‘คนไร้สัญชาติ’ปัญหาเรื้อรัง ‘รัฐอัสสัม’

ทางการอินเดียได้ดำเนินการพิสูจน์สัญชาติเพื่อคัดกรองผู้อพยพไร้ทะเบียนมานานหลายปี ท่ามกลางเสียงวิพากษ์วิจารณ์ว่านโยบายนี้พุ่งเป้าเล่นงานชนกลุ่มน้อยมุสลิม

กระแสต่อต้านผู้อพยพผิดกฎหมายกลายเป็นปัญหาเรื้อรังในรัฐอัสสัม ซึ่งเป็นหนึ่งในรัฐที่ยากจนที่สุดของอินเดีย โดยประชากรท้องถิ่นต่างไม่พอใจที่ถูกพวก “คนนอก” ซึ่งส่วนใหญ่มาจากบังกลาเทศเข้ามาแย่งงานและที่ดินทำกิน

รัฐบาลอินเดียได้ส่งเจ้าหน้าที่ความมั่นคงราว 2 หมื่นนายเข้าควบคุมสถานการณ์ในรัฐอัสสัมก่อนที่จะมีการเผยแพร่สำมะโนประชากร และสั่งห้ามการชุมนุมในบางพื้นที่

ผู้ที่เข้ารับการพิสูจน์สัญชาติจะต้องแสดงหลักฐานยืนยันว่า ตัวเองและลูกหลานอาศัยอยู่ในรัฐอัสสัมหรือดินแดนส่วนอื่น ๆ ของอินเดียก่อนวันที่ 24 มี.ค. 2514หรือ 1 วันก่อนที่บังกลาเทศจะประกาศแยกตัวเป็นอิสรภาพจากปากีสถาน

กระบวนการดังกล่าวเป็นปัญหาใหญ่สำหรับประชาชนจำนวนมากที่ไม่รู้หนังสือและไม่มีเอกสารแสดงตัวผู้ที่ไม่มีชื่ออยู่ในสำมะโนประชากรมีเวลา 120 วันที่จะพิสูจน์สัญชาติของตนผ่านทางองค์กรกึ่งตุลาการที่เรียกว่า “ศาลคนต่างด้าว” ซึ่งมีอยู่หลายร้อยแห่ง และหากถูกตัดสินว่าเป็นคนเข้าเมืองผิดกฎหมายก็ยังสามารถยื่นอุทธรณ์ต่อศาลระดับสูงขึ้นไปได้

ทั้งนี้ หากใช้ทุกช่องทางทางกฎหมายแล้วยังไม่สำเร็จก็จะถูกประกาศให้เป็นคนต่างชาติ และถูกนำตัวไปยังศูนย์กักกัน 6 แห่งรอการเนรเทศต่อไป โดยปัจจุบันมีคนอยู่ในศูนย์เหล่านี้แล้วกว่า 1,100 คน

เจ้าหน้าที่ได้ทำการตรวจสอบเอกสารยืนยันตัวตนของประชากรราว 33 ล้านคน หลังจากเมื่อปีที่แล้ว มีการเผยแพร่ร่างสำมะโนประชากรของรัฐอัสสัม ซึ่งปรากฏว่า มีผู้ที่เข้าข่ายไม่สามารถพิสูจน์สัญชาติได้มากกว่า 4 ล้านคน และส่วนใหญ่เป็นชาวฮินดู

อย่างไรก็ตาม เอกสารสำมะโนประชากรฉบับสมบูรณ์ได้ระบุรายชื่อพลเมืองรัฐอัสสัมรวมทั้งสิ้น 31.1 ล้านคน และมีผู้ที่ถูกตัดสิทธิความเป็นพลเมือง 1.9 ล้านคน

“ใครที่ไม่พอใจผลการสำรวจ ก็สามารถยื่นอุทธรณ์ต่อศาลคนต่างด้าวได้” ปราทีก ฮาเจลา ผู้ประสานงานของสำนักทะเบียนราษฎร์แห่งรัฐอัสสัมแถลง

นักวิจารณ์ส่วนใหญ่ชี้ว่า พรรคชาตินิยมฮินดูของนายกรัฐมนตรีนเรนทรา โมดี พยายามโหมกระแสต่อต้านผู้อพยพไร้ทะเบียน และใช้การสำรวจสำมะโนประชากรเป็นเครื่องมือกลั่นแกล้งแม้กระทั่งชาวมุสลิมที่เป็นพลเมืองอินเดียอย่างถูกต้อง

ก่อนหน้านี้ อามิต ชาห์ รัฐมนตรีกระทรวงมหาดไทยอินเดียซึ่งเป็นผู้ช่วยคนสนิทของโมดีประกาศว่า จะกำจัดผู้อพยพผิดกฎหมายให้หมดจากประเทศ และเปรียบคนเหล่านี้ว่าเหมือน “ปลวก” ที่กัดกินบ้านเมือง

เจ้าหน้าที่รัฐอัสสัมยอมรับว่า พวกเขายังไม่รู้จะจัดการอย่างไรกับผู้ที่ถูกตัดสิทธิความเป็นพลเมืองเกือบ 2 ล้านคน ขณะที่รัฐบาลบังกลาเทศก็ไม่เคยรับปากว่าจะยอมรับคนเหล่านี้