ทักษะทางดิจิตอลที่จำเป็นสำหรับเด็กในอนาคต

ข่าวหนูน้อยตกเป็นผู้ต้องหาผิดพรบ. คอมพิวเตอร์ฯ เพราะทำล็อตเตอรี่เลียนแบบเลขที่ถูกรางวัลที่ 1แล้วนำไปโพสต์ในโลกออนไลน์แล้ว รู้สึกว่าต้องมีการให้ความรู้เรื่องการใช้ดิจิตอลกับเด็กๆค่ะ

ตอนเด็กๆดิฉันก็เคยทำค่ะ แต่เนื่องจากสมัยนั้นไม่มีโลกออนไลน์ เลยติดโชว์ไว้กับใบตรวจล็อตเตอรี่ที่ผนัง ตอนนั้นยังจำได้ว่ารู้สึกชื่นชมตัวเองว่าแปะเลขได้เก่ง มองไม่เห็นรอยต่อเลย

แต่การติดไว้ที่บ้าน กับการโพสต์ในโลกออนไลน์มีความแตกต่างกันค่ะ

หยูยุน ปัก ซึ่งเป็นประธานของ มูลนิธิ อินโฟลูชั่น ได้เขียนเอาไว้ว่า เด็กสมัยนี้ใช้เวลาอยู่กับหน้าจอวันละ 7 ชั่วโมง ตั้งแต่จอโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ และเครื่องมือดิจิตอลอื่นๆ ซึ่งรวมแล้วมากกว่าเวลาที่อยู่กับพ่อแม่ หรือเวลาที่อยู่ในโรงเรียน ดังนั้นข้อมูลที่เด็กๆได้รับผ่านโลกดิจิตอลจึงมีความสำคัญมากต่อพัฒนาการโดยรวมของเด็ก

เขายังพบว่า เด็กเสพและใช้ข้อมูลดิจิตอลแตกต่างจากผู้ใหญ่ จึงทำให้ยากที่ผู้ใหญ่และครูจะเข้าใจความเสี่ยงและภัยคุกคามที่เด็กเผชิญอยู่ จึงก่อให้เกิดช่องว่าง ทำให้ผู้ใหญ่ไม่สามารถให้คำแนะนำในการใช้เทคโนโลยีดิจิตอลอย่างรับผิดชอบได้ จึงแนะนำว่า มีทักษะ 8 ทักษะที่เราต้องสอนเด็กๆ

DQ หรือ Digital Intelligence ความฉลาดทางดิจิตอล คือกลุ่มความสามารถทางสังคม อารมณ์ และการรับรู้ ที่จะทำให้คนคนหนึ่งสามารถเผชิญกับความท้าทายของชีวิตดิจิตอล และสามารถปรับตัวให้เข้ากับชีวิตดิจิตอลได้

ความฉลาดทางดิจิตอลแบ่งออกเป็น 8ด้านที่มีความเชื่อมโยงกัน ได้แก่

1. Digital Identity หรือ อัตลักษณ์ทางดิจิตอล หมายถึงความสามารถในการสร้างและจัดการดูแลอัตลักษณ์และชื่อเสียงทางดิจิตอลของตนเอง ซึ่งรวมถึงการจัดการบุคลิกลักษณะของตนในโลกออนไลน์ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

2. Digital Use หรือการใช้ประโยชน์จากดิจิตอล หมายถึงความสามารถในการใช้อุปกรณ์และสื่อ รวมไปถึงการควบคุมเพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างโลกออนไลน์ และโลกภายนอก

3. Digital Safety ความปลอดภัยในโลกดิจิตอล หมายถึงความสามารถในการจัดการความเสี่ยงออนไลน์ เช่น การกระทำที่ทำร้ายผู้อื่น การปลุกระดมให้ลุกฮือ หรือเนื้อหาที่มีปัญหา เช่น ความรุนแรง และการผิดศีลธรรม และการหลีกเลี่ยง หรือ จำกัดขอบเขตของความเสี่ยงเหล่านี้

4. Digital Security ความมั่นคงทางดิจิตอล หมายถึงความสามารถในการตรวจจับภัยคุกคามทางดิจิตอล เช่น การแฮค หรือการลักลอบเข้าถึงข้อมูล การสแกม หรือการฉ้อโกง และ มัลแวร์ หรือการใช้ซอฟท์แวร์ที่แฝงตัวเข้ามาทำความเสียหาย เป็นต้น

5. Digital Emotional Intelligence ความฉลาดทางอารมณ์ในโลกดิจิตอล หมายถึง ความสามารถในการ เห็นอกเห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์

6. Digital Communicationการสื่อสารทางดิจิตอล หมายถึงความสามารถในการสื่อสารและ ร่วมแรงร่วมใจ กับคนอื่นๆที่ใช้เทคโนโลยีดิจิตอลและสื่อ

7. Digital Literacy ความรู้เรื่องดิจิตอล หมายถึง มีความสามารถในการหาข้อมูล วิเคราะห์ ใช้ แชร์ (แบ่งปัน) และสร้างเนื้อหา รวมถึงสามารถคิดแบบคำนวณได้

8. Digital Rights สิทธิทางดิจิตอล หมายถึง ความสามารถในการเข้าใจ และพิทักษ์สิทธิส่วนบุคคลและสิทธิตามกฎหมาย รวมถึงสิทธิในความเป็นส่วนตัว สิทธิบัตร เสรีภาพในการพูด และการละที่จะพูดให้คนเกลียดชังกัน

จริงๆแล้ว หลายๆอย่างในแปดข้อนี้ก็เป็นสิทธิพื้นฐานที่เราต้องระมัดระวังในการอยู่ร่วมกันในสังคมอยู่แล้ว แต่พอมีการสื่อสารแบบไม่เห็นตัวตนผู้รับสื่อ จึงอาจทำให้เกิดความไม่ระมัดระวัง เพราะลืมไปว่า เมื่อเราสื่อสารในโลกดิจิตอล เราไม่ได้อยู่ในโลกส่วนตัวของเรา แต่เราอยู่ในที่สาธารณะ

สำหรับการวางแผนในการสอนลูกหลานให้มีความฉลาดทางดิจิตอลนั้น คุณปักแบ่งเป็นสามระดับคือ ระดับแรก Digital Citizenship ให้เป็นประชากรในโลกดิจิตอล ที่มีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีและสื่อ ด้วยความปลอดภัย ด้วยความรับผิดชอบ และด้วยความมีประสิทธิภาพ

ระดับที่สอง Digital Creativity ความคิดสร้างสรรทางดิจิตอล คือ ให้สามารถเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศดิจิตอล โดยการร่วมกันสร้างเนื้อหาใหม่ๆ และเปลี่ยนแนวคิดให้เป็นจริงโดยใช้เครื่องมือทางดิจิตอล

และระดับที่สาม คือ Digital Entrepreneurship ผู้ประกอบการดิจิตอล คือ สามารถนำสื่อและเทคโนโลยีดิจิตอลมาใช้แก้ปัญหาและความท้าทายของโลก หรือใช้ในการสร้างโอกาสใหม่ๆ ซึ่งผู้เขียนได้ยกตัวอย่างถึง มูลนิธิอโชก้า ที่สนับสนุนโรงเรียนผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่ดิฉันเคยเขียนถึงด้วยค่ะ

ผู้เขียนแนะนำให้โรงเรียนเริ่มสอนการเป็นประชากรในโลกดิจิตอลให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยอาจจะใช้การเรียนรู้ผ่านเกมส์ สื่อสังคมออนไลน์ หรืออุปกรณ์ดิจิตอลอื่นๆ เพราะเยาวชนมีความเสี่ยงต่อโลกไซเบอร์มาก โดยเฉพาะเสี่ยงต่อการเสพติดเทคโนโลยี

ท่านที่สนใจอ่านเพิ่มเติมสามารถอ่านได้ที่ http://www.weforum.org/agenda/2016/06/8-digital-skills-we-must-teach-our-children และ http://www.weforum.org/agenda/2016/09/8-digital-life-skills-all-children-need-and-a-plan-for-teaching-them