ที่นอนลมจาก ‘ถุงน้ำยาล้างไต’ เพื่อผู้สูงวัย

ขอนแก่นเป็นจังหวัดที่มี 'ผู้สูงอายุ' มากถึง 276,029 คน ถือเป็นร้อยละ 15 ของประชากรทั้งจังหวัด และเป็นอันดับ 4 ของทั้งประเทศ ซึ่งจำนวนผู้ป่วยติดเตียงทั้งประเทศมีมากถึง 150,000 คน โดยผู้สูงอายุที่มีสภาพความเป็นอยู่ขาดแคลนทุนทรัพย์ยังมีอีกมากที่ต้องการรับเบี้ยยังชีพในแต่ละเดือน ทำให้ต้องตระหนักต่อการซื้ออุปกรณ์ในการรักษา ซึ่งรวมไปถึงเตียงที่ใช้ในการรักษาสำหรับผู้สูงอายุและผู้ป่วยที่มีภาวะติดเตียงด้วย

อีกทั้งเตียงนอนที่บ้านของผู้ป่วยบางพื้นที่ ไม่เหมาะกับการดูแลผู้ป่วยนัก ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อนอย่างแผลกดทับตามมา หากปล่อยให้ผู้ป่วยต้องอยู่ในสภาพติดเตียงเป็นเวลานาน อาจจะต้องเพิ่มค่าใช้จ่ายในด้านการรักษาพยาบาล และอาจจะแพงเกินกว่าญาติผู้ป่วยจะรับไหว จนเกิดภาวะรุนแรงอื่นๆ ขึ้น

ด้วยปัญหาดังกล่าว ทางกลุ่มวิจัยและออกแบบเพื่อสังคมสูงวัย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้ดำเนินงาน ‘โครงการวิจัยและออกแบบที่นอนลมจากถุงน้ำยาล้างไต' สำหรับผู้สูงอายุและผู้ป่วยที่มีภาวะติดเตียง และได้มีการส่งมอบที่นอนลมจากถุงน้ำยาล้างไต จำนวน 10 ชุด ให้กับเทศบาลเมืองศิลา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น

จตุรพิธ พิมพ์แสง ตัวแทนของทีมผู้ออกแบบคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มข. เผยว่า ทีมคณาจารย์ผู้ออกแบบยังประกอบด้วย ผศ.ดร.สุรกานต์ รวยสูงเนิน , ผศ.ชลวุฒิ พรหมสาขา ณ สกลนคร , ผศ.ดร. นยทัต ตันมิตร และอาจารย์อภิญญา อาษาราช  ซึ่งเป็นที่ปรึกษาในการออกแบบครั้งนี้ และทีมผู้ออกแบบเอง มองว่า ปัจจุบันมีการนำขยะมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันมากมาย และมีการสร้างมูลค่าที่สูงขึ้นจากการออกแบบเพื่อการใช้งานต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นขยะมูลฝอย ขยะจากโรงงานอุตสาหกรรม หรือแม้กระทั่งขยะจากโรงพยาบาล ซึ่งขยะในโรงพยาบาลไม่ได้มีเพียงแค่ขยะที่ติดเชื้อจากการรักษาเท่านั้น แต่ยังมีขยะที่สามารถนำกลับมาใช้งานใหม่ได้ โดยมีเนื้อวัสดุที่มีความหนา เหนียวและทนทาน อีกทั้งยังอยู่ในสภาพที่สะอาด ปลอดภัย ซึ่งก็คือ 'ถุงน้ำยาล้างไต' 

โดยจะพบได้จากวัสดุของถุงน้ำยาล้างไต เพราะเป็นวัสดุที่ต้องสะอาดอยู่ตลอดเวลา เนื่องจากต้องนำไปล้างไตซึ่งเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งสำคัญในร่างกายที่ได้จากโรงพยาบาล และบ้านผู้ป่วยโรคไตที่ทางโรงพยาบาลได้จำหน่ายให้กับผู้ป่วยนำกลับไปรักษาด้วยตนเองด้วย โดยเฉลี่ยแล้วถุงน้ำยาล้างไต กลายเป็นขยะจำนวนมาก ซึ่งเมื่อใช้งานเสร็จทางโรงพยาบาลและทางบ้านผู้ป่วยจะนำไปทิ้งรวมกับขยะมูลฝอย ทำให้คุณค่าของวัสดุไม่ได้ถูกใช้งานให้เกิดประโยชน์อีกต่อไป

 

ทางคณะผู้ออกแบบ เล็งเห็นประโยชน์ของถุงล้างไตเหล่านี้มาผลิตเป็นที่นอนลม ซึ่งการออกแบบที่นอนลมจากถุงน้ำยาล้างไต เป็นไปได้ด้วยดี มีการออกแบบมาเพื่อการใช้งานเฉพาะจุด เช่น บริเวณหลังและก้น ที่สามารถดึงออกมาทำความสะอาดหรือดึงออกเพื่อให้มีการระบายอากาศได้มากขึ้นในบริเวณนี้ ซึ่งเป็นจุดสำคัญอย่างมากในการป้องกันแผลกดทับ

อีกทั้งส่วนอื่นๆ ของที่นอน ก็สามารถดึงออกได้เช่นกัน โดยการออกแบบได้คำนึงถึงการกดทับเป็นสำคัญ จึงได้ออกแบบให้มีลอนของที่นอนที่ระดับต่างกันสลับไปมา ทำให้การนอนมีจุดกดทับที่ไม่ใช่ทุกจุด หากบริเวณไหนกดทับมากๆ ก็ดึงออกได้ ทำให้ไม่เกิดแผลกดทับจากการนอนติดเตียงได้

 

สำหรับที่นอนลมนี้ ใช้ผ้าจากเทคโนโลยีท้องถิ่น และมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว อย่างลายผ้าขาวม้า ที่เมื่อเห็นแล้วจะนึกถึงความเป็นท้องถิ่นทันที อีกทั้งผ้าขาวม้าที่ใช้ยังใช้ภูมิปัญญาที่ทำให้ผ้ามีความนุ่มสบายกว่าผ้าฝ้ายชนิดอื่นๆ นั่นก็คือวิธีการหมักโคลน ทำให้ผ้านุ่ม เมื่อใช้งานแล้วจะทำให้การนอนนั้นสบายมากยิ่งขึ้น และทั้งสีของผ้าฝ้ายขาวม้าหมักโคลน ยังเป็นสีโทนธรรมชาติ ส่งผลต่อความรู้สึกที่สบายใจในการนอนมากขึ้น

ทั้งนี้ ได้ทำการศึกษาใน 5 ด้าน คือ การจัดการถุงน้ำยาล้างไต การประกอบที่นอนลม การทำความสะอาด กระบวนการใช้งานที่นอนลม และการกดทับของน้ำหนักลงบนที่นอน โดยภาพรวมของที่นอนลมเมื่อเปรียบเทียบกับการใช้งานและกลุ่มตัวอย่างแล้ว ถือว่าอยู่ในเกณฑ์ที่ดีและเหมาะสมกับการใช้งานของผู้สูงอายุที่มีภาวะติดเตียง