียนในห้องราว 20 -25 คน ซึ่งแล้วแต่บริบทของแต่ละโรงเรียน

ขณะที่โรงเรียนโดยเฉพาะกรุงเทพมหานครมีนักเรียนจำนวนมาก พื้นที่จำกัด การเรียนการสอนหากต้องเรียนในชั้นเรียน มาตรการที่ต้องนำมาพิจารณาคือ การพลัดกันเข้าเรียน ซึ่งครูอาจจะมีภาระที่มากขึ้น ศธ. มีการเตรียมพร้อมในบางส่วน เช่น บุคลากรที่จบใหม่ด้านครู ในการช่วยสอน แต่ทุกอย่างขึ้นอยู่กับพื้นที่ โรงเรียน และจังหวัด ในสถานการณ์ที่เหมาะสม ยึดความปลอดภัยของผู้ที่เกี่ยวข้องทุกคนเป็นที่ตั้ง

โดยวานนี้ (13 พฤษภาคม) ณัฏฐพล ทีปสุวรรณ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ได้ไปเป็นประธานการเปิดการเรียนการสอนออนไลน์ “โรงเรียนหยุด แต่การเรียนรู้หยุดไม่ได้” ณ โรงเรียนวชิรธรรมสาธิต สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 2 สอนในระดับมัธยมศึกษา มีครูทั้งสิ้น จำนวน 138 คน นักเรียนจำนวน 2,762 คน ถือเป็นโรงเรียนแกนนำที่เตรียมความพร้อมด้านไอที และแหล่งเรียนรู้ดิจิทัลที่มีความหลากหลาย ซึ่งได้ดำเนินการตามนโยบายของรัฐมนตรี ภายใต้การบริหาร  ดร.จินตนา ศรีสารคาม ผู้อำนวยการโรงเรียนวชิรธรรมสาธิต

ทั้งนี้ โรงเรียนวชิรธรรมสาธิต ได้สำรวจความพร้อมของนักเรียนในการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ (WT Platform) พบว่า มีนักเรียนที่มีความพร้อมร้อยละ 77 และนักเรียนที่ยังไม่มีความพร้อมร้อยละ 23 ทางโรงเรียนเพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างเท่าเทียมกัน จึงแต่งตั้งครูที่ปรึกษาเพื่อกำกับ ติดตาม และให้คำปรึกษาสำหรับนักเรียนเป็นรายบุคคลทาง Line กลุ่ม จัดทำคู่มือการสอนออนไลน์ประกอบด้วยการเข้าสู่ระบบ การจัดการรายวิชา การจัดการห้องเรียน คลังข้อสอบ ภาระงานหรือการบ้าน เป็นต้น

การเตรียมความพร้อม จัดการเรียนการสอนออนไลน์ แบ่งออกเป็น 3 ระยะ โดย ระยะที่ 1 อบรมครูแกนนำรุ่นที่ 1 จำนวน 31 คน คิดเป็นร้อยละ 22.46 ให้การดำเนินการเตรียมความพร้อมการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ตามรูปแบบของโรงเรียน ในการให้ครูแกนนำดังกล่าวจัดเตรียมวิดีโอการจัดการเรียนการสอน โครงสร้างรายวิชา เอกสาร บทเรียน และแบบทดสอบ เพื่อให้นักเรียนสามารถทบทวนบทเรียนได้ทุกที่ทุกเวลา ระยะที่ 2 อบรมครูแกนนำรุ่นที่ 2 จำนวน 50 คน ร้อยละ 36.23 ระยะที่ 3 อบรมครูแกนนำรุ่นที่ 3 จำนวน 57 คน คิดเป็นร้อยละ 41.30

ในการสอนออนไลน์ทางโรงเรียนได้มี การเตรียมความพร้อมด้านสถานที่สำหรับดำเนินการจัดการสอนออนไลน์ แบ่งเป็นห้อง Studio 1 จัดการเรียนการสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ม.1 จำนวน 25 รายวิชา ม.2 จำนวน 24 รายวิชา ม.3 จำนวน 21 รายวิชา รวม 70 รายวิชา ห้อง Studio 2 จัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ม.4 จำนวน 34 รายวิชา ม.5 จำนวน 33 รายวิชา ม.6 จำนวน 28 รายวิชา รวม 95 รายวิชา

โดยในการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ผ่านโปรแกรม Microsoft Teams Zoom และ Google Meet  เน้นพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพของผู้เรียนเป็นรายบุคคล ต้องดีไซน์ให้ตรงกับรูปแบบที่เขาควรจะเป็น เพราะการเรียนรู้นำการศึกษาโรงเรียนอาจหยุดได้ แต่การเรียนรู้หยุดไม่ได้

ณัฏฐพล กล่าวเสริมว่าหากมีวิกฤตมากกว่านี้จริงๆ การเรียนการสอนจะไม่สามารถทำได้เท่ากับในอดีต ครูต้องปรับตัว ในการถ่ายทอดให้เด็ก ๆ การประเมินเด็กนักเรียน โดยใช้ออนไลน์เข้ามาเสริม เพื่อบันทึกไว้เป็นข้อมูล ดูทั้งความสามารถของครูและเด็ก หลังจากนี้จะต้องลงพื้นที่เพื่อดูโรงเรียนต่างจังหวัดพื้นที่ห่างไกล โดยในอนาคตอาจจะต้องขอความร่วมมือกับภาคเอกชน หรือหน่วยงานของรัฐ เช่น กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ในการเชื่อมต่ออุปกรณ์ให้ครบถ้วนเพื่อทำการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• เมื่อครูต้องเป็นมากกว่าครู

ครูแกนนำโรงเรียนวชิรธรรมสาธิต  3 คน "ภัทรนันท์ แดนวงศ์" ครูประจำวิชาศิลปะ ชั้น ม.ปลาย "นพดล คำพร" ครูประจำวิชาภาษาอังกฤษ ชั้น ม. 3/ม. 5 และ “อรรถพล ยตะโคตร” ครูประจำวิชาสังคมศึกษา ชั้นม.1/ม.5 พร้อมด้วย “สมุฎฎิ์ ภาษาดี” รองหัวหน้างานเทคโนโลยี หัวหน้างานคอมพิวเตอร์ งานระบบเครือข่าย งานซ่อมบำรุงคอมพิวเตอร์ ร่วมกันอธิบายว่าครูแกนนำรุ่นแรก อบรมในเดือนเมษายน ครอบคลุม 8 กลุ่มสาระ ต้องอบรมทั้งการทำสตอรี่บอร์ด วางแผนร่วมกับแผนกไอที โดยได้รับการสนับสนุนจากไมโครซอฟต์ในการพัฒนาระบบ ทดลองการสอน เตรียมความพร้อมระบบ ปรับห้องเรียน เป็นสตูดิโอบันทึกการสอน

“ทุกวันนี้ ครูต้องทำหน้าที่มากกว่าอาชีพครู เพราะต้องหาความรู้เพิ่มเติม ในการตัดต่อวิดีโอ รวมถึงแนวทางการสอนใหม่ๆ เพื่อให้เหมาะกับการสอนออนไลน์ แม้จะเป็นเรื่องยากสำหรับครูก็ไม่เป็นไร แต่นักเรียนต้องเข้าถึงเรื่องนี้ให้ได้ง่ายที่สุด เราเทสกันมาหลายรอบ หลายโปรแกรม จนมาสรุปที่ Microsoft Teams ซึ่งสามารถเชื่อมต่อกับโปรแกรมอื่นๆ เช่น Zoom ได้”

นอกจากนี้ ยังมีระบบการเรียนการสอนของโรงเรียน ได้แก่ Moodle ซึ่งใช้งานมากว่า 10 ปี ในเว็บไซต์ของโรงเรียน สำหรับให้ครูแชร์ข้อมูล ใบความรู้ ใบงาน สร้างเว็บเพจได้ แบบทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน การบ้าน คลิปวิดีโอการสอน เพิ่มแหล่งเรียนรู้ เพิ่มกิจกรรมต่างๆ เป็นการจัดเรียนการสอนในรูปแบบออนไลน์อีกรูปแบบหนึ่ง ครูสามารถสื่อสารกับนักเรียนได้ผ่านการแชต และนักเรียนสามารถดูย้อนหลังได้ตลอดเวลาผ่านระบบอินเทอร์เน็ต โดยในช่วงที่ต้องมีการเรียนออนไลน์ เด็กที่อาจจะตามไม่ทัน หรือเน็ตหลุดขณะสอน สามารถกลับมาดูซ้ำได้อีก

สมุฎฎิ์ ภาษาดี

• ครูต้องปรับรูปแบบการสอน

“ครูนพดล” ประจำวิชาภาษาอังกฤษ กล่าวว่าการปรับเทคนิควิธีการสอน เพื่อให้เหมาะสมกับการเรียนออนไลน์ว่า ต้องศึกษาความรู้เพิ่มเติมเรื่องตัดต่อวิดีโอ มีลูกเล่น ฉาก ใส่เอฟเฟค เข้าไปได้เพื่อความไม่น่าเบื่อ พร้อมกับเปิดแฟนเพจในเฟซบุ๊คเพื่อแชร์ความรู้ที่น่าสนใจ ให้เด็กได้ศึกษา เทคนิคการสอนของแต่ละคน แต่ละวิชา ต้องเปลี่ยนแปลง เพราะในบางวิชาที่มีเนื้อหาเยอะ ครูจะสรุปเนื้อหา หรือทำวิดีโอคลิป ของตัวเอง ลงใน Moodle เพื่อให้เด็กได้ศึกษาก่อน และพอมาเรียนออนไลน์จะได้มีความรู้พื้นฐาน แล้วจึงมาอธิบายกันระหว่างเรียนให้ได้มากยิ่งขึ้น ให้เขาได้ไปสืบค้น ประมวลผล และดูฟีดแบคของเด็กได้ว่าสิ่งที่เราให้ไป เขาเข้าใจหรือไม่

นพดล คำพร

“ครูภัทรนันท์” ประจำวิชาศิลปะ อธิบายเสริมว่าการเรียนการสอนต้องปรับ เพราะจะให้เด็กนั่งดูแค่วิดีโอไม่ได้ ขณะที่วิชาศิลปะ ซึ่งต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ กิจกรรมสุนทรีย์ ตอนแรกมองว่ายากเพราะเรามองไม่ออกว่าวิชาศิลปะจะอยู่ในรูปแบบคลิปวิดีโอได้อย่างไร แต่เมื่อได้ศึกษาตามสื่อต่างๆ ได้เห็นว่า สามารถทำได้ อีกทั้งเด็กที่อยากจะเรียนศิลปะได้ดี สามารถมาเปิดซ้ำได้หลายรอบ จึงเริ่มทยอยอัดคลิปมาเรื่อยๆ ข้อดีของศิลปะ คือ สามารถพาเด็กไปดูจิตรกรรมผ่านคลิปวิดีโอได้ โดยไม่ต้องไปสถานที่จริง พร้อมใช้สื่อ อื่นๆ เช่น เปิดช่อง Youtube เพื่อนำคลิปของตนเองไปรวบรวม

ภัทรนันท์ แดนวงศ์

ด้าน วิชาสังคมศึกษา ซึ่งถือเป็นวิชาที่มีเนื้อหาสาระค่อนข้างมาก “ครูอรรถพล” อธิบายว่า มีการดึงดูดความสนใจโดยใส่เอฟเฟคลงไปในวิดีโอ เพื่อให้เด็กดูแบบสรุปรวมในระยะเวลาสั้นๆ เด็กไม่ต้องดูนาน เพราะสมาธิเด็กที่ดูการบรรยายจะค่อนข้างน้อย หรือนำคลิปวิดีโอต่างๆ มาเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับนักเรียนได้ ขณะที่บทเรียนเต็ม เราเอาลงในใบความรู้หรือไฟล์อัพโหลดลงใน Moodle

อรรถพล ยตะโคตร

ทั้งนี้ ครูแกนนำรุ่นแรกทุกคนมีตารางคิวที่ต้องอัดคลิปให้แล้วเสร็จภายในสิ้นเดือนพฤษภาคมนี้ และถ่ายทอดให้ครูในแต่ละกลุ่มสาระ พร้อมเปิดอบรมครูแกนนำรุ่นที่ 2 ต่อไป สำหรับ 1 มิถุนายน โรงเรียนฯกำหนดไว้ว่าจะปล่อยคลิปให้สมบูรณ์ที่สุด ซึ่งขณะนี้เริ่มมีทยอยอัพโหลดไปแล้วบ้าง โดยฝ่ายวิชาการจะทำหน้าที่จัดทั้งตารางอัดคลิป และตารางสอนออนไลน์ ซึ่งระหว่างการสอนออนไลน์ จะมีการอัดคลิปเก็บไว้เพื่อให้นักเรียนสามารถดูซ้ำได้ สำหรับเด็กที่ไม่พร้อมด้านเทคโนโลยี ทางโรงเรียนกำลังปรึกษาเพื่อเตรียมความพร้อม อาจจัดคลาสเรียนเฉพาะให้สามารถเรียนทันเพื่อนได้